"Отбасы- аялы ала?ан мекені"

Рет

№

Сабақ тақырыптары

Бағыты

Сағат саны

Күні

1

Жансыз және жанды табиғат

Таным

1

2

Алтын күз

Таным

1

3

Жасыл дәріхана

Таным

1

4

Қыс. Құстардың қысқы тіршілігі

Таным

1

5

Қызыл кітап құпиясы

Таным

1

6

Көрікті көктем

Таным

1

7

Үй жануарлары мен мен үй құстары

Таным

1

8

Қазақстан қорықтары

Таным

1

Рет

№

Сабақ тақырыптары

Бағыты

Сағат саны

Күні

1

Экологиялық белгілер

Әлеуметтік орта

1

2

Күз сыйы

Әлеуметтік орта

1

3

Жыл құстары

Әлеуметтік орта

1

4

Қыс. Құстардың қысқы тіршілігі

Әлеуметтік орта

1

5

Табиғат бұрышындағы тіршілік

Әлеуметтік орта

1

6

Көктемгі еңбек

Әлеуметтік орта

1

7

Құстар-біздің досымыз

Әлеуметтік орта

1

8

Экологиялық соқпақ

Әлеуметтік орта

1

Іс – әрекет бөлімдері

Педагогтің іс-әрекеті

Балалардың іс - әрекеті

Ынталандыру. Сезімді ояту

Шаттық шеңберін ұйымдастыру.

Қуан шаттан алақай,

Қуанатын күн келді,

Қайырлы таң!

Қайырлы күн!

Сәлеметсіңдер ме, балалар?.

Өлең жолдарын қайталап, сәлемдеседі.

Ізденістер.

Ұйымдастыру

1.балалармен бірге балабақша ауласына мақсатты серуен ұйымдастыру.

2. Табиғатқа байланысты халық болжамдарын оқып беріп, үш дауыста қайталау тәсілін қолданып жаттату.

3.Жылдың әрбір мезгіліне сәйкес, табиғат құбылыстарындағы өзгерістерді байқау арқылы өмірге келген халықтық болжамдар туралы түсінік беру.

Қыс қарлы болса, жаз жаңбырлы боладды.

Қысаязды болса, жаз ыстық болады. Тұман түссе, күн жылынады. Аспанда жұлдыз көп болса, қыс ұзақ болады. Қайыңнан аққан шырын көп болса, жаз жаңбырлы болады. Түтін аспанға тік көтерілсе, аяз болады.

1. Сергіту жаттығуын өткізу.

Көтеріліп шаңырақ,

Уықтары шаншылар,

Керегелер керіліп,

Өрімдей боп өрілер.

Бәріміз жүрсек айналып,

Кииіз үй боп көрінер.

1. Әліппе-дәптермен жұмыс:

1.Экологиялық белгілермен таныстыру.

2.Сурет бойыншша балалардың әрекеттеріне пікірлерін білдірту.

3.Тыйым сөздерді оқып, мағғынасын түсіндіру.

4.Суретшінің қатесін тапқызу.

Серуенге шығады.

Халық болжамдарын қайталап айту арқылы есте сақтау қабілетін дамытады.

Қыс мезгілінің қарлы болуын бақылату.

Халық болжамының мағынасын түсіндіру.

Өлең мазмұнына сәйкес қимылдар жасайды.

Суретке қарап әңгіме құрастырады.

Табиғат құбылыстарын бақылап көреді.

Қорытындылау. Өзін-өзі бағалау.

«Халық айтса, қалт айтпайды» деген мақалды қайталау, мағынасын түсіндіру.

Халық болжамдарын қайталап, мағынасын түсінеді.

Іс – әрекет бөлімдері

Педагогтің іс-әрекеті

Балалардың іс - әрекеті

Ынталандыру.

Сезімді ояту

Қуаныш шеңберін ұйыммдастыру.

• Армысыз, алтын Күн!

