1. Дос?а к?мектесу. ?олы?нан келетін іске ?йрету. Дос ?иын жа?дай?а кезіксе, ?олдан келгенше ж?рдемдесу.
2. Доспен б?лісу.
3. Дос жаман ?ылы? жасаса, то?тату.
4. Бос н?рсеге жанжалдаспау, ерегеспеу, сал?ыласпау. ?зі?дікі ?згеден жа?сы орындалса, дандайсымау., ?ыз?анбау- досты? жетістігіне ?уана білу. Егер ?ателік жасаса, оны мойындау, ренжіткен адамы?нан кешірім с?рау.
5. Достары?ды бір-бірімен салыстырмау. Салыстыру-?зі?е деген жауапкершілікті тудырады.
6. К?мек, ке?ес пен ескертуді байсалды ?абылдау.
3. "Жа?ымды с?з" жатты?уы
Сол жа?ында отыр?ан к?ршісіне жа?ымды с?з айту. Міндетті шарт:1) к?ршіні? атын атап байланыс орнату; 2) с?з айтушы?а емес, ты?даушы?а жа?ымды болу ?ажет.
Жатты?уды талдау:
-Айтыл?ан жа?ымды с?з ?нады ма?
-Осы кезде ?андай сезімде болды??
4. "Досты "дайындау" м?зірі" ойыны
Б?л ойында балалар бір-бірі туралы к?бірек білуге м?мкіндік бар. Ойын ж?ппен ?ткізіледі.
Н?с?ау: Сыныптан ?зі?із аз араласатын о?ушыны та?да?ыз. Е? алдымен досы?ыз?а ?зі?із туралы айтып бері?із. Сосын досы?ыздан ?зі туралы, не ?найтынын, ?андай та?амды с?йіп жейтінін, ?андай киім ?найтынын, ойынны? ?андай т?рін ойнайтынын, ?алай демалатынын т.с.с. с?рап білгені?із ж?н. Досы?ыз туралы ?ажетті а?парат жинап бол?ан со?, осындай досты жасап шы?ару жолын жазасыз.
Мысалы: Ферузаны дайындау жолы.
?ажетті ?німдер:
- 50см ?о?ыр шаш;
- Екі ?о?ыр к?з;
- Орташа келген ?ызыл ерін;
- 164см бой;
- Ары?ша келген дене;
- К?к кофта;
- ?ара джинсы;
- А? туфли;
- Байсалды мінез;
- ?демі к?лкі.
Шашты тарап, арт?а буып ?ою, к?з к?лімдеу ?шін басты к?нге ?арату, ауыз кішкене ашылып, ерінді екі ??ла??а ?арай шамалы тарту. Атал?ан киімді ?стіне кигізу, ая?ын ай?астырып, ?олын клавиатура?а ?ою.
Дос м?зірін жасап бол?аннан кейін ?р?айсысы орта?а шы?ып, ?з м?зірін о?иды. ?ал?андары м?зір кімге тиесілі екенін табады.
Просмотр содержимого документа
«"Жылы-жылы с?йлесе?..."»
Тренинг тақырыбы : «Жылы-жылы сөйлесең...»
Мақсаты:
Қарым – қатынас жасау дағдысын меңгеру;
Қарым – қатынасты қуанышты көңіл – күй сыйлайтындай етіп орналастыру үшін, топ арасында жағымды байланыс орнату;
Жағымды өзіндік бағаны дамыту.
Қажетті құрал – жабдық: Жұмсақ ойыншық, достық ережесі жазылған плакат, таза парақ пен қарындаш (қатысушы санына қарай)
1. Сәлемдесу.
Қатысушылар шеңбер жасап отырады. Оң жақтағы жұбына қарап, бүгін таңертең қаншада және қандай көңіл – күймен оянғанын айтады.
2. Тақырып бойынша жұмыс.
1. «Қалай дұрыс достасуға болады?» тақырыбында сұхбат жүргізу. Соның ішінде қатысушы өзі қолданатын тәсілді, ережені талқылау. Дұрыс деп тапқанын «Достық ережесіне» енгізу.
