Т?рбие са?атыны? та?ырыбы: Ту?ан жерді ?астерлеумен ?темін.
Ма?саты:
Білімділік: Жас ?рпа?ты Отанын с?юге, елімізді? р?міздерін ?астерлеуге, бай - ?уатты ел екендігін ма?тан етуге ?йретіп, ту?ан еліне, жеріне деген с?йіспеншілігін арттырып, махаббат сезімін ояту;
Дамытушылы?: Отанын, ту?ан жерін ?ор?ай білуге, хал?ымызды? талантты а?ындарыны? ?ле?дері мен ата - бабаларымызды? ?неге етіп ?алдыр?ан даналы? с?здері ар?ылы о?ушыларды ?лтжандылы??а, ата мекенін к?зді? ?арашы?ындай са?тай білуге, патриотты? сезімге т?рбиелеу;
Т?рбиелік: Ойларын ж?йелі т?рде жеткізе білу, шы?армашылы?пен ж?мыс жасап, м?нерлеп ?ле? о?ып, ма?ынасын т?сіне білу да?дыларын дамыту.
К?рнекілігі: Елбасы суреті, ?аза?стан Республикасыны? картасы, р?міздер, авторларыны? суреттері, ?анатты с?здер, г?лдер.
?дісі: с?ра? - жауап, ??гімелеу, т?сіндірмелі, к?рнекілік
Формасы: т?рбие са?аты
Т?рбие ?рдісі: Азаматты?, патриотты? ж?не полим?дениеттік т?рбие беру.
Барысы: І ?йымдастыру кезе?і
О?ушыларды д??геленте т?р?ызып, ?она?тарды ?арсы алып, т?рбие са?атыны? та?ырыбымен таныстырамын.
Біз б?гін «Мені? Отаным - ?аза?стан» та?ырыбында т?рбие са?атын ?ткелі отырмыз.
- Балалар, бізді? Отанымыз ?алай аталады екен?
- ?аза?стан
- ?аза?стан жері ?андай?
- ?аза?стан жері ?лкен, ?демі, ?рі бай.
- Д?рыс айтасы?дар, балалар, ?аза?стан жері батыстан шы?ыс?а ?арай 300 000 ша?ырым?а, солт?стіктен о?т?стікке ?арай 1700 ша?ырым?а созылып жатыр.
- Бізді? еліміз - жеріні? ке?дігімен ?атар, таби?и байлы?ы да мол мемлекет. ?ріс толы малы, тайдай тула?ан балы?ы, те?іздей тол?ы?ан егіні, дала толы а? - ??сы, таусылмас кен байлы?ы да жеткілікті, мол.
- Осы айтыл?ан ойларымызды? д?рысты?ына к?з жеткізу ?шін ?азір мынадай ?ле? шума?тарын ты?дап к?рсек.
Арайлым:
Отан - жерім, Отан - суым,
Отан - ?уат, н?р береді.
Отан - ?ран, Отан - туым,
Отан м??гі г?лденеді.
Асылан:
С?йемін мен Отанымды,
Г?л жайна?ан жерімді.
С?йемін мен ата - анамды,
Мені ?сірген елімді.
Олжас:
Отан деген - Атамекен,
Отан деген - ту?ан жер.
Отан - ана, Отан - пана,
?аза?стан - ту?ан ел.
Перизат:
Отанды біз Атамекен,
Деп аялап айтамыз.
?йткені оны мекен еткен
Бабамыз бен атамыз.
А?мерей:
Отанды жас - к?ріміз де,
Ту?ан жер деп с?йеміз.
?йткені онда б?ріміз де,
Туып, ?мір с?реміз.
?азыбек:
Отан - мені? ?зегім,
?иыны? болса т?земін.
Алда?ы ба?ыт ша?тарды,
Ж?регіммен сеземін.
Дастан:
Отаным - мені? ?зегім,
?ыры?ды шарлап, кеземін.
Білу керек ?р ?рпа?,
Бес сауса?тай ?з елін.
Жанна:
Біз жас ?лан - Отан ана ?ркені
?міт арт?ан болаша?ы, ерте?і.
