1. Отбасы т?рбиесінде ата-ананы? бала?а т?рбиелік ы?палын арттыру, т?рбиелік ы?палыны? ерекшеліктерін ашып к?рсету.
2.?рпа? т?рбиесінде халы? педагогикасыны? ж?йелері, я?ни ж?рек пен а?ыл т?рбиесі ар?ылы т?рбиелеуді? ма?ызын ашып к?рсету.
3.Т?рбиені? е? тамаша жері - отбасы екенін,оларды? бала т?рбиесіндегі м?мкіндіктеріні? жо?ары екендігін ж?не б?гінгі заман талабынан шы?атынын д?лелдеу.
К?рнекілігі: "Т?рбиесіз берілген білім, білім емес."?л-Фараби.
"Бала?а берілген бірінші т?рбие ата-анасын, туысын, жолдасын сыйлау?а ?йретуден басталады." Ы.Алтынсарин. Бала т?рбиесі туралы тірек-сызба.
?азіргі кезде ата-ананы? бірінші ма?саты ?аражат табу, балаларын еш н?рседен м??таж етпеу болып ?алды.К?пшілік ата-анада т?ра?ты ж?мыс жо?.Бала -ша?аны? ?амымен ж?рген ата-ана оларды? т?рбиесіне де к??іл б?ле алмай ?алды.Осыдан келіп баламен арада кейбір т?сініспеушілік те болып ?алады.Баланы тек ?ана киіндіріп, ішіндірумен ?ана шектеліп ?оймай,оларды? т?рбиесіне де аса м?н берулері?із ?ажет. Бізді? ма?сатымыз - балалары?ызбен ?арым-?атынастары?ызды б?рын?ыдан да жа?сартып,бала т?рбиесіне к?п к??іл б?луді? ма?ыздылы?ын д?лелдеу.
"Бала т?рбиесі - мемлекетті? ма?ызды міндеті"деген с?зді ежелгі грек философы Платонны? ?зі де бекер айтпа?ан болар.
?азіргі та?да?ы ?леуметтік жа?дай да о?ай болып отыр?ан жо?. Кейбір т?рмысты? ?иынды?тарды? кесірінен келе?сіз жа?дайлар беле? алуда. Сонды?тан Елбасы Н.?.Назарбаев ?зіні? халы??а жолдауларында егемен елімізді? азаматтарын ?алыптастыруда т?рбие ж?мысыны? ерекше р?лі барын баса айтып келеді. Жас жеткіншектерімізді? т?рбиесіні? негізі отбасында ?алыптасады.Демек,баланы? келешекте ?андай адам болуы е? алдымен ?зі туыл?ан отбасында ал?ан т?лім-т?рбиесіне,онда?ы ?арым-?атынас?а байланысты екені к?м?нсіз.?рбір ата-ана ?з перзентіні? ?депті,саналы,иманды да ибалы, Отаныны? с?йікті ж?не кішіпейіл азаматы болып жетілуін ?алайды.Олай болса,?рбір ата-ана бала т?рбиесіні? н?зік т?старын білуі шарт. "Жапыра? тамырдан н?р алады" дейді хал?ымыз. Барлы? бала жа?сы мен жаман ?деттерді ?зі ?скен ша?ыра?та ?йренеді. Егер ата-ана,бас?а да отбасы м?шелері ?зара жа?сы ?арым-?атынаста болса,оларды? балалары да ?депті,т?биелі болып ?седі. Сонды?тан ?рбір ата-ана бабаларымызды? ?деп-??рыптары мен д?ст?рлерін ?лы?тап,а?ыз,ертегі немесе ж?мба? т?рінде балаларды? санасына сі?іре беруі тиіс. Я?ни, олар сол ар?ылы балаларын е?бекке, жа?сылы??а ?ндейді,адал болу?а ж?не Отанын с?юге ша?ырады.
Хал?ымыз "Балапан ?яда не к?рсе,?ш?анда соны іледі"деп бекер айтпа?ан. Жа?сы т?рбие баланы? санасында м??гі м?рленіп ?алады. Ол кейін оны? б?кіл ?міріне азы? болады.
2.Бала т?рбиесі туралы тірек сызбамен таныстыру.
?о?ам талабына сай т?рбие -мектепке дейінгі, я?ни бала ба?шада?ы т?рбие,мектеп ?абыр?асында?ы т?рбие т.с.с.