Достық ережесі.
Досқа көмектесу. Қолыңнан келетін іске үйрету. Дос қиын жағдайға кезіксе, қолдан келгенше жәрдемдесу.
Доспен бөлісу.
Дос жаман қылық жасаса, тоқтату. Ол қателессе, түзету.
Бос нәрсеге жанжалдаспау, ерегіспеу, салғыласпау. Өзіңдікі өзгеден жақсы орындалса дандайсымау, қызғанбау – достың жетістігіне қуана білу. Егер қателік жасаса, оны мойындау, ренжіткен адамыңнан кешірім сұрау.
Досыңды бір – бірімен салыстырмау. Салыстыру – өзіңе деген жеккөрушілікті тудырады.
Көмек, кеңес пен ескертуді байсалды қабылдау.
2) «Жағымды сөз» жаттығуы.
Сол жағында отырған көршісіне жағымды сөз айту. Міндетті шарт: 1) көршінің атын атап байланыс орнату және 2) сөз айтушыға емес, тыңдаушыға жағымды болу қажет.
Жаттығуды талдау.
Айтылған жағымды сөз ұнады ма? Өзгеге жағымды айтқан сөз ше?
Осы кезде қандай сезімде болдың?
3. «Досты «дайындау» мәзірі» ойыны. Бұл ойында балалар бір – бірі туралы көбірек білуге мүмкінбік бар. Ойын жұппен өткізіледі.
Нұсқау: Сыныптан өзіңіз аз араласатын оқушыны таңдаңыз. Ең алдымен досыңызға өзіңіз туралы айтып беріңіз. Сосын досыңыздан өзі туралы, не ұнайтынын, қандай тағамды сүйіп жейтінін, қандай киім киген ұнайтынын, ойынның қандай түрін ойнайтынын, қалай демалатынынын т.с.с. сұрап білгеніңіз жөн. Досыңыз туралы қажетті ақпарат жинап болған соң, осындай досты жасап шығару жолын жазасыз.
Мысалы, Ферузаны дайындау жолы.
Қажетті өнімдер:
50 см қоңыр шаш;
Екі қоңыр көз;
Орташа келген қоңыр ерін;
164 см бой;
Арықша келген дене;
Көк кофта;
Қара джинсы;
Ақ туфли;
Байсалды мінез;
Әдемі күлкі.
Шашты тарап артқа буып қою, көз күлімдеу үшін басты күнге қарату, ауыз кішкене ашылып, ерінді екі құлаққа дейін шамалы тарту. Аталған киімді үстіне кигізу, аяғын айқастырып, қолын клавиатураға қою.
Дос мәзірін жазып болғаннан кейін, әр қайсысы ортаға шығып өз мәзірін оқиды. Қалғандары мәзір кімге тиесілі екенін табады.
Тренингті талдау.
Өз досыңыз жайлы не білдіңіз?
Өзіңе арналған мәзір ұнады ма?
Сен үшін мәзірде ең бастысы не болды?
Барлығынан кімнің мәзірі ұнады?
Қоштасу.
Қатысушылар қолын бірінің иығына бірі қойып: «Рахмет! Кездескенше!», - деп айтады.
Тренинг тақырыбы: «Адамдар неліктен жанжалдасады, немесе ымыраға келген шиеленіс»
Мақсаты:
«Шиеленіс» ұғымымен таныстыру;
Шиеленіс жағдайында өзін ұстау ерекшелігін анықтау;
Шиеленісті жағдайдан шығу тәсілін меңгерту
Жеткіншектің шиеленісу деңгейін төмендету.
Қажетті құрал – жабдық: жұмсақ ойыншық, шиеленісті жағдайдан жанжалсыз шығудың тәсілі жазылған ережесі бар плакат.
Тренинг барысы
Сәлемдесу салты.
Қатысушылар шеңбер жасап отырады.