Ту?ан елді? да??ын к?кке ?рлетіп,
Г?лге б?леп жасартамыз ?лкені.
Лиза:
Отан дейміз от жа??ан жерімізді,
Отан дейміз ?сірген елімізді
Отан дейміз ту?ан жер, атамекен
Биік тау, орман, то?ай к?лімізді
Ерхат:
Отан дейміз ке? - байта? астананы,
Жасыл жайлау, жа?а жол, жас ?аланы.
Отанны? шеті де жо?, шегі де жо?
Ол біра? ?з ?йі?нен басталады.
Аяжан:
?аза?стан - к?к байра?ты ел еді?,
Сен дегенде л?пілдейді ж?регім.
?зі? мені? ма?танышым, тірегім,
?зі? мені? ?уанышым, ба?ытым
Азамат:
?ыран ??сым к?к аспанда сам?асын,
Желбіресін к?к байра?ы? сан ?асыр!
Жас ?ландар, берік ?ста туы?ды,
Жар?ыратып ту?ан елді? та?басын.
?аза? биі. Орындайтындар: Сыныбымызды? бір топ ?ыздары.
Ту?ан жерін с?ймейтін адам жо?. Олай болса, ту?ан жер туралы ?андай ма?ал - м?телдер біледі екенбіз?
1. Аяжан:
Ту?ан жер - т??ыры?
Ту?ан ел - ?ыдыры?.
2. Еламан:
Ту?ан жерді? к?ні де ысты?, т?ні де ысты?.
3. Дастан:
Ту?ан жер – алтын бесік.
4. Лиза:
Ту?ан жерді? топыра?ы да ысты?.
А?ерке:
?зге елде с?лтан бол?анша, ?з елі?де ?лтан бол!
Азамат:
Отан – оттан да ысты?.
Отан дегеніміз - адамны? туып ?скен жері, ту?ан - туыс?андарымен, жа?ындарымен бірге т?ратын ата мекені. ?аза? елінде т?ратын адамдарды? Отаны - ?аза?стан Республикасы.
?аза?стан - Туымен т??ырлы,
Елта?басымен е?селі,
?н?ранымен айбатты.
М??алім:- Балалар, 1992 жылы 4 маусымда жа?а мемлекеттік р?міздер - Елта?ба, Ту бекітілді. Міне, б?гінгі та?да ?аза?стан ?з алдына Т?уелсіз мемлекет. Бізді? ?зімізді? Туымыз, Елта?бамыз, ?н?ранымыз бар. Егеменді ?аза?станбыз.
?орытынды:
?аза?стан - сен за??ар биіксі?, ке?сі?. Бізді? жанымыз ?зі?е деген ма?таныш?а б?ленген. Біз сені? аты?ды жер бетіне жар салар перзенті?біз, т?уелсіздікті мы?тап ?ол?а ?стайтын бала?быз!
Біз - т?уелсіз ?аза? еліні? е? жас жеткіншектеріміз. Сонды?тан ?з жерімізді, ?з елімізді, ?келеріміз бен аталарымыз сия?ты ?адірлеуге, с?юге, ?ор?ау?а тиісті екенімізді естен шы?армайы? дегім келеді.
?стаздар, ата - аналар, о?ушылар сіздерге к?п - к?п рахмет. Сау болы?ыздар!
Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?
Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.
Быстро и объективно проверять знания учащихся.
Сделать изучение нового материала максимально понятным.
Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.
Просмотр содержимого документа
«МЕН ТА?ДА?АН ?МІР ТРЕНИНГ САБА? 8-9 СЫНЫПТАР »
Шалқар қаласы
№6 орта мектебі
БАЯНДАМА
«МЕЙІРІМДІЛІК»
Рысжанова Дәмелі Қалдығұлқызы
2012-2013 оқу жылы
«МЕЙІРІМДІЛІК»
Рысжанова Дәмелі Қалдығұлқызы
№6 орта мектебі
Мейірімділік - жаратылысты уыздай ұйытқан ең басты құндылық.
Мейірімділік болмаса, күллі элем магынасыз болып, хаос белең алар еді.