Жеке бас т?рбиесі - ?зін-?зі т?рбиелеу.
Осыны? ішінде ата-ана т?рбиесіне ке?інен то?талайы?.
Баланы? бас ?стазы - ата-анасы. Бала барлы? ?лгі ?негені алдымен ?зі шы??ан отбасы мен ата-анасынан алады.
Ата-ананы? е? арда?ты міндеті: бала бойына жа?сы ?асиеттерді сі?іре беру,к?н сайын емес,са?ат сайын бала о?уын, е?бегін,ойынын,жолдастарымен ?арым-?атынасын ?немі шаршамай, ерінбей ба?ылап,жа?сылы??а жол сілтеу. Бала бізді? болаша?ымыз,?мірімізді? жал?асы,сонды?тан бала т?рбиесі - ата-анадан жауапкершілікті талап етеді. Бала Отанына ?ызмет етсін десек,хал?ына адал,ба?ытты болып, ?мірде ?з орнын табуын естен шы?армай,?немі к??іл б?ліп отыруы ?ажет-а?.
3. Ата-аналар?а сауал
1.Бала т?рбиесіне отбасында кім к??іл б?леді? (?кесі немесе шешесі)
2.Бала?ызды? бойында ерекше ?асиеттері бар ма? Бай?а?ан жа?дайда ?андай м?мкіндік жасады?ыз? (Биге бейім, ?н айт?анды ?натады т.б.)
4.Ситуациялы? жа?дайлар.
1.Жан?яда?ы е?бек т?рбиесі - баланы? мінез-??л?ыны? ?алыптасуына себепші болатын негізгі фактор. Мысалы: ер бала?а су ?келу, мал?а ш?п салу, ?ыз бала?а ыдыс-ая?, еден жуу, ?й-ішін жинастыру ж?мыстары тапсырылады. Бала?ыз сіз тапсыр?ан ж?мыстарды жа?сы орындады, біра? саба?ына дайындалмады. Не дер еді?із?
2.Бала?ызды? о?у ?лгерімі орта де?гейде. ?йде ешкім жо? болып, б?гін ?йде ?алуды ескертті?із. Бала?ыз саба?тан ?ал?ысы келмейді. Сіз былай деп же?ді?із: "Сен мектепке бар?анмен не бітірем дейсі?, о?ы?анмен сенен б?рібір еште?е шы?пайды, сені? басы? істемейді". Ата-анасы ашумен айтып ?алды. Сіз не дер еді?із?
3.Бала?ыз сыныптасымен керісіп, к?йлегін жыртып келді. Сіз не істер еді?із? Баланы? арасына т?сесіз бе?
5. "Сізді? ?мірі?ізде бала ?андай орын?а ие?" Ата-аналар?а сауалнама Шарты: зейін ?ойып с?ра?тарды о?ы?ыз ж?не шын м?ніндегі жауапты беруі?ізді с?раймыз.
Жауаптар:
А) ?олымнан келеді ж?не ?ркезде солай жасаймын.
?)?олымнан келеді,алайда ?р кезде солай істей алмаймын.
Б)?олымнан келмейді.
С?ра?тар:
1.Кезкелген жа?дайда ж?мысы?ызды? барлы?ын тастап,бала?ызбен айналысу ?олы?ыздан келе ме?
2.Баланы? жас ерекшелігіне назар аудармай,а?ылдасу ?олы?ыздан келе ме?
3.Баланы? алдында жаса?ан ?ателігі?ізді мойындау ?олы?ыздан келе ме?
4.?зі?із ?ателескені?із ?шін баланы? алдында кешірім с?рау ?олы?ыздан келе ме?
5.Егер баланы? ?ылы?ы сізді? ашуы?ызды келтірсе,?зі?ізді ?стау ?олы?ыздан келе ме?
6.?зі?ізді баланы? орнына ?ою ?олы?ыздан келе ме?
7.Бір уа?ыт?а ?зі?ізді ертедегі ?айырымды Ханша немесе Би ретінде елестете алу ?олы?ыздан келе ме?
8.Бала кезі?ізде бол?ан о?и?аны? т?рбиелік м?ні мен айтып беру ?олы?ыздан келе ме?
9.Баланы? ж?регіне ауыр тиетін с?здерді ?р ?ашан айтпау ?олы?ыздан келе ме?
10.Баланы? жа?сы т?ртібі ?шін оны? арманын орындап беру ?олы?ыздан келе ме?
