Ізгілік -адамны? басты ??ндылы?ы (эссе)

Ізгілік -адамның басты құндылығы

Эссе

Адамның өзін-өз тану туралы ілімі ерте заманнан келе жатыр. Бірақ көбінесе философиямен, әдебиетпен бірге қарастырылып келді. Ендігі жерде оны өзіндік таным ретінде өз алдына бөлек қарастырып, ғылымдардың ішінде ең мәртебесі жоғары маңыздысы деп түсіну керек деп білемін.

«Біз тұрғызатын қоғам арды бағалайтын, белсенді жоғары моральды, әдепті және рухани байлығы мол адамдардан тұру керек» - деді Елбасымыз Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаев (18 ақпан 2005 жыл). Қазақстан халқына Жолдауында «Жаңа құндылықтар жүйесіне тезірек бейімделіп кеткен болашаққа жаңаша көзқарасы бар жас ұрпақты дер кезінде ең қымбат адами көзқарастар негізінде рухани- адамгершілік, имандылық ізгі қасиеттерге баулу қажет», деп еліміздің болашағы өскелең ұрпақ қолында екенін, жақсы тәрбие беру барысында жас ұрпаққа адамзаттық құндылықтар, рухани-мәдени мұралар сабақтастығын сақтай отырып тәрбиелеу керек екендігі туралы айтқан болатын.

Олай болса, білім ошағы, тәрбие ортасы, тағылым табалдырығы- мектеп десек, ал осы ұлағатты ұяда жоғары ізгілік мұраттардың ең құндысы рухани-адамгершілік тәрбие беретін «Өзін-өзі тану» пәні десек, артық айтпаған болар едік. «Өзін-өзі тану пәнін оқытудың ғылыми-әдістемелік негіздері» туралы курсы басталғалы бері мен өзімді шабыттандырып, мол тәжірибеге жолықтым. Курс барысында ұлы ойшылдардың адамгершілікке, ізгілікке, рухани құндылықтарға толы ілімі мені толғандырып, осы құндылықтар мені өмір мәнін әрі қарай жете түсінуіме шабыттандырғандай болды. Мысалы, Шалва Амонашвилидің педагогикалық әңгімелері өмірдің өзінен алынған. Педагогикалық әңгімелерінде өмірдің мәні- ішкі жан дүниенің байлығында, оның рухани тазалығында екенін көрсетеді. Шалва Амонашвилвидің қайбір шығармасын оқысаң да кез-келген оқырманға ой тастайды. Педагогтың әңгімелерін оқи отырып, өмірлік сұрақтарға жауап алуға болады. Мысалы, Не үшін өмір сүреміз? Өмір дегеніміз не, ол қалай пайда болды? Сүйіспеншілік дегеніміз не? Мәңгі өмір сүру деген не?

«Біз мейірманды адамдар болып, балаларды қаз қалпында сүюге тиіспіз. Шолжаңды да, тіл алғышты да, ақылдыны да, жалқауды да, ынталыны да бірдей жақсы көруіміз керек. Оның үстіне тағы да біз өзіміздің жан шуағымызды әрбір нақты жағдайға сәйкес алаламай, тең үлестіруіміз керек. Балаға деген мейірімділігіміз бен махаббатымыз ішкі жан күйзелісіміздің көрінісі ғана емес, сонымен бірге баламен немесе бүкіл сыныппен қарым-қатынасымыздың ең басты дәлелі», - дейді педагог. Осындай ізгілікті педагогика тәмсілдеріне сүйеніп, әр баланың керемет рухани күш иесі екенін сезініп, оның білсем, үйренсем деген ұмтылысына уақытында көңіл бөліп, демеу жасап, қуаттандырсақ, жүрегі нұрға толы, жан-жағына шуақ шашып тұрған мейірімді, адамгершілігі мол, үнемі ізденіп, талпынып тұратын, адал, еңбекқор, тілін, отбасын, Отанын сүйетін адам тәрбиелеп шығаратынымыз сөзсіз. Амонашвили айтқандай, баланы түсіну дегеніміз- кішкентай адамды тәрбиелеудің тамаша шеберлігін игеру деген сөз. Оның негізі –«Өзін-өзі тану» деп білемін.

Сейтова Гүлзада Пернебекқызы

Педагог-психолог

Негізгі білім беретін №221 Аққұм мектебі