Создайте Ваш сайт учителя Курсы ПК и ППК Видеоуроки Олимпиады Вебинары для учителей
М??алім мен о?ушылар арасында жа?ымды ?арым – ?атынас орнату жолдары
Жас?спірімдер мен ?стаздар арасында?ы ?зара ?арым –?атынас жасау м?селесі психология ?ылымында?ы ж?не т?лім – т?рбие ісіндегі ?р ма?ызды, ?рі к?рделі поблемаларды? ?атарына жатады.Б?л салада ж?ргізілген бірсыпыра зерттеулер мен осы ба?ытта жина?тал?ан т?жірибелерді? н?тижелері жас?спірімдер мен ?стаздар, о?ушылар мен т?лімгерлер арасында?ы ?арым-?атынас орнатуда айтарлы?тай ерекшеліктер мен сипаттар т?рліше т?сінітер бар екендігі к?рсетті. Міне, м?ндай м?селедегі елеулі ж?йтті? бірі м??алім мен ш?кірттер арасында?ы ?арым – ?атынас жасауда ?р?илы ?иыншылы?тарды? ?немі кездесіп отыратында?ы.
Егер кіші мектеп жасында?ы балалар ?шін м??алім барлы? бейнесімен ерекше із ?алдырып, олар?а к?шті ?сер ететін т?л?а болып саналатын болса, ал ересек балалар м??алімні? ?рбір ?имыл – ?оз?алысына,іс-?рекеті мен с?йлеген с?зіне, оны? а?ыл ке?есіне, ?зге адамдармен ?арым-?атынасына, ш?кірттерге ?оятын т?рлі талаптарына ?здерінше іштей сын к?зімен ?арайды. Осы м?селені аны?тау ба?ытында арнайы ж?ргізілген психологиялы? ж?не педагогикалы? зерттеулер т?менгі сынып о?ушыларынан г?рі ересек о?ушылар арасында ?лкендерді? айт?ан с?здеріне ??ла? аспау ж?не айт?анына ?айтпайтын мінез к?ріністерінде ?р?илы кедергілер мен себептер болатынды?ын аны?тады.
М??алімні? ?стазды? ?ызметіндегі барлы? іс – ?рекеттерін о?ушыларды? ой пікірлері бойынша ?алайша ба?аланатынын аны?тау ниетімен ?намды ж?не ?намсыз жа?тары деп екі жікке б?лінді. Осы сапалар мен ерекшеліктерден м??алімні? ?стазды? ?ызметіндегі даралы? ?асиеттері мен маманды? біліктілігіне ?ойылатын талаптар ай?ындала т?сер деген жорамал жасалды. О?ушыларды? м??алімге ?ойылатын талаптар мен тілектерді? м?н – жайы ?арастырылып мынадай т?рт топ?а б?лінді:
М??алім мен о?ушы арасында?ы тартыс пен ?зара ренішті? туындау себептері.
О?ушылар мен м??алімдер арсында?ы, ?сіресе м??алім мен жас?спірімдер арасында?ы, ?арым – ?атынаста кездесіп ?алатын тартыстар осы кезге дейін жете зертелмеген м?селе. Міне, осы міселені зерттеуді негізгі обьект етіп, алып ?арстыру мынандай себептерге байланысты:
О?у ісін ж?зеге асырып, оны бірізділікпен ж?ргізіуде кедергі болатын ж?йттер м??алімні? білім де?гейі мен оны о?ушылар?а тиімді ?діс т?сілдермен жеткізе алмай, т?жрибесіздік к?рсетіп, о?ушылар?а серпінді ы?пал ете алмайды. Сондай –а? м??алім мен о?ушылар?а ?оятын талабын ?немі ?згертіп ?алыпты жа?дайдан жиі ауыт?ып отырады. Соны? салдарынан о?ушыларды? т?ртібі нашарлайды. М?ндай кемшіліктер, е? алдымен, ?стазды? ?йымдастырушылы? ?абілеті мен саба? ж?ргізіудегі методикалы? ол?ылы?ынан пайда болып, о?ушылар саба??а к?пшілік уа?ытын бос?а жіберетін болды.
