Литературный ринг по произведениям Л.В. Кокышева

Амадузы:

1. Ойын ажыра уренчиктердин Л.В.Кокышевтин чумдемелдерин кычырганы аайынча билгирлерин шиндеери

2. Уренчиктердин ээлгир куучын- эрмегин, бойынын сана-шÿÿлтезин чыгара айдарына темиктирери.

3. Кычырган геройлордын кылык- iаны ажыра нак, куч ойдо бой- бойына болужып iурерине таскадары.

Керекту iазалдар: ручка, карандаш, ак чаазын, плакаттар, ИКТ

Иштин формазы: ойын- маргаан

«Коп билердин кокси бийик,

Ас билердин бажы бийик»

«Бичик кычырзан, копти билерин»

«Бичик билгирдин iолы»

Куу ойноп jат

Уредучи: Балдар, бугун бис Л.В. Кокышевтин чумдемелдеери аайынча, «Литературный ринг» деп маргаан- ойын откуреристер. Бу рингтин ээжилери аайынча слер кучер ле эмес, а кычырган билгирлерле jенип чыгар керек. Онын учун бугун, бис, iурумди cууген Л.В. Кокышевтин чумдемелдерин эске алынарыбыс.

Лазарь Васильевич Кокышев…Jаркынду куйген jарык jылдыс, Орчылан тубинен ийген ойгор jарыткыш, Алтайын кодурген ак- санаа, албатызын, Алтайын кодурген jалакай jурек, кыска jуруминде калыгын сурекей тын сууген поэдис.

Жюри тудуп алактар.

Командалар девиз ле ат айдып jат.

Куу ойноп jат.

Уредучи: Бу куу балдар, слердин санаагарды jарыдып, бийик кеминде иштензин деп кычырат. (Ойын 3 раундтан туруп iат. Кажы ла раундта 2 jакылтанан, кажы ла jакылта 5 балл)

I раунд

1 jакылта

Слер, Л.В. Кокышевтин улгерлерин кычырарга сууп турар ба?

Мен баштапкы jолдыктарды кычырып jадым. Слер улгердин адын

таап айдып jадыгар.

1. Эне Алтайдын эдеги алдынан

Эрке унденип сен чыккан эдин.

Таштан чыккан тандалай чечектий,

Тан алдынан сен оскон эдин.

(Л.В. Кокышев «Алтай тилиме»)

1. Тӧртӧн тилге ӱренип те алзагар,

Тӧрӧл тилигер слердиҥ артабас.

Куучынаар килеҥ, кеен де болзо,

«Культурный слер...» - деп, кем де айтпас.

(Л.В. Кокышев «Ундыбагар»)

1. Копогош jас келгенде,

Козногиме келетен.

Кородоп мен jургемде,

Кожондоп меге беретен.

(Л.В. Кокышев «Карлагаш»)

1. Иностранный сӧс билип,

Интересный немее айдат.

Бойына тӱҥей тенекти

Кӱйӱндирип, кайкадат.

(Л.В. Кокышев «Культуразы jок немелер»)

1. Кӧлӧткӧ болуп

Кӧзнӧгим алдына

Кӧпӧгӧш эҥирде

Jуулажып келгилейт.

Араайын эжиктеҥ

Киргилеп келеле,

Айлымныҥ ичин

Аjыктап кӧргилейт.

(Л.В. Кокышев «Адалар тужелет»)

1. Саргарып калган листтерди ачкамда,

Санаама кыстын кебери эбелет.

Копогош чаазынды конкоро туткамда,

Коп шуултелер коксиме илинет…

(Л.В. Кокышев «Ундылып калган письмолор»)

Сос жюриге

2 jакылта. Поэтический раунд.

Слердин алдыгарда чаазын ла ручка. Бу берилген состордон слер 4-8 jолдык улгер чумдегер.

Алтай, тилиме, кыш, jурум, санаалар

(Короочилерле ойын)

Улгер чумдеген уренчиктер улгерлерин кычырып jат.

Сос жюриге

II раунд

1jакылта. Дедективный раунд

Мен чумдемелдердин узугин кычырып jадым, а слер, кандый чумдемелден алынганын таап, айдып jадыгар.

…Кустин калганчы кундери. Школдын балдары колхозтын jаландарында аш чогужып, салам тарткылап, картошко каскылап, ойди сурекей jилбилу откурдилер, одын кескилеп, кышка белетенгилеп турган. Иштер божой берерде, интернаттын балдары амырайтан кундер сайын кузуктап баргылайтан. Jе кузуктап баратан jер ыраак болгон учун, jаныс ла jаан уулдар баргылап турды. Карабаш уулдарла кожо кузуктап барарга канча ла катап шыйдынган, jе оны класстын старостазы, Куйрук, божотпой турган.

(«Туулардан келген балдар» деп повестьтен алынган узук)

Эки одуги майчыкту,

Jе тулку борук- jиткеде.

Jаргак тоны табышту,

Jе эки колы- мыкында.

(Туба. «Туба» деп тууjыдан алынган узук)

Аттар… Аттар…киштежет.

Мылтыкту казыр улустар.

Кату, тунгак кыйгылар…

Кара онду маанылар.

Шуурган… шууурган, ажулар.

Шуулаган кар… тайгалар.

(«Тумантык Аркыт» деп драмадан алынган узук)

Олор кере ле тужине койлор кабырып jургендер. Чолдин аткак jыралары эки кызычактын бутттарын кандалта сыйрып та салган болзо, jе олор онызын бир де керекке албай тургулайт. Эjелу - сыйынду бу эки кызычакты тууразынан коргон кижи олорды jаныс ада- энеден чыккан деп бодобос.

(Jергелей ле Клара. «Чолдордин чечеги» деп романнан алынган узук.)

Сос жюриге

2 jакылта «Фоторобот»

Бу кычырган чумдемелдердин тыш будумин jурагар(обооры) слер канайда jурар куунер бар.

Куу ойнойт

Сос жюриге

III раунд «Знатоктор»

Мен слерге сурак берип jадым , слер турген ле каруузын берер керек.

1. Л.В. Кокышевтин «Арина» деп романы канча jылда чыгат? (1959)

2. 1964 jылда чумдеп баштаган «Jус письмо» деп повезин качан божоткон? (1965)

3. «Повестьтер ле куучындар» деп бичиги качан чыккан? (1962)

4. «Чолдордин чечеги» деп романы качан кепке базылып чыккан? (1968)

5. Канча jылда «Туба» jаныртылып, экинчи катап jарлалат? (1974)

2 jакылта

Кычырган чумдемелдердин геройлорын айдып jадым, а слер чумдемелдин адын айдар керек.

1)Карабаш, Койло, Макса, Пайска («Туулардан келген балдар»)

2)Jергелей ле Бырчык («Чолдордин чечеги»)

3)Кара-Кула, Коро, Jинjи, Карана, Jемирей («Тумантык Аркыт»)

4) Арина («Арина»)

Сос жюриге

I, II, III jерлер алган командаларга сый берилип jат.

Туп- шуулте

Слерге ойын jарады ба? Эмди иштин эпиграфыны аjару салар. Мынан коргондо коп кычырар керек. Коп кычырзан, копти билерин.

Келген балдарга быйан.

П.И. Оськинанын адыла адалган Чаган-Узун jурттын орто уредулу школы

Алтай тил ле литературанын уредучи:

Диятова Любовь Владимировна

Чаган-Узун jурт, 2013