Армысыз, қайырымды Аспан– ата!

Армысыз, мейірімді Жер-ана!

Күліп шықты күн бүгін!

Қуанайық, шаттанайық бәріміз.

Балалар жақсы көңіл күймен сәлемдеседі.

Ізденістер.

Ұйымдастыру

Саябаққа, алааңқйға табиғи материалдар жинау мақсатымен серуне ұйымдастыру.

Б.Жақыптың «Күзде» өлеңінің мазмұнын ашу:

• Жемістер;

• Көкөністер;

• Жидектердің пайдасын, оларды жинау туралы әңгімелеу.

Балаларға «Табиғат сыйы» деген ұғымның мағынасын түсіндіру, табиғаттың шексіз байлығы болып саналатын күз мезгілінің ерекшелігін , алуан түсті жапырақтар, табиғи материалдар туралы түсіндіру. Баалалар табиғи материалдарды жинап, күзгі жапырақтардың түстеріне, пішініне,ауаның температурасына, күн мен түннің ұзақтығына назар аударарды.

Сергіту сәтін өткізу.

Орнымыздан тұрайық,

Құстай қанат қағайық.

Бір отырып, бір тұрып,

Сәл тынығып алайық.

Әліппе – дәптермен жұмыс:

1.Күзгі бақтағы еңбек

2.Күзгі бақтағы еңбек туралы түсіндіру.

3.Жарты алманың екінші бөлігін тапқызу.

4.Жеміс пен жидек сөзіне сөздік жұмысын жүргізіп, оларға не жататынын айту, айырмашылықтарын түсіндіру.

Жеміс-жеміс беретін ағаштар мен сабақты өсімдіктер басына шығатын шырынды мәуе. Жиидек – таңқурай, бүлдірген, құлпыеай өсімдіктері жемісінің жалпы атауы.

Серуенде табиғатты тамашалайды.

Өлең жолдарын тыңдайды, түсінеді.

Серуенде балалар табиғи материалдарды жинап, олардан өздерінің қиялдарынан «Күзгі орман» композициясын құрастырады.

Өлең мазмұнына қарай қимылдар жасайды.

Тапсырмаларды ынтамен орындайды.

Қорытындылау. Өзін-өзі бағалау.

Тақырыпты бекіту үшін «Сен жасыр, біз табамыз» деген дидактикалық ойын ұйымдастырылады. Шарты: балалар көздерін жұмып отырады. Педагогтің белгісімен бір бала жеміс, көкөністердің муляждары салынған табақтан біреуін алып, артына тығып тұрады. Бала өзі жасырған жеміс не көкөністің атын айтпай сипаттайды. Балалар жасырған жеміс не көкөністің атын айтулары тиіс.

Дидактикалық ойынға балалар белсене қатысады.

Іс – әрекет бөлімдері

Педагогтің іс-әрекеті

Балалардың іс - әрекеті

Ынталандыру.

Үнтаспадан құстардың сайраған дауыстарын тыңдату.

Құстарды дауыстарынан танып айтады.

Ізденістер.

Ұйымдастыру.

1. Слайд немесе плакаттан құстарды көрсету. Құстардың тіршілігі туралы әңгімелеу.

2. Жыл құстары және қыстап қалатын құстар туралы әңгімелеу:

• Күннің суытып, жәндіктердің көпшілігі қырылып қалды, кейбір жәндіктер ағаштардың қуыстарына тығылады. Осылайша құстардың жемі азаяды. Өзен – көлдерде су қатып қалады. Осыған байланысты құстар жылы жаққа ұшып кетеді.

Жыл құстарына жабайы үйрек, тырна, көкек, ұзақ, қарлығаш, қараторғай, т.б. жатады.

Құстардың бір бөлігі күзде ұшып кетпей, сол жерде қыстап қалады. Оларды қыстап қалатын немесе отырықшы құстар деп атайды.

