?ызылорда облысы, ?азалы ауданы, Сарыб?ла? ауылы №78 мектепті? педагог-психологі Турмагамбетова Багдаулет
С І З Б А Л А ? Ы З Д Ы Б І Л Е С І З Б Е ?
Ма?саты: ата-аналар?а бала т?рбиесі ж?нінде, ?рі отбасында жа?сы т?рбие берілуіне ы?пал ету, ?з баласын жа?сы тану, к?мек ж?не ке?ес беру. Ата-аналарды? педагогикалы?-психологиялы? білімін к?теру, басты байлы?ы – баласы екеніне к?з жеткізу.
К?рнекілігі: ?лкен а? ж?рек, кішкене ?ызыл ж?рекшелер, бала т?рбиесіне байланысты ?ла?атты с?здерді интерактивті та?тада к?рсету, отбасыны? суретін салу, майшам, с?т, ас содасы, уксус, т.б.
Барысы.
Психологты? с?зі: ??рметті ата-аналар! Б?гінгі «Сіз бала?ызды білесізбе?» атты та?ырыпта?ы тренингке ?ош келді?іздер!
Ал енді б?ріміз мына ?лкен а? ж?рекке назар аударайы?шы. Ол тірі емес, біз ?азір о?ан жан береміз. Мен сіздерге тренинг басталмас б?рын ж?рекшелер тарат?анмын. Сол ж?рекшелерді? артына сіздер бала?а деген бір а? тілектері?ізді жазулары?ыз керек болатын. ?азір сол ж?рекшелері?із дайын болса, мына та?тада?ы ?лкен а? ж?рекке ?келіп, а? тілектері?ізді о?и отырып, жапсырайы?. ?ара?ыздаршы, ол бізді? к?з алдымызда тірілді. Б?л бізді? топты? ж?регі, ол тренинг барысында ?немі д?рсілдеп т?рады.
- Танысу тренингі: «Мені? анам - ол.», «Мені? балам - ол.» с?йлемін ая?тау.
Т?рбие еш?андай ?зіліс, демалыс дегенді білмейді. Ж.Ж.Руссо: «Бала ту?анда а? ?а?аздай болып таза туады, оны? ?стіне шима?ты ?алай салса?, ?а?аз бетіне солай т?седі, бала т?рбиесі де сол сия?ты, ?зі? ?алай т?рбиелесе?, ол солай т?рбиеленеді» - деген екен. Осы дана с?зге байланысты мен сіздерге ?арапайым ?ана бір т?жірибе к?рсетейін. Мысалы, мынау ыдыста?ы с?т, б?л аппа?, таза. Бала ту?анда осы с?ттей а?, кіршіксіз, таза болып д?ниеге келеді. Балаба?ша?а барады, мектепке барады. Мектепке бар?ан кезде біз бала?а олай жаса?ан д?рыс емес к?птеген тиымдар жасаймыз. Осы с?здерді мына ас содасы ретінде алайы?. С?тке ептеп себейік, еш?андай ?згеріс бай?алмайды. Енді баламыз біртіндеп жо?ары сыныпта о?и баста?анда, біз б?дан да жиірек, к?птеген н?рселерді жасау?а болмайды деп, к?п н?рселерден шеттете бастаймыз. Мысалы, «Саба?ы?ды о?ы!», «?БТ-ны жа?сы тапсыруы? керек!», «?айтсе? де жо?ары балл жинауы? керек!», «Мен сені, ендеше, о?у?а т?сірмеймін» деген сия?ты с?здермен баланы? мазасын алып, жалы?тырамыз. С?йтіп, бала жа?а?ыдай с?здерден жалы?ып, шаршайды. Ал, біз б?л с?здерді «уксус» ретінде алайы?. Енді оны с?тке тамызып к?рейік. С?т к?піріп, ыдыстан асып-тасып т?гілді. Бала осы с?тті? реакциясы сия?ты ?рекетке баруы м?мкін. Б?л ?рекетті психологияда «Суицид» деп атайды.
?азір ?мірді? а?ымы ?згерді, айналада болып жат?ан н?рселерді? интенсивтілігі артты. Болып жат?ан барлы? н?рселерге адамда ?лгере алмаушылы? пайда болуда, міне, сол себептерден адамда стресс пайда болады. ?немі осындай проблемалардан шы?а алмауына орай адамдарды?, ?сіресе, жас?спірімдерді? ?зіне-?зі ?ол салулары к?беюде. Ендеше, ??рметті ата-аналар балаларымызды д?рыс т?сініп, ренжітпеуге тырысайы?. (Экранда психологті? методикалы? ?сыныстары к?рсетіліп т?рады):
1. Баланы? алдында ?рыс-жанжалдардан аула? болы?ыз, м?ндай жа?дайларда балада кикілжі?дік ?рекеттер ?алыптасуы м?мкін;
2. Баланы? мектепке дейін ж?не мектепте ?алай тама?танып ж?ргенін ?ада?ала?ыз, себебі к?птеген балалар мектепке аш келеді де агрессивтік ?рекеттер к?рсетуі м?мкін;
3. Міндетті т?рде ?з бала?ызды? ?абілеттіліктерін адекватты ба?алау керек ж?не оны? алдына орындалмайтын тапсырмаларды ?ою?а болмайды, орындалма?ан жа?дайда ол фрустрация?а, ?зін-?зі ба?алауы т?мен суицидтік ?рекеттерге алып келуі м?мкін.
