Эссе "Мен өз саланың маманымын"

Эссе тақырыбы: «Мен өз саламның маманымын»

«Адам жанын түсіне білу, оны зеттей білу – үлкен өнер»
З.Фрейд

Әрбір жеке тұлға үшін мамандық тандау — бұл өте маңызды іс. Өйткені кез келген адам таңдаған мамандығы бойынша өмір бойы қызмет атқарады. Мамандықтың саны әр алуан: дәрігер, дизайнер, мұғалім, ұшқыш, психолог,суретші, сазгер, сатушы, ғарышкер және т.б. Бірақ бұларды байланыстыратын маңызды факт — бұлар бәрі халық үшін қызмет атқарады. Ал халық үшін қызмет көрсету маңызды мәселе енкедігі айдан анық. Қазіргі таңда кез келген мекеме психологты қажет етеді. Адамдар тығырыққа тіреліп, шырғалаңға түскен шақта қол ұшын беріп, дұрыс жол көрсете алатын білгір психолог болам деушілер саны жылдан жылға көбеюде, мен де осы психологтар сияқты, өзімді өз саламның маманымын деп айтсам қате айтпаймын. «Психология» мамандығы әлемдегі ең танымал мамандықтардың үздік бестігіне кіреді.Психологияның зерттеу пәні- адам психикасы екендігін ескерсек, психология әрдайым және әрқашан қызығушылық тудыратын мамандық екеніне еш күмән тудыра алмаймыз. Сондықтан да бұл мамандықтың болашағы зор екендігі бүгінгі уақыттың талап-тілегінен туындап отыр. Психология ғылымы адам іс-әрекетінің түрлі салаларында қарқынды орын алуда. Ғалымдардың болжауы бойынша ХХІ ғасыр – психология ғасыры болмақ.

Енді осы психология деген ғажап әлемнің жол көрсетушісі психолог туралы сыр шертейік. Адам баласының өмірінде болуға тиіс бақыттың бірі не десек, ол – өз қалауыңмен таңдаған кәсіп-мамандығыңа деген салиқалы ынтызарлық әрі ыстық ықылас дер едім. Өз еңбегіне жан-тәнімен берілген жан ғана өмірдің мән-мағынасын, қоғамдық ортадағы жауапкершілікті, тұтастай ұлттың ертеңіне қоса алар өзіндік үлесін тереңнен салмақтай алса керек. Бір сөзбен айтқанда, өмірдің мәні адал әрі мағыналы, жемісті әрі нәтижелі еңбекте жатқандығын түбегейлі түйсіне алған әр адам биікке бастар жолдың қадірін салмақтай біледі. Қалаған ісіңе ғашықтық пейілмен қарай білсең, өмірден өз орныңды тапқандығың! Мұндай философиялық қағида бағзыдан қалыптасқан жоғары адагершіліктік ұғымдармен астасып жатыр. Психолог маманы болып шығу адам жанын түсініп қана қоймай оларды дұрыс жолға салуда және тәрбиелеуде игілікті жұмыстарға қол жеткізеді.

Ал жақсы психолог болып қалыптасу үшін жоғарыда көрсетілген қасиеттермен қатар, әрбір істі шығармашылықпен, адамгершілікпен шешуді қажет ететін интуиция, дәлдік, тапқырлық, мейірімділік сияқты қасиеттер болуы қажет деп есептеймін. Осының нәтижесінде психолог – көмекші, психолог – өзгелердің жан – дүниесін терең түсінетін немесе түсінуге ұмтылатын – зерттеуші, психолог – өзгелердің жан ауруын емдеп жазуға ұмтылатын – қолдаушы, — деп айта аламыз. Бүгінде адам тәнін дәрігер емдесе, жанын психолог емдей алады. Әр адамның жан дүниесін терең түсініп, оған көмек беру тек мамандықты талап етпейді,адамға деген ізгілік пен мейірімділіктен туындайды. Психолог өзгелердің жанын ауыртпайды, керісінше жан дүниесі күйзеліске түскен жандарға өзінің психология әлемін шарлап,жанына дауа іздейді. Осындай жақсы қасиеттерді бойына сіңіріп, еңбек жолын бастаған әрбір жас психолог өз мамандығы арқылы қоғамға, жалпы адамзатқа тигізер пайдасы көп екеніне сенемін. 