11.Не істесе да?ы ?з білгенін жасауына бала?а бір к?н б?лу ?олы?ыздан келе ме?
12.Егер де сізді? бала?ыз бас?а бір баланы ?рып не итеріп жіберсе немесе к?н?сіз жазаласа елеп-ескермеу сізді? ?олы?ыздан келе ме?
13. Бала?ыз егер де бір н?рсені алып бер деп жылап с?ранып т?рса, сіз осы?ан ?стамдылы? ете білу ?олы?ыздан келе ме?
Кілт: А-3?пай,?-2?пай, Б-1?пай.
16 ?пай?а дейін-- Баланы т?рбиелеуде сізде ?лкен м?селелер бар. Сіз не білімділікке,не ой?а жиі м?н бермейсіз. Не ?стамдылы? жеткіліксіз. Баланы т?л?а ретінде ?абылдау?а назар аудару ?ажет.?стаздар мен психолог мамандар?а баруды ?сынамыз.
16-30 ?пай?а дейін-Сізде е? бірінші д?режеде т?ратын м?селе - ол бала?а деген ?ам?орлы?. Сізде т?рбиешіні? ?абілеті бар,біра? іс ж?зінде Сіз оны ?р?ашан ?олдана алмайсыз. Кейде сіз тым ?аталсыз, кей жа?дайда - тым ж?мса?сыз. Баланы т?рбиелеуде м?н берген ?те ?ажет деп ойлайсыз.
30-39 ?пай?а дейін-Сізді? ?мірі?іздегі е? ?лкен ??ндылы?,сіз баланы т?сінуге ж?не білуге тырысасыз.Бала?а сыйласты?пен ?арап,Т?рбиелеудегі е? тиімді ?дістерді ?олдану?а ынталысыз. Бас?аша айт?анда,Сізді? іс-?рекеті?із т?зу ж?не ісі?ізді? жемісті болуына ?міттенеміз.
6. Ата мен ?ке т?рбиесі
Жыл ?ткен сайын ?ыз шешеге, ?л ?кеге ?йірсектеп, соларды? мінез-??л?ын, ?нін, ?оз?алысын ?айталайды.
?ыз бала анасынан адалды?ты, арлылы?ты, ?дептілікті, тазалы?ты, шабыттылы?ты ?абылдайды. Анасынан к?ре ж?ріп ?йел затыны? таби?атына не т?н екендігін біледі. ?сіресе ?ыз бала шешесінен ?й жинау, ас пісіру, кір жууды, іс тігуді, бір с?збен айт?анда ?ыруар ?абілеттілікті ?йренеді.
?ла?атты ата-ана "?йренгені? ?зі?е жа?сы, Істегені? бізге жа?сы" деп баланы? е?бекке араласуына ыжда?аттылы?пен к??іл б?леді.
Жан?яны? да, баланы? да мерейі - ?ке.?йткені ол - жан?яны? ?ам?оршысы, мерейі.
?ке - бала?а сыншы. Ол бала бойында?ы ?рбір жа?сы ісіне с?йініп, жаман іске к?йінеді. Жан?яда ?ке мен шеше ?андай іспен ш??ылданса, ?йдегі балалар да со?ан еліктейді.Б?л,?рине, к?рер к?зге ашы? бай?алма?анмен, бірте-бірте бала бойына сі?е береді. ?сіресе, жа?сылы?тан г?рі жаманды? бой?а сі?гіш келеді. Ол ж?не к?н сайын еселене т?седі. Сонды?тан бала т?рбиесіне ана да, ?ке де араласуы керек.
7. Психологиялы? зерттеу ?орытындысы.
Баланы? отбасы м?шелерімен ?арым-?атынасын зерттеу ма?сатында психолог "?лкен ?й" психологиялы? тренингін ?ткізді. Ата-аналар?а
?орытындысын айтып ?тті.
Барлы? отбасы м?шелерімен жа?сы ?арым-?атынаста 12о?ушы.
Анасымен жа?сы ?арым-?атынаста 7 о?ушы.
?кесімен жа?сы ?арым-?атынаста 5 о?ушы.
Балаларды? к?бі ?лкен ?йге е? алдымен анасын ?келеді екен.