Отырықшы құстарға: қарға, көгершін, торғай, көкшымшық, тоқылдақ, т.б. жатады.

1.Дәптермен жұмыс: Суреттен өзіңе таныс құстарды атату. (Үкі, бүркіт, үйрек, аққу, тырна.) Осы құстар туралы мағлұмат беру.

Үкі-түнде ғана ұшатын имек тұмсық, үлпілдек майда жүнді жыртқыш, отырықшы құс.

Бүркіт-таулы, далалы жерлерді мекендейтін имек тұмсық жыртқыш, отырықшы құс.

Тырна-мойны ұзын, аяқтары сыриған, ірілеу жыл құсы.

Үйрек-тұмсығы жалпақ у құс. Жабайы үйректер жылы жаққа ұшып кетеді.

Тоқылдақ-орман құсы. Қыстап қалатын құстар тобына жатады. Тоқылдақты «орман дәрігері» деп атайды, өйткені ол ағаш қуысына тығылып, ағаштың діңін жеп жатқан зиянкес құрттармен қоректенеді. Сөйтіп орман ағаштарын емдейді.

3.Қорытындылау:

Сабақта алған білімдерін пысықтауға арналған сұрақтар:

1. Өзің білетін жыл құстарын ата.

2. Құстар немен қоректенеді?

3. Құстар не себепті жылы жаққа ұшып кетеді?

4. Құстар, табиғатқа, адамға қандай пайдасын тигізеді?

Балалар тыңдайды, түсінбегендерін сұрайды, ұрақтарға жауап береді.

Сұрақтарға жауап береді.Суреттерге қарап, құстардың аттарын атайды. Өз өлкелерінде тіршілік ететін құстар туралы әңгімелейді.

Тоқылдақтың суретін сәйкес түспен бояйды.

Сұрақтарға жауап береді, бір-бірінің жауаптарын толықтырып айтады.

Іс – әрекет бөлімдері

Педагогтің іс-әрекеті

Балалардың іс - әрекеті

Ынталандыру.

Сезімді ояту

1.Шеңбер жасап тұрып, музыканың сүйемелдеуімен «қар күреу» жаттығуын орындатады.

Жаттығуды би қимылына келтіріп орындайды.

Ұйымдастыру. Сезімді ояту

2.Педагогтің жаңа сабақты түсіндіруі.

Қысқы еңбек түрлерімен таныстырады және оларды кімдер атқаратынын айтып түсіндіреді.

• Қыстыгүні көше мен аулалардың қарын күреп тазалау, ал ауылда егістік алқаптарында қар тоқтату жұмыстары жүргізіледі. Қала көшелерінде машиналардың жеңіл әрі жылдам жүруі үшін адамдар арнайы машиналармен қарды күреп тазалайды. Құрғақшылық жиі кездесетін амаақтарда қар тоқтату әдісі қолданылады. Қар тоқтату – топырақта ылғалдық біршама қорын жинап, егіс өнімділігін арттыратын жұмыс түрі.

3.Сурет бойынша «Қысқы еңбек» тақырыбында балаларды қатыстырып, әңгіме жүргізеді.

4.Сурет бойынша малды күтіп-баптау жұмыстары туралы түсіндіреді.

5. «Артығын тап» дидактикалық ойыны. Шарты: суреттен еңбек құралдарын тауып, оларды қошап сызады. Артық зттарды тауып айтады: шна, шаңғы, малақай.

Мұқият тыңдайды, түсінбегендері бойынша сұрақтар қояды, сұрақтарға жауап береді. Сурет бойынша қысқы еңбек қар күреу, ауылда малды күту жұмыстары жайлы әңгімелейді. Дәптермен еңбек құралдарын тауып, оларды қорщап сызады.

Сурет бойынша қысқы еңбек түрлері туралы әңгімелейді, сұрақтарға жауап береді

Заттардың не үшін артық болып қалғанын айтып дәлелдейді.

Қорытындылау

Сабақта алған білімдерін пысықтайды.