Бүгінгі күнді былай бастайық: орнымыздан тұрып, сәлемдесейік. Барлығымен 30сек ішінде амандасып шығуыңыз керек.
Топ ережесін қайталау.
Балалар топ ережесін тағы қайталап шығайықшы. Қане, кім бірінші ережені айтады? Психолог кезекпен ережені қайталатқызып шығады.
Тақырып бойынша жұмыс.
Шиеленіс туралы сұхбат.
Психолог жеткіншектерге: «адамдар неге жанжалдасады?» деген сұрақ қояды. Ойлануға 3 минут уақыт беріледі. Сосын, айтылған жауаптың барлық нұсқасы тақтаға жазылады.
Көңіл – күйін басқара алмау.
Өзгенің пікірін қабылдамау.
Өзгенің құқығымен санаспайды.
Өзгені тыңдай алмайды.
Әдейі біреуді ренжіткісі келеді.
Адаммен қарым – қатынас жасаған кезде өзін басқара алу өте маңызды. Алайда бұл өте қиын. Қазір біз бірнеше жаттығу жасайық, сосын оны орындау барысында, өзіңізді қалай сезінгеніңіз жөнінде әңгімелесеміз. Жаттығу жұппен орындалады.
«Жұдырық түй» жаттығуы.
Біреуі қатты жұдырық түйеді. Екіншісі оны күш қолданбай ашу қажет. Сосын жұп орындарын ауыстырып орындайды. Күшсіз қолданған нәтижелі тәсілдер (көндіру, өтіну, қулық) талқыланады.
«Сөзсіз итеріс» жаттығуы.
Қатысушылар бөлмеде еркін ары – бері қозғалып, итеріседі, түртеді, бірақ сөйлемейді. Сосын әр қатысушы әсерімен бөліседі.
«Иә және жоқ» жаттығуы.
Барлық қатысушы жұпқа бөлінеді. Әркім өзіне «иә» немесе «жоқ» ұстанымын таңдайды. Кезекпен әр жұп өзінің әріптесінің ұстанымын қарама – қарсы жаққа өзгертуге талпыну қажет.
Ойыннан кейін пікір алмасу.
Қандай – көңіл күйде болдыңыздар?
Қобалжу мен ашулану сезімі болды ма?
Саған қалай шиеленіскен ыңғайлы – «Иә» деп айтқан ба, әлде «Жоқ» деп айтқан ба?
Шиеленіс алды жағдайды сезіндіңіз ба?
Шиеленістен құтылуға не көмектесті?
Шиеленістен шығуды меңгерту.
Қатысушы шиеленістен шығу тәсілін меңгертуді бастамас бұрын, олардың өзінің жеке тәжірибесімен бөлісуге мүмкіндік берген орынды. Пікірлер тақтаға жазылады.
Тақта жанына қақтығысты жағдайда өзін ұстау ережесі жазылады:
Әріптестің барлық шағымын байсалды тыңдау.
Әріптестің агрессиясына өз эмоциясын басқара отырып әсер етіп, әңгімені басқа тақырыпқа ауыстыру. Мүмкін болса, мейірімді, оқыс, көңілді тақырыпқа аударған жөн.
Әріптестің нақты дәйектермен сөйлегенін кері эмоциясыз талап ету.
Үнемі тең және сенімді кешірім сұрай білу.
Қателескен жағдайда кешірім сұрай білу.
Барлық нұсқалар талқыланып, дәптерге көшіріліп жазылады.
Тренингті талдау
Өз мінез – құлқыңды үнемі басқаруға болады ма?
Шиеленісті жағдайдан лайықты шыға аласыз ба?
Тренингте сіз үшін ең қиын болған не?
«Адам көпірдің орнына қабырға орнатса, жалғыздықтың күйін кешеді» деген пікірді қалай түсінесіздер?
Қоштасу дәстүрі.
Қатысушылар қолын бірінің иығына бірі қойып: «Рахмет! Кездескенше!», - деп айтады.