Баланы? жерге шырылдап т?скеннен - а? е? бір жа?ыны,е? бір досы, е? бір ?стазы ол - ана. ?ара жерді баспай жатып,есін білмей жатып,тырмысып бауырына жабысатыны, шырылдап ?уанбай, жылап іздейтіні ол -ана. Бала?а б?рінен ?ымбат,жалпа? д?ниеден де ?лкен ол - ана. Ананы? жолы бас?а. Ана деген с?зді? ?зі де ысты?. Ана десе тол?ымайтын ж?рек, тасымайтын ?ан, сезбейтін сезім болуы м?мкін емес! Ананы? ж?регі н?зік,ананы? махаббаты бала?а тіл жеткісіз биік.
Ана - бізді? к?німіз,
Ананы? біз - г?ліміз.
Бізді, ана ?уантып,
Аман-есен ж?рі?із.
Ендеше б?гінгі тренингке келіп отыр?ан аналар?а к?птен к?п рахмет! Психолог: Ана мен бала арасында?ы жа?дайларды ?арастырды.
8. ?орытынды:
?аза?стан Республикасы Ата За?ыны? 27 бап 2 тарма?ында "Балаларына ?ам?орлы? жасау ж?не оларды т?рбиелеу ата-ананы? таби?и ???ы?ы,?рі парызы"делінген. Бала?а д?рыс ба?ыт беретін ?лкен, мы?ты т?рбие оша?ы болып саналатын -Отбасы.Себебі келешек ?улетті? білікті азаматтары сонда т?рбиеленеді,адамны? жеке басыны? бастап?ы т?рбиесі пайда болады,мінезді? негізі ?аланады ж?не адами ?асиеттер мен ?дептілік ?алыптасады.Демек баланы? келешекте ?андай адам болуы ?зі туыл?ан отбасында ал?ан т?лім-т?рбиесі,онда?ы ?арым-?атынас?а байланысты болма?ы к?м?нсіз.
?рбір ата-ана ?з перзентіні? ?депті,саналы,иманды да ибалы,Отаныны? с?йікті ж?не кішіпейіл азамат болып жетілуін ?алайды.Олай болса, ?рбір ата-ана ?з отбасында балаларын т?рбиелеуді? н?зік жа?тарын, за?дылы?тарын білуі шарт.
"Жапыра? тамырдан н?р алады" дейді хал?ымыз.Сол айт?андай бабаларды? ?дет-??рыптары мен д?ст?рлерін,е?бек с?йгіштік ?асиеттерді ?зі ?скен отбасынан алады.Я?ни, олар балаларын е?бекке, жа?сылы??а ?ндейді,адал болу?а ж?не Отанын с?юге ша?ырады.
"Бала?а берілген бірінші т?рбие -ата-анасын,ту?ан-туысын, жолдасын сыйлау?а ?йретуден басталады"дейді ?лы а?артушы Ыбырай Алтынсарин. "Адам?а е? бірінші керегі білім емес, т?рбие.Т?рбиесіз берілген білім -адамзатты? ?ас жауы,ол келешекте оны? ?міріне апат ?келеді"- деп ?л-Фараби айт?андай, Егеменді елді? ерте?і сол ел ?рпа?ыны? білімі мектеп т?рбиесіні? тере?дігімен ?лшенеді. Мекткепті? ма?сты - біліми ?рісі биік, дені сау, ?лтты? сана сезімі оян?ан, рухани ойлау ж?йесі жо?ары, м?дениетті, парасатты, ар-ожданы мол, е?бек?ор, іскер, бойында бас?а да игі ?асиеттері ?алыптас?ан сегіз ?ырлы - бір сырлы ?лтжанды ?рпа? т?рбиелеу.
Бала т?рбиесі бір к?ндік іс емес. Сонды?танда бала т?рбиесіне жете м?н беріп, "Адамны? бір ?ызы?ы - бала деген" ?лы аталарымызды? даналы? с?зін естен шы?армайы?.
Ата-аналар "Си?ырлы ?алам"ар?ылы тренигтен ал?ан ?серлерін бір ауыз с?збен жеткізеді.
?ыс ?тіп, к?ктем келеді. К?ктемде а? жауын к?п жауады.Жауын суы жерге сі?іп, жер ананы бусандырады.Сол сия?ты сіздер де б?гінгі тренингтен ал?ан ?серлері?ізді ж?рек т?кпіріне ?алдырулары?ызды ?тінемін.
К?німіз ашы? болсын,
Т?німіз тыныш болсын,
Ауамыз таза болсын,
Суымыз м?лдір болсын,
?л-?ызымыз аман болсын!