Қысқы еңбек туралы қойылған сұрақтарға жауап береді.

Іс – әрекет бөлімдері

Педагогтің іс-әрекеті

Балалардың іс - әрекеті

Ынталандыру.

Сезімді ояту

Біздер тату баламыз,

Гүл-гүл жайнап аламыз,

Жаттығулар жасайық

Жақсы сергіп қаламыз!

Балалар шеңбер болып жаттығу жасайды.

Ізденістер.

Ұйымдастыру.

1.Педагог балабақша, мектептегі табиғат мүйісі (бұрышы) туралы төмендегідей мағлұмат береді:

-Табиғат бұрышы – мектеп, балабақшада тірі хайуанаттар орналастырылған мүйіс. Мұнда өсімдіктердің түрлерін де өсіріледі. Табиғат бұрышында аквариумда балықтар, торда үй қояндары, кірпі, тасбақа, атжалман, тотықұстарды ұстайды. Оларды арнайы педагог маман күтіп баптайды. Оған балалар көмектеседі.

2.Сөздік жұмысын жүргізу.

Атжалман – жоны күрең, бүйірі қызғылт тышқан.

Қоректендіру – тамақтандыру.

3.Сергіту сәтін өткізу.

Біз гүлдерше өсеміз,

Жапырағы жайқалған.

Сабақтары салалы

Желмен бірге жайқалған.

4.Әліппе – дәптердегі тапсырмаларды орындау.

1. Сурет бойынша әңгіме жүргізеді. Бұл жерде табиғат бұрышында тіршілік ететін жануарлар туралы және оларға жасалынатын қамқорлық туралы айтылады.

2. Құмыраға гүлді отырғызудың әдісін сурет бойынша түсіндіреді.

3. А.Мишариннің бөлме гүлі туралы өлеңін мәнерлеп оқып береді.

Мазмұнын түсіндіреді.

4. Үлгі бойынша құмыраны қалай бояу керектігін, қағаздан гүлді қалай жасау керектігін баяндайды.

Балалар сұрақтарға белсенді жауап беруге әрекет жасайды.

Педагогтің айтқандарын мұқият тыңдайды, сұрақтар қояды.

Түсінгедерін қайталап айтып береді.

Тыңдайды.

Өлең жолдарын қайталап, би қимылдарын жасайды.

Суреттен табиғат бұрышында тіршілік ететін жануарларды атайды. Балалардың іс - әрекетін баяндайды.

Өлеңнің мазмұнына байланысты қойылған сұрақтарға жауап береді. Құмыраны бояйды, қағаздан гүл жасайды.

Қорытындылау.

Өзін-өзі бағалау.

Сұрақ – жауап әдісі арқылы сабақта алған білімдері пысықталады.

Сұрақтар мен тапсырмалар:

1.Табиғат бұрышындағы өсімдіктермен жануарларға қандай қамқорлық қажет?

2.Табиғат бұрышындағы өсімдіктердің атын ата.

3.Аквариумдағы балықтарды қалай күтеді?

Балалар табиғи бұрышындағы еңбек іс - әрекеттерін айтады.

Іс – әрекет бөлімдері

Педагогтің іс-әрекеті

Балалардың іс - әрекеті

Ынталандыру.

Сезімді ояту.

Шеңбер бойы дөңгелене тұрып, бір-бірінің алақандарын алып,жақсылық, ізгі тілектер айтқыздырады.

Бір-біріне тілектер жолдайды.

Ізденістер.

Ұйымдастыру

1.Педагогтің түсіндіруі:

-Адам баласы еңбек арқылы дамып жетіледі. Еңбек ету арқылы көптеген белестерді бағындыра алады. Еңбек адамның денесін шынықтырып, мінез-құлқын қалыптастырады. Еңбектің көптеген түрі бар, соның бірі – көктемдегі еңбек. (Балаларды ауылшаруашылығы еңбеккерлерінің суреттерімен таныстыру).