Өйткені, ғаламдагы барлық нәрсе мейіріммен жаратылган, мейірім саясында белгілі бір тәртіп пен үйлесім мән табады.
Ғайыптан келген мейірім шуагы арқылы жер мен көкті жарастыргани тәртіп пен жүйе орнады. Алып ғаламнан ұсақ бөлшектерге дейінгі күллі жаратылыс адам ақылы жетпейтін осынау гажап үйлесімділікке, сагаттың 1 тіліндей мінсіз айналған керемет жүйелілікке мейірім арқылы қауышты.
Ф.Гүлен түрік халқының кемеңгер ойшылы
Жаратылыстағы барлық нәрсе ұдайы козғалысымен ұпайын түгендеп, мәңгілік болмысқа қауышуға дайындалып жатқандай ғажап әсер калдырады. Тұтас тіршілік осы бағытта жанталасып жатыр десе де болады. Әр козғалыстан алдияр тәртіп пен үйлесімділік байқалса, әрбір ұмтылыстан мейірімділіктің сәукеле киген сәулесі төгіледі.
Тек жел соққанда, тыныс алғанда ғана сезінетін жұткан ауамыздағы көзге көрінбейтін мейірім мен мың бұрала аққан су сылдырының өзі неге тұрады! Көз алдымызда сайрап жатқан осынау мейірім шуағында каншама ғибрат бар десеңізші?!
Ақша бұлттар айшықтаған көк аспан төбемізден мейірімін бірде күн шуағы боп төксе, бірде жаңбыр боп, райыс нұрындай құйылып, жер бетінің мейірін кандырады. Аспан төсін айқыш-ұйқыш тілгілеген найзағайдың жарқылы тылсым рақымнан сүйінші хабар жеткізгендей. Тұтас әлем Шексіз Ракым Иесін мадақтап, дастан жырлап жатқандай ғажап күйге бөленеді. О шеті мен бұ шеті айшылық алыс құрлықтар мен теңіздер, өсімдіктер мен жан-жануарлар бір-бірімен біте қайнасып, әрбірі өз тілінде мейірімділік туралы ән шырқап жатқандай әсер береді.
Балапанын құтқару үшін басын бәйгеге тігіп, итке қарсы айбат шегетін тауықтың мейірімділігі мен батылдығының бір-бірін қалай толықтырып тұрғандығын еске алыңызшы? Өзі аш бола тұра, аузындағысын жырып, тар құрсағын кеңіткен, тас емшегін жібіткен баласына жегізетін жан-жануарлардың мәрттігі туралы бір сәт ойланып көрдік.
Ғаламдағы барлық нәрсе айналасына шашу шашқан мейірімділіктің жырын жырлап, әнін шырқайды. Әрбірі мейірімділікті өзінше паш етеді. Осы тұрғыдан жаратылысты мейірімділікті әніне қосқан симфониялық оркестр десе болғандай. Олардың барлығы мейірімділікті мекен еткен үйлесімділіктің үлгісін паш етеді. Осының барлығын ой елегінен өткізгенде, тәнті етіп, таңдай қақтырған мейірімділікті паш ететін түрлі құбылыстардың астарындағы осынау үйлесімділіктің егесін, күллі әлемді тұтас қамтып, баурап алатын шексіз рақымдылықты жан дүниемізбен сезінбеу мүмкін емес. Әттең-ай, мұның парқына да бармайтындардың жағдайы қандай өкінішті!
Ендеше, осының барлығын көріп-біліп, ерік-жігерімен, түйсігімен, сана-сезімімен түпкі мәніне бойлап, байыбына барған адам баласы да мейірімділіктің осынау ғажап симфониясына өз үнін қосуға міндетті.
Әрі-беріден соң айналасына, адамзатқа, барша жаратылысқа мейірім шуағын шашуы адамның ардақты борышы болып табылады. Мейірімді болған сайын адамдық абыройы аскактайды. Жауыздыққа, ынсапсыздыққа бой үрған сайын кісілігін кір шалып, аламгершіліктен алшақтайды.