Тренинг со?ында ата-аналар?а жапыра?тар ?лестіріліп беріледі.О?ан ата-ана ?зін ?ызы?тыратын с?ра?тары немесе ?сыныстары болса жазып кетуге болады.
Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?
Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.
Быстро и объективно проверять знания учащихся.
Сделать изучение нового материала максимально понятным.
Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.
Просмотр содержимого документа
«?ызы?ты психология»
Жапырақ тамырдан нәр алады
Мақсаты:
1. Отбасы тәрбиесінде ата-ананың балаға тәрбиелік ықпалын арттыру, тәрбиелік ықпалының ерекшеліктерін ашып көрсету.
2.Ұрпақ тәрбиесінде халық педагогикасының жүйелері, яғни жүрек пен ақыл тәрбиесі арқылы тәрбиелеудің маңызын ашып көрсету.
3.Тәрбиенің ең тамаша жері - отбасы екенін,олардың бала тәрбиесіндегі мүмкіндіктерінің жоғары екендігін және бүгінгі заман талабынан шығатынын дәлелдеу.
Көрнекілігі: "Тәрбиесіз берілген білім, білім емес..."Әл-Фараби.
"Балаға берілген бірінші тәрбие ата-анасын, туысын, жолдасын сыйлауға үйретуден басталады..." Ы.Алтынсарин. Бала тәрбиесі туралы тірек-сызба.
Тренинг ережесі:
1.Тыңдай білу.
2.Сөзді бөлмеу.
3.Белсенділік.
4.Шығармашылық.
5.Төзімділік.
6.Сыйластық.
7.Түсіністік қарым-қатынас.
8.Шкафтан түсіп қалмау.
Тренинг барысы:
Танысу: Әр ата-ана өзінің баласының есіміне әдемі теңеу сөзді қосып айтады.Мысалы: мейірімді Мейірлан, әдемі Айдана.
1.Тренинг мақсатын түсіндіру.
Тренердің кіріспе сөзі
- Сәлеметсіздер ме, құрметті ата-аналар! Біз сіздерді көргенімізге қуаныштымыз.Бүгінгі тренинг тақырыбы : "Жапырақ тамырдан нәр алады".
Қазіргі кезде ата-ананың бірінші мақсаты қаражат табу, балаларын еш нәрседен мұқтаж етпеу болып қалды.Көпшілік ата-анада тұрақты жұмыс жоқ.Бала -шағаның қамымен жүрген ата-ана олардың тәрбиесіне де көңіл бөле алмай қалды.Осыдан келіп баламен арада кейбір түсініспеушілік те болып қалады.Баланы тек қана киіндіріп, ішіндірумен ғана шектеліп қоймай,олардың тәрбиесіне де аса мән берулеріңіз қажет. Біздің мақсатымыз - балаларыңызбен қарым-қатынастарыңызды бұрынғыдан да жақсартып,бала тәрбиесіне көп көңіл бөлудің маңыздылығын дәлелдеу.
"Бала тәрбиесі - мемлекеттің маңызды міндеті"деген сөзді ежелгі грек философы Платонның өзі де бекер айтпаған болар.
Қазіргі таңдағы әлеуметтік жағдай да оңай болып отырған жоқ. Кейбір тұрмыстық қиындықтардың кесірінен келеңсіз жағдайлар белең алуда. Сондықтан Елбасы Н.Ә.Назарбаев өзінің халыққа жолдауларында егемен еліміздің азаматтарын қалыптастыруда тәрбие жұмысының ерекше рөлі барын баса айтып келеді. Жас жеткіншектеріміздің тәрбиесінің негізі отбасында қалыптасады.Демек,баланың келешекте қандай адам болуы ең алдымен өзі туылған отбасында алған тәлім-тәрбиесіне,ондағы қарым-қатынасқа байланысты екені күмәнсіз.Әрбір ата-ана өз перзентінің әдепті,саналы,иманды да ибалы, Отанының сүйікті және кішіпейіл азаматы болып жетілуін қалайды.Олай болса,әрбір ата-ана бала тәрбиесінің нәзік тұстарын білуі шарт. "Жапырақ тамырдан нәр алады" дейді халқымыз. Барлық бала жақсы мен жаман әдеттерді өзі өскен шаңырақта үйренеді. Егер ата-ана,басқа да отбасы мүшелері өзара жақсы қарым-қатынаста болса,олардың балалары да әдепті,тәбиелі болып өседі. Сондықтан әрбір ата-ана бабаларымыздың әдеп-ғұрыптары мен дәстүрлерін ұлықтап,аңыз,ертегі немесе жұмбақ түрінде балалардың санасына сіңіре беруі тиіс. Яғни, олар сол арқылы балаларын еңбекке, жақсылыққа үндейді,адал болуға және Отанын сүюге шақырады.