Бағыттаушы сұрақтар қою:

1.Суретте не бейнеленген?

2.Адамдар немен айналысып жүр?

3.Олар машинаның қай түрімен жұмыс жасап жатыр?

4.Не жинап жүр? т.б.

Әртүрлі іс-әрекеттегі адамдардың әрқайсысының өздерінің мамандықтары бар екенін айтып түсіндіру.

Мысалы: егінші, диқан, шопан, жылқышы, т.б.

Ауылшаруашылық өнімдерімен тек қана ауыл емес қаланы да қамтамасыз ететінін айтып өту.

Мысалы: ет, сүт,астық, жеміс-жидектер, көкөністер, т.б. Табиғатты қорғау бағытындағы еңбек түрлеріне, ауланы тазалау, арықты аршу, аршу, ағаш түптерін әктеу және т.б. айта аламыз.

Сергіту жаттығуын өткізу.

Орнымыздан тұрйық,

Құстай қанат қағайық.

Бір отырып, бір тұрып,

Біз тынығып алайық.

3.Әліппе дәптермен жұмыс:

Тапсырма:

Еңбек туралы мақалды қайталау.Дала, бақша гүлдерін атау. Суретте тберілген гүлдерді атап, олардың қай жерде өсетінін айту.

Суреттерді зер сала қарап көреді, түсінеді.

Сұрақтарға дұрыс жауап беруге тырысады.

Еңбекшілердің жұмыстарымен танысады.

Күнделікті азықтардың қайдан келетінін ұғады.

Өлең жолдарын айтып, қимылқозғалысын жасайды.

Әліппе дәптермен жұмысжасайды. Тапсырмларды дұрыс орындауға әрекет жасайды.

Қорытындылау.

Ауылшаруашылығы еңбеккерлерінің қызметінің қажеттілігін, ауылшаруашылығы еңбеккерлерінің қала жұртшылығын нанмен, көкністермен, жеміс-жидектермен қамтамасз ететінін ұғындыру. Көктемгі еңбек түрлері жөнінде түсінік қалыптастыру.

«Еңбек түбі зейнет» деген мақалдың мағынасын түсінеді.

Іс – әрекет бөлімдері

Педагогтің іс-әрекеті

Балалардың іс - әрекеті

Ынталандыру.

Сезімді ояту.

Шаттық шеңберін ұйымдастыру.

Әрқашан аман болайық

Құстар әнін сайрасын.

Бейбітшілік болсын,

Нанымыз көп болсын.

Балалар жақсы көңіл күймен амандасады.

Ізденістер

Ұйымдастыру

Оқу іс-әрекет алдында балалармен бірге балабақша ауласына мақсатты серуенге шығу. Серуенде балалардың назарын жыл мезгіліне көктемге байланысты табиғаттағы құбылыстарды, өзгерістерді байқауға аудару. Құстардың келуі және ұя салуы, балапан шығаруы. Құстардың дауысына және сыртқы құрылысына қарап ажыратуға үйрету.

С.Көбеевтің «Құстың ұясы» деген әңгімесін оқып беру.

Сергіту жаттығуын өткізу.

Орнымыздан тұрайық,

Құстай қанат қағайық.

Бір отырып, бір тұрып.

Біз тынығып алайық.

Құстардың суреттерін көрсетіп, олардың түрлерімен таныстыруды жалғастыру. Құстардың немен қоректенетінін әңгімелеу. Олардың табиғатты қорғаудағы рөлі туралы айтып өту. Құстар ұя жасау, тамақтандыру, жем шашу, т.б.

Әліппе-дәптермен жұмыс жүргізіледі.

Құстар туралы мақалдарды оқып, мағынасын ашу.

Тырна көлге қонады,

Ара гүлге қонады.

Қыран құс құз-қиянын сағалайды,

Болар бала ізгі істі сағалайды.

Жұмбақ шешкізу.