Адамзаттың ең тура сөзді тұлғасының баяндарына зер салайық: бірде күнәһар әйел шөлден қаталап, титықтаған итке мейірімі түсіп, құдықтан су алып бергені үшін жаннатқа қанат қағады, енді бірі қарауындағы мысықты аштан өлтіргені үшін тозаққа түседі.
Мейірімді болсаңыз ғана мейірімге бөленесіз. Кез келген жаратылысқа мейірімділік танытып, меселін қайтармаған жан мәңгілік әлемінен сол сәтте қарша бораған мыңдаған сүйіншінің астында қалады.
Міне, осы сырды жақсы түсінген ата-бабаларымыз табаны тиген барлық жерде мейірімділіктің түтінін түтетіп, ошақтарын орнатты. Адамды былай қойғанда, жан-жануарлардың өзін қорғап, пана болу үшін түрлі коғамдык қорлар кұрды. Ата-бабаларымыздың бойындағы терең мейірімділіктің олардын аламгершілігімен үштасқанының жарқын көрінісін осыдан-ақ көруге болар.
Құс екеш құстардың мүшкіл жағдайы да олардың қағылез назарынан тыс қалмағанын аңғаруға болады. Үйірінен адасқан қүстар үшін баспана жасап. камкорлыкқа алуы неткен ізгілік!
Оқушы ойында ұнамды әдеттер, өзара қарым-қатынастар, адамгершілік сезімдер қалыптасады, еңбекте-еңбек сүйгіштік, үлкендер еңбегін құрметтеу, сондай-ақ ұйымшылдық, жауапкершілік сезімі. Ұжымға тәрбиелеу, балалардың өзара ұжымда карым-қатынасын қалыптастыру, Отанға деген сүйіспеншілікке тәрбиелеу, сыйлау. Осылайша мейірімділіктің негізі қаланады, Қарапайым әдеттерді тәрбиелей отырып педагог баталардың бар істі шын пейілмен әрі саналы атқаруына қол жеткізеді, яғни сыртқы ұнамды мінездері оның ішкі жан дүниесін, оның ережеге деген көзқарасын айқындайды. Атакты педагог Сухомлинский: «Бала кезде, үш жастан он екі жасқа дейінгі аралықта, әр адам өзінің рухани дамуына қажетті нәрсенің бәрін де ертегіден алады. Ертегінің рухани тәрбиелік мәні зор. Ол балаға рухани ләззат беріп, қиялға қанат бітіретін, жас баланың рухының өсіп жетілуіне қажетті нәрсенің мол қоры бар рухани азық», деп атап көрсеткен. Осы орайда сыныпта ертегі адам даналығының ғажайып туындысы тақырыбында тәрбие сағаты өткізілді. Ертегіден оқушылардың алғаны мол болды. Бала жанын жамандықтан аулақ болуға, жақсылыққа жақын болуға септігін тигізді. Руханилық жеке тұлғаның негізгі сапалық көрсеткші. Руханилықтың негізінде адамның мінез-құлқы қалыптасады, ар-ұят, өзін-өзі бағалау және адамгершілік сапалары дамиды. Мұның өзі мейірімділікке, ізгілікке шақырады. Мақал-мәтелдер, жұмбақ, айтыс, өлеңдер адамгершілік тәрбиенің арқауы. Жақсы болуды дәріптеп, жастарды осы тұрғыда макал-мәтелдер аркылы тәрбиелей білген. Мысалы, «Жақсы - ай мен күндей, әлемге бірдей», «Жаксы келді дегенше, жарық келді десеңші, жақсылықтың лепесін ала келді десеңші» деген накылдар жақсы адамның адамгершілік касиеттерге тұнып тұрған жан екенін жете ұқтырып, осындай болу керектігіне үндейді. Ал, әдептілік жағынан кіршіксіз таза болу дегеніміз - адамгершіліктің аскар шыңы.