Халқымыз "Балапан ұяда не көрсе,ұшқанда соны іледі"деп бекер айтпаған. Жақсы тәрбие баланың санасында мәңгі мөрленіп қалады. Ол кейін оның бүкіл өміріне азық болады.
2.Бала тәрбиесі туралы тірек сызбамен таныстыру.
Қоғам талабына сай тәрбие -мектепке дейінгі, яғни бала бақшадағы тәрбие,мектеп қабырғасындағы тәрбие т.с.с.
Жеке бас тәрбиесі - өзін-өзі тәрбиелеу.
Осының ішінде ата-ана тәрбиесіне кеңінен тоқталайық.
Баланың бас ұстазы - ата-анасы. Бала барлық үлгі өнегені алдымен өзі шыққан отбасы мен ата-анасынан алады.
Ата-ананың ең ардақты міндеті: бала бойына жақсы қасиеттерді сіңіре беру,күн сайын емес,сағат сайын бала оқуын, еңбегін,ойынын,жолдастарымен қарым-қатынасын үнемі шаршамай, ерінбей бақылап,жақсылыққа жол сілтеу. Бала біздің болашағымыз,өміріміздің жалғасы,сондықтан бала тәрбиесі - ата-анадан жауапкершілікті талап етеді. Бала Отанына қызмет етсін десек ,халқына адал,бақытты болып, өмірде өз орнын табуын естен шығармай,үнемі көңіл бөліп отыруы қажет-ақ.
3. Ата-аналарға сауал
1.Бала тәрбиесіне отбасында кім көңіл бөледі? (әкесі немесе шешесі)
2.Балаңыздың бойында ерекше қасиеттері бар ма? Байқаған жағдайда қандай мүмкіндік жасадыңыз? (Биге бейім, ән айтқанды ұнатады т.б.)
4.Ситуациялық жағдайлар.
1.Жанұядағы еңбек тәрбиесі - баланың мінез-құлқының қалыптасуына себепші болатын негізгі фактор. Мысалы: ер балаға су әкелу, малға шөп салу, қыз балаға ыдыс-аяқ, еден жуу, үй-ішін жинастыру жұмыстары тапсырылады. Балаңыз сіз тапсырған жұмыстарды жақсы орындады, бірақ сабағына дайындалмады. Не дер едіңіз?
2.Балаңыздың оқу үлгерімі орта деңгейде. Үйде ешкім жоқ болып, бүгін үйде қалуды ескерттіңіз. Балаңыз сабақтан қалғысы келмейді. Сіз былай деп жеңдіңіз: "Сен мектепке барғанмен не бітірем дейсің, оқығанмен сенен бәрібір ештеңе шықпайды, сенің басың істемейді". Ата-анасы ашумен айтып қалды. Сіз не дер едіңіз?
3.Балаңыз сыныптасымен керісіп, көйлегін жыртып келді. Сіз не істер едіңіз? Баланың арасына түсесіз бе?
5. "Сіздің өміріңізде бала қандай орынға ие?" Ата-аналарға сауалнама Шарты: зейін қойып сұрақтарды оқыңыз және шын мәніндегі жауапты беруіңізді сұраймыз.
Жауаптар:
А) қолымнан келеді және әркезде солай жасаймын.
Ә)қолымнан келеді,алайда әр кезде солай істей алмаймын.
Б)қолымнан келмейді.
Сұрақтар:
1.Кезкелген жағдайда жұмысыңыздың барлығын тастап,балаңызбен айналысу қолыңыздан келе ме?
2.Баланың жас ерекшелігіне назар аудармай,ақылдасу қолыңыздан келе ме?
3.Баланың алдында жасаған қателігіңізді мойындау қолыңыздан келе ме?
4.Өзіңіз қателескеніңіз үшін баланың алдында кешірім сұрау қолыңыздан келе ме?
5.Егер баланың қылығы сіздің ашуыңызды келтірсе,өзіңізді ұстау қолыңыздан келе ме?