Көлдің көркі сәні екен,

Ұшқанда сазды ні екен,

Ақындар оны мақтаған,

Адамдар қорғап ақтаған.

(Аққу).

«Бұл қандай құс?» дидактикалық ойыны.

Мақсаты: ерекшеліктеріне қарай құстарды сипаттап айтуға үйрету және оларды ажырата білу

Балалар аулаға серуенге шығады.

Көктемнің ерекшеліктері мен табиғаттағы өзгерістерге назар аударады. Құстарды бақылап, ажыратып үйренеді.

Әңгімелерді тыңдайды, түсінеді.

Өлең жолдарын айтып, жаттығу жасайды.

Құстардың пайдасын түсінеді, ұғады.

Әліппе-дәптермен жұмыс жасайды. Тапсырмаларды дұрыс орындауға талпыныс жасайды.

Балалар мақалды қайталап, жұмбақтың шешуін табады.

Ойынға барлық бала белсенділік таныта қатысады. Мысалы: Аққу – мойыны ұзын, қауырсындары аппақ немесе қара құс. Ол – өте әдемі құс. Суда жүзеді.

Қорытындылау

Оқу іс-әрекеттері қорытындылау мақсатында балаларға сұрақтар қойылады. 1. Қандай құстар адамға жақын жүреді?

2.Құстар немен қоректенеді?

Балалар сұрақтарға жауап береді.

Іс – әрекет бөлімдері

Педагогтің іс-әрекеті

Балалардың іс - әрекеті

Ынталандыру.

Сезімді ояту.

Қуаныш шеңберін ұйымдастыру.

Табиғатым тамаша,

Көз тоймайды қараса.

Табиғатты аялап,

Жүрейікші жараса.

Өлең жолдарын айтып шеңберде бір-біріне қуана қарайды.

Ізденістер

Ұйымдастыру

Экологиялық соқпақ – дегеніміз арнайы таңдалған бағытпен табиғат аясында, табиғатты қорғауға байланысты ұйымдастырылатын іс-шара.

Ә.Дүйсенбиевтің «Жорық жыры» өлеңі оқылады.

Ауласында бақшаның

Айналада-нұрлы өмір.

Далабүгін тым жақсы,

Тым тамаша гүлді өңір.

Көкте күліп күміс күн,

Қуанышқа кенелдік.

Әнге бөлеп жер бетін

Жорыққа біз жөнелдік.

Балаларға қайыңның белгісі көрсетіілген аялдамаға келу, қайыңды суреттеу.

Одан кейін ескірген құлап жатқан ғашқа келу, оның қуысындағы көптеген жәндіктердің тіршілігін бақылау. Балалардың танымын одан әрі дамыту мақсатында экологиялық нысандарды өзгертіп отыру керек.

Сергіту жаттығуын өткізу

Орнымыздан тұрайық,

Құстай қанат қағайық.

Бір отырып, бір тұрып,

Біз тынығып алайық.

Әліппе-дәптердегі тапсырмаларды орындатады.

«Саяхат» дидактиалық ойыны. Мақсаты: Таныс өсімдіктердің атауы бойынша соқпақты табу. Кейбір ағаштар мен бұтақтарды сыртқы көрінстеріне қарап ажырату

Балалар өлеңді мұқият зейін қойып тыңдайды.

Балалар бағытбойынша аялдамаларды аралап жүреді, кездескен табиғаттың бөлшектеріне түсінікпен қарап, керек жерінде көмек көрсетеді.

Өлең жолдарын айтып, қимыл қозғалысын жасайды.

Әліппе-дәптермен жұмыс жасады.

Ойынға барлық бала белсене қатысады.

Қорытындылау

Балабақшада, мектепке экологиялық оқпақ ұйымдастыру. Ағаштар, гүлдер отырғызу, құмырсқаның илеуін қорғау, т.б.

Экологиялық соқпақьардың мақсатын түсінеді.