Тақырыбы: Мейірімділік асыл қасиет
(3 сыныпқа арналған)
Мақсаты: балалардың «мейірімділік», «қайырымдылық» құндылықтары туралы түсініктерін кеңейту;
дамытушылық: оқушылардың психологиялық ой-өрісін, ойлау қабілеттерін дамыту, өз ойларын еркін жеткізе білуге үйрету;
Мұғалім: - Сәлеметсіздер ме, құрметті оқушылар және ұстаздар! Бүгінгі біздің «Өзін-өзі тану» пәнінен «Мейірімділік-асыл қасиет» тақырыбындағы ашық сабағымызға қош келдіңіздер. Сабағымызды бастау үшін балалар барлығымыз шаттық шеңберіне тұрайық. Енді балалар менің айтқанымды қайталап қимылмен көрсетеміз. (музыка баяу қосылып тұрады).
Мүғалім: — Қуанамын мен де, (өзін көрсетеді)
Қуанасың сен де, (көршісін көр-сетеді)
Қуанайык достарым, (қолдары-нан үстайды)
Арайлап аткан күнге. (қолдарын көтереді).
Ән: «Күлімде, күн, күлімде».
Мүғалім: - Балалар бір-бірі-мізге ризашылығымызды білдіріп қол соғып қояйық.
Үй тапсырмасын тексеру:
—Балалар сендерге үйге тапсырма достарынды, мүғалімдеріңді, өзін-өзі тану оқулығын жарнамалау берілген, кім үй тапсырмасын айтуға дайын? (оқушылар жауабы тыңдалады)
Жаңа сабақ:
— Бүгінгі біздің сабағымыздың тақырыбы «Мейірімділік — асыл қасиет», Біз бүгінгі сабақта адамның жақсы қасиеттерінің бірі мейірімділік туралы әңгімелесеміз. Адамдардың бір-біріне деген мейір шапағаты — әдептілік белгісі, сол туралы білеміз.
— Балалар сендер мейірімділік дегенді қалай түсінесіндер? (балалар жауабы)
Мұғалім: Адамдар бір-біріне жылы сезімін білдіріп, тек жақсылық ойлау, игілік жасау арқылы мейірімділік таныта алады.
Енді балалар оқулықгарымызда «Сары тауық пен балапандары» деген әңгіме бар, сол әңгімені мы-на тақтадан көреміз, қазір бар-лығымыз осы тақтаға назар аударайық. (Әңгіме балаларга мультфилъм түрінде көрсетіледі)
Сұрақгар:
1. Сары тауық өз балапандарын қандай жақсы қасиеттерге бау-лыды?
2. Сары тауық өз аналық мейірімін қалай көрсете білді?
3. «Күн ашылып, ана жүрегіндей жадырады» дегенді қалай түсінесіндер?
4. Сендер біреуге мейірімділік танытқан кезде қандай сезімге бөлендіндер? {балалар жауабы)
Мүғалім:
Тапсырма: {интер-белсенді тақтамен жщыс)
— Сары тауық өзінің бойында бар, қандай жақсы қасиеттерді балапанына үйретті? Сол жақсы қасиеттерді балапанның бойына жабыстырамыз, ал қандай жа-ғымсыз қасиеттер балапанның бойында болмау керек соларды себетке саламыз.
«Болады-болмайды» тренингі (оқушылар шеңберге түрады, мү-ғалім болатын нәрселерді айт-қанда оқушылар қолдарын үш рет шапалақтайды, ал болмайтын нәрселерді айтқанда қолдарын бір рет шапалақтайды)
— Мейірімді болуға.... (болады),
— Кешірімді болуға.... (болады),
— Қатыгез болуға.... (болмайды),
— Тәртіпті болуға .... (болады),
— Әдепті болуға .... (болады),
— Үрысқақболуға.... (болмайды),
— Сыпайы болуға .... (болады),
— Қайырымды болуға.... (болады),
— Бүзықболуға.... (болмайды),
— Бауырмал болуға.... (болады),
— Ақылды болуға.....(болады),
—Мактаншақболуға.... (болмавдьі),
— ПІыншыл болуға.... (болады),
— Арам болуға.... (болмайды),
— Маман болуға.... (болады),
— Жаман болуға.... (болмайды), Айтпақшы,
— Жаман болуға....! (болмайды). Мүғалім: — Балалар жаңа өздерің мультфильмде көргендей сары тауық балапандарына бір-біріне адал, қамқор, мейірімді болуды үйретіп жатыр, ал сендерге балалар жақсы болуды, мейірімді болуды кім үйретеді? {оқушылар жауабы).