Ересек адамдармен салыстыр?анда м??алім мен о?ушы арасында?ы ?арым –?атынас ед?уір к?рделі.?йткені, м?нда?ы бірінші жа? м??алім толы? ?алыптас?ан, мораль, этикалы? жа?ынан жетілген, мінез-??л?ы орны??ан адам. Екінші жа? о?ушылар, б?л неб?рі ?з ?стазыны? сезімі мен а?ыл –ойына ынты??андар ?ана.
М??алім мен о?ушылар арсында кейде бірін –бірі жете т?сінбей ?зара келіспеушілік сия?ты ?олйсы ж?йттер кездеседі. М?ндайда баланы? даралы? ерекшеліктері мен жан д?ниесіні? сырына тере? бойлап, оларды? мінез- ??лы? ерекшеліктерімен санас?ан тиімді. Бала психикасыны? ?ар?ынды дамып отыруына орай т?рлі тілектер мен ?ажеттіліктер, ?рбір, н?рсені? сырын білуге ??штарлы?ы арта т?седі. Т?лім – т?рбие ісінде баланы? санасы мен а?ыл – ойыны? дамуында?ы саналы ?згерістерді ескеріп, оларды д?рыс жол?а п?рменді ба?ыттап отыратын болса, онда ш?кіртмінезіні? ?намды ?асиеттерін ?алыптастыру?а болады.
М??алімдер мен о?ушылар арасында д?рыс ?алыптаспа?ан ?арым – ?атынастар т?лім – т?рбие істеріні? жемісті ж.?ргізілуіне елеулі н??сан келтіреді.
Біріншіден, бір сыныпта?ы о?ушыларды? жеке п?н м??алімдеріне ?атынасы;
Екіншіден, саба? ж?ргізілген п?н м??алімдерін? ерекшеліктері;
?шіншіден, о?ушыларды? жеке п?ндерге деген ынта – ы?ласы;
Т?ртіншіден, м??алімдерді? сынып ?жымымен ?арым – ?атынасы:
Мектеп о?ушыларымен ж?мыс істейтін м??алімдер вербальді ж?не вербальді емес ?арым – ?атынасты? т?рін пайдаланады. ?арым – ?атынасты? ?ай т?рін болмасын, ол м??алімні? шеберлігіне, т?жрибесіне байланысты деп айтамыз.?рине, ?анша т?жірибелі м??алім болса да, балалр мен ?арым –?атынас жасау, ?р баланы білу, ?р баланы іс –?ректке кірістіру,оларды тану, оларды с?йлеттіру м??алімдерге о?ай ж?мыс емес.
?арым –?атынас барысында кездесетін осы ж?не ?згеде ?иынды?тарды жоюды? бірден бір жолы;
-?р жаста?ы о?ушыларды? ?зіне т?н психикалы? ерекшеліктерін ескере отырып, ?арым –?атынас орнату;
- М??алім ?зіні? жа?ымсыз к??іл –к?йіні? болмауын ?ада?алау;
- ?арым – ?атынаста педагог?а жат с?здер айтпау;
- Б?йры? емес ?тініш де?гейінде ?арым –?атынас жасау;
- ?арым –?атынаста дау- жанжал?а жол бермеу
- С?баттасуда жеке о?ушыны? пікірін сыйлау;
- ?иын, ?ы?ыр, ?ырсы? о?ушылармен жеке дара ?арым – ?атынас орнатып, олармен тіл табысу. Оны? бірден – бір жолы психолгиялы? ойындар, тернингтер.
- ?арым – ?атынаста м??алім о?ушы?а, о?ушы м??алімге сену;
- ?арым –?атынас сезімдік, танымды?, іскерлік болу.
?арым-?атынаста кездесетін ?йыншылы?тарды осы ж?не ?згеде жолдар ар?ылы же?е отырып,, м??алім ?арым – ?атынасты? ?ш функциясын орындайды.
?олданыл?ан ?дебиеттер
* Свидетельство о публикации выдается БЕСПЛАТНО, СРАЗУ же после добавления Вами Вашей работы на сайт