Просмотр содержимого документа
«"Есте са?тау ?абілеттерін зерттеу" ?дістемесі »
1. Есте сақтау түрлерін зерттеу. Орындалу барысы: Зерттелуші оқушыларға рет-ретімен есте сақтаулары үшін 4 топтағы сөздер беріледі. Эксперимент жүргізуші бірінші қатардағы сөздерді ретімен, арасына 4-5 сек. салып оқиды (дыбыстық есте сақтау). 10 сек. соң оқушылар есте сақталған сөздерді жазады. 10 мин кейін экспериментатор екінші қатардың сөздерін тақтаға жазады. Оқушылар үнсіз оқып, соңынан есте қалғандарын жазады (көріп есте сақтау). 10 мин. соң зерттелушілерге үшінші қатардың сөздері беріледі: зерттеуші сөздерді оқиды, ал оқушылар осы сөздерді іштерінен қайталап, саусақтарымен ауаға жазады, содан соң есінде қалғандарын қағаздарына түсіреді (моторлық-дыбыстық есте сақтау). Аз ғана үзілістен соң төртінші қатардағы сөздер беріледі. Бұл жолы мұғалім тақтада жазылған сөздерді оқиды, ал оқушылар әр сөзді сыбырлап қайталайды. Содан соң есте қалған сөздерді қағазға түсіреді (көріп-есту-моторлық есте сақтау). 1-4 сыныптарға -10 сөз. 5-6 сыныптарға - 12 сөз. 7-8 сыныптарға - 15 сөз. 9-11 сыныптарға - 20 сөз беріледі.
Нәтижелерді өңдеу: Есте сақтау түрінің коэффициентін есептеп (С), оқушыда есте сақтаудың қай түрі басымырақ екенін анықтауға болады: С═А*100% / В, мұндағы А – дұрыс жазылған сөздердің саны. В – берілген сөздердің саны. Зерттелушінің қай қатардағы сөздерінің саны бірлікке (100%) жақын болса, зерттелушіде жадының сол түрі жоғары дамыған. Сыныптағы оқушылардың басым көпшілігі оқу материалын жақсы есте сақтап қалу үшін сыныпта жадының қай түрі басымырақ екенін анықтап алу керек. Бұл үшін жадының әрбір түрінің жалпы коэффициенті есептеледі. К ═С1і + С2і + С3і + Сnі /n, мұндағы С1і ,С2і ...Сnі - есте сақтаудың берілген түрінің жеке көрсеткіштері. N –зерттелушілердің саны.
«Есте сақтаудың түрін зерттеу» әдістемесіне материал.
1
2
3
4
Дирижабль Шам Алма Қарындаш Найзағай Үйрек Шеңбер Диірмен Тоты құс Қағаз Сиыр Орман Құбыр Күн Үстел Қылық Велосипед Арман Үшбұрыш Дәптер
Кеме Ит Парта Етік Таба Қалаш Тоғай Саңырауқұлақ Әзіл Шөп Сабын Автомобиль Сурет Банан Кілем Тығын Сумка Өзен Құмыра Түйреуіш
Ұшақ Шәйнек Көбелек Аяқ Бөрене Май шам Парта Журнал Бағана Медаль Әріп Қаламұш Желкенді кеме Қару Жіп Барабан Отырғыш Шәйнек Қоңырау Ми
Қасқыр Бөшке Коньки Самауыр Ара Ескек Жұмбақ Серуен Кітап Трактор Сенім Қабілет Жаттығу Түр Көз Көзәйнек Түтін Король Ән Көмір
2. Сандарды есте сақтау. Бұл әдістеме баланың аз уақытта сандарды қаншалықты көріп есте сақтауын бағалауға арналған. Тапсырмада 10-15 екі орынды сандар жазылған кесте беріледі. 20 сек. соң кесте алынады, ал зерттелушілер естерінде қалған сандарды қағазға түсірулері керек.
Нұсқау: «Сізге сандары бар кесте беріледі. Сіз 20 секунд ішінде неғұрлым көбірек санды есте сақтауларыңыз керек. 20 секундтан кейін кестені алып кеткен соң, есіңізде қалған сандарды жазуыңыз керек». Нәтижелерді өңдеу: Алдыңғы әдістемеге үйлестіріліп, осы есте сақтау түрінің көрсеткіші есептеледі. 1-2 сыныптарға -5 сан. 3-5 сыныптарға-10 сан. (8-10 сан – жоғары, 5-7 сан – орта, 4- тен төмен - төмен). 6-8 сыныптарға -12 сан. 9-11 сыныптарға -16 сан. «Сандарды есте сақтау» әдістемесіне материал.
13
91
47
39
11
65
83
19
51
27
23
94
71
87
42
15
3. «Сөзді есіңе сақта» Мақсаты: ұзақ және қысқа еске сақтауларын анықтау Нұсқау: «Қазір мен сөздерді айтамын, сен оларды есіңе сақтап қайталап айтасың». Асықпай сөздерді айтады: шам, ағаш, қуыршақ, кітап, адам, пальто, стақан, телефон, теледидар, от, орман, терезе. Осылай 5 рет оқылады, содан кейін әр бала нені есіне қалдырғанын қайталайды. 10 минутта баладан 6 рет сұралады. Нәтиже қорытындысы. 10 ұпай- 6 реттен кейін бала 12 сөз айта алды. 8-9 ұпай- 10-11 сөз 6-7 ұпай- 8-9 сөз 4-5 ұпай- 6-7 сөз 2-3 ұпай- 4-5 сөз
ұпай- 3 және одан да аз сөз
4. «Ұзақ мерзімді ес» әдістемесі. Эксперименталды материал келесі тапсырмадан тұрады. Эксперимент жүргізуші келесідей нұсқау береді: «Қазір мен сендерге сөздер қатарын оқимын, ал сендер оны естеріңе сақтап алуға тырысыңдар. Дайындаламыз. Тыңдаңдар».
Үстел, сабын, адам, шанышқы, кітап, пальто, балта, орындық, дәптер, сүт.
Бұл сөздер балалардың жақсы есте сақтауы үшін бірнеше рет оқылады.. Тексеру 7-10 күннен кейін өтеді. Ұзақ мерзімді естің коэфициенті келесі формула бойынша есептеледі.
С= В/А*100%
Мұндағы: А – сөздердің жалпы саны, В – есте сақталған сөздердің саны С – Ұзақ мерзімді ес коэфициенті. Нәтижелер төмендегі ретпен қорытындыланады. 75-100 % - жоғары деңгей; 50-75 % - орта деңгей; 30-50 % - төмен деңгей; 30 % - дан төмен - өте төмен деңгей