6.Өзіңізді баланың орнына қою қолыңыздан келе ме?
7.Бір уақытқа өзіңізді ертедегі қайырымды Ханша немесе Би ретінде елестете алу қолыңыздан келе ме?
8.Бала кезіңізде болған оқиғаның тәрбиелік мәні мен айтып беру қолыңыздан келе ме?
9.Баланың жүрегіне ауыр тиетін сөздерді әр қашан айтпау қолыңыздан келе ме?
10.Баланың жақсы тәртібі үшін оның арманын орындап беру қолыңыздан келе ме?
11.Не істесе дағы өз білгенін жасауына балаға бір күн бөлу қолыңыздан келе ме?
12.Егер де сіздің балаңыз басқа бір баланы ұрып не итеріп жіберсе немесе күнәсіз жазаласа елеп-ескермеу сіздің қолыңыздан келе ме?
13. Балаңыз егер де бір нәрсені алып бер деп жылап сұранып тұрса, сіз осыған ұстамдылық ете білу қолыңыздан келе ме?
Кілт: А-3ұпай,Ә-2ұпай, Б-1ұпай.
16 ұпайға дейін------- Баланы тәрбиелеуде сізде үлкен мәселелер бар. Сіз не білімділікке,не ойға жиі мән бермейсіз. Не ұстамдылық жеткіліксіз. Баланы тұлға ретінде қабылдауға назар аудару қажет.Ұстаздар мен психолог мамандарға баруды ұсынамыз.
16-30 ұпайға дейін----Сізде ең бірінші дәрежеде тұратын мәселе - ол балаға деген қамқорлық. Сізде тәрбиешінің қабілеті бар,бірақ іс жүзінде Сіз оны әрқашан қолдана алмайсыз. Кейде сіз тым қаталсыз, кей жағдайда - тым жұмсақсыз. Баланы тәрбиелеуде мән берген өте қажет деп ойлайсыз.
30-39 ұпайға дейін----Сіздің өміріңіздегі ең үлкен құндылық,сіз баланы түсінуге және білуге тырысасыз.Балаға сыйластықпен қарап,Тәрбиелеудегі ең тиімді әдістерді қолдануға ынталысыз. Басқаша айтқанда,Сіздің іс-әрекетіңіз түзу және ісіңіздің жемісті болуына үміттенеміз.
6. Ата мен әке тәрбиесі
Жыл өткен сайын қыз шешеге, ұл әкеге үйірсектеп, солардың мінез-құлқын, үнін, қозғалысын қайталайды.
Қыз бала анасынан адалдықты, арлылықты, әдептілікті, тазалықты, шабыттылықты қабылдайды. Анасынан көре жүріп әйел затының табиғатына не тән екендігін біледі. Әсіресе қыз бала шешесінен үй жинау, ас пісіру, кір жууды, іс тігуді, бір сөзбен айтқанда қыруар қабілеттілікті үйренеді.
Ұлағатты ата-ана "Үйренгенің өзіңе жақсы, Істегенің бізге жақсы" деп баланың еңбекке араласуына ыждағаттылықпен көңіл бөледі.
Жанұяның да, баланың да мерейі - әке.Өйткені ол - жанұяның қамқоршысы, мерейі.
Әке - балаға сыншы. Ол бала бойындағы әрбір жақсы ісіне сүйініп, жаман іске күйінеді. Жанұяда әке мен шеше қандай іспен шұғылданса, үйдегі балалар да соған еліктейді.Бұл ,әрине, көрер көзге ашық байқалмағанмен, бірте-бірте бала бойына сіңе береді. Әсіресе, жақсылықтан гөрі жамандық бойға сіңгіш келеді. Ол және күн сайын еселене түседі. Сондықтан бала тәрбиесіне ана да, әке де араласуы керек.
7. Психологиялық зерттеу қорытындысы.
Баланың отбасы мүшелерімен қарым-қатынасын зерттеу мақсатында психолог "Үлкен үй" психологиялық тренингін өткізді. Ата-аналарға
қорытындысын айтып өтті.
Барлық отбасы мүшелерімен жақсы қарым-қатынаста 12оқушы.
Анасымен жақсы қарым-қатынаста 7 оқушы.
Әкесімен жақсы қарым-қатынаста 5 оқушы.
Балалардың көбі үлкен үйге ең алдымен анасын әкеледі екен.