Еліміздің болашағы, ұлтымыздың ертеңі мектеп қабырғасында білім алатын жас ұрпақтың саналы ойлау қабілеті мен біліміне, іскерлігіне байланысты. Сондықтан да егеменді еліміздің білім беру жүйесінде әлемдік деңгейге жету үшін жасалынып жатқан талпыныстар оқытудың әртүрлі әдіс - тәсілдеріне қолдана отырып, терең білімді, ізденімпаз, барлық іс - әрекетінде шығармашылық бағыт ұстанатын, сол тұрғыда өз болмысын тани алатын жеке тұлғаны қалыптастыру ісіне ерекше мән берілуде. Ендеше, мектеп оқушыларының дүниетанымын кеңейтуде, оқу танымдық белсенділігін арттырып, білім, біліктерін жетілдірудің қоғамдық мәні зор деген сөз.
Әрбір адамға жақсы маман болып қалыптасуы үшін білім, тынымсыз еңбек, өзіне деген сенімділік, мақсатына жетуге деген ерік – жігер, тиянақтылық сияқты қасиеттер қажет. Мен мектеп қабырғасында «оқушы – мектеп – ата – ана» үштік одағымен жұмыс істей жүріп, әр түрлі мәселелерді шешуде, кездескен қиыншылықтарды жоюда, түзету – дамыту жұмыстарын жүргізу барысында аталған қасиеттерді қолдану нәтижесінде ғана табыстарға жетудемін. Сонымен қатар, Уильям Уордтың «Жай мұғалім – хабарлайды, жақсы мұғалім – түсіндіреді, керемет мұғалім – көрсетеді, ұлы мұғалім - шабыттандырады», -деген сөзі негізгі қағидама айналды.
Қазіргі таңда жаһандану дәуірінде ғылым мен техниканың даму кезеңі. Білім ордаларына қойылатын талаптар да өзгеше: бәсекеге қабілетті, өзіне сенімді, шығармашыл, дарынды, көп тілді меңгерген, білімді жеке тұлға қалыптастыру. Соның ішінде ақпараттық технологияның даму қарқыны қоғамның дамуына жақсы әсер етуімен қатар, оқушыларымыздың тәлім – тәрбиесіне, оқу үлгеріміне өз зиянын тигізуде. Оқушыларымыздың барлығы бос уақыттарында дерлік ғаламтор желісінде отырып агрессивті мінез – құлық қалыптастыратын ойындар ойнап, одан қалса көгілдір экран алдында шетелдік ән тыңдап, фильмдерін көріп отыратындығы барлығымызға аян. Аталған себептердің нәтижесінде оқушыларымыздың мінез – құлқында, тәлім – тәрбиесінде, өмірге деген көзқарастарында көптеген қиыншылықтар туындауда. Сонымен қатар, ата – аналардың бала тәрбиесімен айналысуға уақыттарының жеткіліксіздігі, балаларын материалдық тұрғыда қамтамасыз етіп, моральдық тұрғыда қолдауды ұмытып кетіп жатады. Бұл жерде мектеп психологтарына да артылар жүк ауыр. Психолог әрбір оқушының жан дүниесін түсіне отырып, көмекке зәру жанға уақытында қолдау көрсетіп, қайғысына ортақтасып, қуанышына қуанып, қателігі болса түзеп, жақсылығы болса, мадақтап отыруға жұмыс жасайды. Міне, сондықтан психолог мамандығына деген сұраныстың арту себебі де осында.
Педагог – психологтың еңбегінің күрделі және жауапты екенін айта келе, психологқа тән мынадай қасиеттерді: әр жастағы баланың даму ерекшеліктеріне сай келетін тәрбиенің тиімді әдісін таба білу, баламен тіл табыса білу шеберлігі, ақыл – парасаты мол болуы, оқыту мен тәрбиенің жаңа әдістемелерін тәжірибеге батыл еңгізу, оқушының сеніміне бөлену, ұйымдастырушылық қабілетерін қалыптастыру мақсатында өз тәжірибемде одан әрі жандандырып мектебімдегі әріптестеріме көмегімді тигізсем деймін.