— Дұрыс балалар, сендерге мейірімді болуды мектепте ұстаздарың, үйде ата-аналарың үйретеді. Ендеше сол өзіміздің аналарымыз туралы айтайық, ол қандай адам? (музыка баяу ойнап тұрады)
Дәйексөз:
Мұғалім тақтадағы «Мейірімділікті анадан үйрен» деген халық даналығын жазып қояды және оның мәнін түсіндіреді.
Ана — халық үғымында жаратушы. Олай дейтініміз табиғаттың жаратқан иесі адамды дүниеге әкелуші — Ана. Ал барлық нәрсенің дүниеге келуі үлкен ме-йірім мен шапағаттан пайда бо-лады. Табиғаттың барлық жанға бірдей мейірімді болуы сондықтан. Адамның да ананың кіршік-сіз мейірінен берілген мейірім-ділігін сақтап қалуы өз қолында.
Тапсырма: «Кім және не мейі-рімді?» түсіп қалған сөздерді ор-нына қою керек. (музыка баяу ойнап тұрады)
Күлімдеген.... мейірімді. (күн)
Кіршіксіз ақ .... мейірімді! (қар)
Тазамөлдір.... мейірімді! (су)
Бәрімізді көтеріп түрған .... мейірімді! (жер)
Аяулы.... мейірімді! (анам)
Қадірлі.... мейірімді! (әкем)
Әлпештеген.... мейірімді! (әж-ем)
Еркелеткен.... мейірімді! (атам)
Жылы жүзді .... мейірімді! (үстазым)
Тату-тәтті .... мейірімді! (дос-тарым)
Жағдаяттарды шешу:
1-жағдаят: Сен аулада ролик теуіп жүрдің, ал сенің досыңның ролигі жоқ, сенің әрекетің?
2-жағдаят: Сенің алдыңнан бір құшақ газет-журнал көтерген хат тасушы апай шыкты, сен не істер едің?
3-жағдаят: Сенің анаң ас да-йындап жатыр, ал інің мазасыз-данып кетті, сенің әрекетің?
4-жағдаят: Сенің алдыңнан ау-р сөмкелерін көтерген әже шықты, сен абайсызда ол әжені қағып кеттің, оның сомкесіндегі заттары шашылып қалды, сен не істер едің?
Мұғалім: — Балалар сендер оз-дерінді мейірімді баламын деп са-найсындар ма? Ендеше бәріміз бірге «Мейірімділік ағашын» өсі-рейік, ол үшін сендер өздерінді не үшін мейірімді санайтында-рынды айтып, «мейірімділік аға-шына» жемістерді ілеміз.
Сабақты бекіту:
— Балалар бүгін сабақта адам бойындағы тағы бір асыл қасиет мейірімділік туралы білдіңдер. Осы сабақта оздеріңе не алдың-дар, үйрендіңдер? (оқушылар жауабы).
— Дүрыс балалар, адамдар бір-біріне әрқашан қамқоршы, адал, қиын жағдайда қол үшын беруі керек, әр күнін күлімдеп қарсы алып, озін қоршаған адамдарға, бауырларына мейірімділік таны-та білуі керек.
Үйге тапсырма:
— «Мейірімділік» кестесін тол-тырындар. Бірінші бағанға-мейі-рімді істердің, екінші бағанға-мейірімді адамның қасиеттерінің тізімдемесін жасандар.
Бағалау: - Балалар сіздер бүгін сабаққа барлығыңыз оте жақсы қатыстыңыздар, сондықтан мен сендерге алғысымды айтып, «мейірімділік гүлін» сыйлағым келіп түр. (оқушыларга турлі-тусті қагаздардан қиылган гүлдер бе-ріледІ)
«Жүректен-жүрекке» шеңбері
— Балалар барлығымыз шең-берге түрып бір-бірімізге жүрек жылуын білдірейік. Балалар бір-біріне кезектесіп есімдеріна сай жылы сөздер айтадыу мысалы «Ғазиза сен гажайыпсың, Ақжол сен ақкөңілсің» т. б.