Баланың жерге шырылдап түскеннен - ақ ең бір жақыны,ең бір досы, ең бір ұстазы ол - ана. Қара жерді баспай жатып,есін білмей жатып,тырмысып бауырына жабысатыны, шырылдап қуанбай, жылап іздейтіні ол -ана. Балаға бәрінен қымбат,жалпақ дүниеден де үлкен ол - ана. Ананың жолы басқа. Ана деген сөздің өзі де ыстық. Ана десе толқымайтын жүрек, тасымайтын қан, сезбейтін сезім болуы мүмкін емес! Ананың жүрегі нәзік,ананың махаббаты балаға тіл жеткісіз биік.
Ана - біздің күніміз,
Ананың біз - гүліміз.
Бізді, ана қуантып,
Аман-есен жүріңіз.
Ендеше бүгінгі тренингке келіп отырған аналарға көптен көп рахмет! Психолог: Ана мен бала арасындағы жағдайларды қарастырды.
8. Қорытынды:
Қазақстан Республикасы Ата Заңының 27 бап 2 тармағында "Балаларына қамқорлық жасау және оларды тәрбиелеу ата-ананың табиғи құқығы,әрі парызы"делінген. Балаға дұрыс бағыт беретін үлкен, мықты тәрбие ошағы болып саналатын -Отбасы.Себебі келешек әулеттің білікті азаматтары сонда тәрбиеленеді,адамның жеке басының бастапқы тәрбиесі пайда болады,мінездің негізі қаланады және адами қасиеттер мен әдептілік қалыптасады.Демек баланың келешекте қандай адам болуы өзі туылған отбасында алған тәлім-тәрбиесі,ондағы қарым-қатынасқа байланысты болмағы күмәнсіз.
Әрбір ата-ана өз перзентінің әдепті,саналы,иманды да ибалы,Отанының сүйікті және кішіпейіл азамат болып жетілуін қалайды.Олай болса, әрбір ата-ана өз отбасында балаларын тәрбиелеудің нәзік жақтарын, заңдылықтарын білуі шарт.
"Жапырақ тамырдан нәр алады" дейді халқымыз.Сол айтқандай бабалардың әдет-ғұрыптары мен дәстүрлерін,еңбек сүйгіштік қасиеттерді өзі өскен отбасынан алады.Яғни, олар балаларын еңбекке, жақсылыққа үндейді,адал болуға және Отанын сүюге шақырады.
"Балаға берілген бірінші тәрбие -ата-анасын,туған-туысын, жолдасын сыйлауға үйретуден басталады"дейді ұлы ағартушы Ыбырай Алтынсарин. "Адамға ең бірінші керегі білім емес, тәрбие.Тәрбиесіз берілген білім -адамзаттың қас жауы,ол келешекте оның өміріне апат әкеледі"- деп Әл-Фараби айтқандай, Егеменді елдің ертеңі сол ел ұрпағының білімі мектеп тәрбиесінің тереңдігімен өлшенеді. Мекткептің мақсты - біліми өрісі биік, дені сау, ұлттық сана сезімі оянған, рухани ойлау жүйесі жоғары, мәдениетті, парасатты, ар-ожданы мол, еңбекқор, іскер, бойында басқа да игі қасиеттері қалыптасқан сегіз қырлы - бір сырлы ұлтжанды ұрпақ тәрбиелеу.
Бала тәрбиесі бір күндік іс емес. Сондықтанда бала тәрбиесіне жете мән беріп, "Адамның бір қызығы - бала деген" ұлы аталарымыздың даналық сөзін естен шығармайық.
Ата-аналар "Сиқырлы қалам"арқылы тренигтен алған әсерлерін бір ауыз сөзбен жеткізеді.
Қыс өтіп , көктем келеді. Көктемде ақ жауын көп жауады.Жауын суы жерге сіңіп, жер ананы бусандырады.Сол сияқты сіздер де бүгінгі тренингтен алған әсерлеріңізді жүрек түкпіріне қалдыруларыңызды өтінемін.
Күніміз ашық болсын,
Түніміз тыныш болсын,
Ауамыз таза болсын,
Суымыз мөлдір болсын,
Ұл-қызымыз аман болсын!
Тренинг соңында ата-аналарға жапырақтар үлестіріліп беріледі.Оған ата-ана өзін қызықтыратын сұрақтары немесе ұсыныстары болса жазып кетуге болады.