- Сауалнама «Мені? балам»
- Бала мен ана арасында?ы байланыс ?андай болуы керек?
- Бала?ызды? бойында?ы басымды екі жа?сы, екі жаман ?асиетті ата?ыз.
- Бала?ызды ?андай жануар?а те?ер еді?із? Неліктен?
- Бала?ызды ?андай г?лге те?ер еді?із? Неліктен?
- Бала?ызды? емтихан?а дайындалуына ?йден ?андай жа?дайлар жасайсыз?
- Бала?ыз ?з маманды?ын жан ?алауы бойынша та?дап отыр ма, ?лде жан?я ы?палы ма?
- Ойын: «?олынан таны»
Ма?саты: бала мен ата-ана арасында?ы жа?ымды ?арым-?атынасты орнату.
Н?с?ау: ата-аналарды? к?зін орамалмен байлап, бір топ баланы? ішінен ?з баласын ?олынан ?стап, аны?тауы табуы керек.
Талдау:
- ?з бала?ызды табу сізге ?иын болды ма?
- Бала?ызды бірден таба алды?ыз ба?
- Бала?ызды? ?олынан ?ста?анда не сезінді?із?
- «Темперементті аны?тау» жатты?уы
Ма?саты: бала мен ата-ананы? арасында?ы байланысты аны?тау.
Н?с?ау: ата-аналарынан баласыны? ?ай кезде туыл?анын с?рау ар?ылы темперамент типін аны?тау.
Та?ерте? туыл?андар: «Сангвиник»
Тынымсыз, шира?, ?мірге икемді, к??іл-к?йі ?згермелі, назарын тартт?анны? б?ріне араласа береді, шапша?, ?имылдары м?нерлі, тап?ыр, с?йлеу ?ар?ыны шапша?, жа?а да?дыларды ?абылдау?а шебер.
?намды жа?тары – пысы?
?намсыз жа?тары – жылтыр, т?ра?сыз.
Т?сте туыл?андар: «Халерик»
Мазасыз, бір ж?мыстан екіншіге тез ауысады, к?йіп-пісуге батыл, шыдамсыз, сангвиникке ?ара?анда икемі кемірек,
?намды жа?тары – белсенді
?намсыз жа?тары – к?йгелек, шыдамсыз.
Кеште туыл?андар: «Флегматик»
Салма?ты, сабырлы, сылбыр, баяу, орынсыз асып-саспайды, дауыс екпіні баяу, асы?пай ?зілістермен с?йлейді, баста?ан ісін ая?ына дейін жеткізеді, ?рекеті енжар, жа?ар?ан жа?дай?а икемделуі ?иын, ?те ?уатты, ж?мыстан шаршамайды, жа?а адамдармен араласып кете бермейді,
?намды жа?тары – ?стамды, сабырлы.
?намсыз жа?тары – баяу, сылбыр.
Т?нде туыл?андар: «Меланхолик»
?й?ышыл, нерв системасы ?лсіз адам, мінезі т?йы?, к?зге т?се бермейді, ?мір с?руі ?иын адам, болмашы н?рсеге ?кпелейді, болмашы ?иынды??а т?збейді.
?намды жа?тары – сезімтар
?намсыз жа?тары – т?йы?.
- «Сіз ?андайсыз?» жатты?уы
Ма?саты:?здеріні? мінезіні? ашы? не т?йы? екенін аны?тау.
Н?с?ау:ата-аналар?а а? ?а?аздар таратылып беріледі. ?а?аздарды б?ктеп оны? бір б?рышын жыртуды ?сынамын. Кейін та?ы б?ктеп та?ы бір б?рышын жыртуы керек. Солай жал?аса береді.
?орытынды: ?а?азды? б?ктелген жерлерін ашып, бастап?ы ?алпына келтіруын с?раймын. Егер ?а?азды? тек сырт?ы жа?ы жыртыл?ан болса, ол адам ?те т?йы?. Ал егер тек ортасы жыртылса, онда ол адам ашы? мінезді бол?аны.
- «Отбасыны? суреті» жатты?уы.
Ма?саты: жан?яны? бала?а ы?палын аны?тау.
Н?с?ау: мына а? ?а?аздар?а ?з отбасы?ызды? суретін салып, бояйсыздар. Б?л жатты?уды ата-ана мен бала бірлесіп орындайды. Салып бол?ан со? суреттері?ізді ?ор?айсыздар.
- Ж?ректен ж?рекке: «Майшам» жатты?уы
Ма?саты: тренинг со?ында?ы жа?сы к??іл-к?йді ?алыптастыру.
Н?с?ау: б?ріміз ше?бер ??ру?а орта?а шы?амыз. Б?л жатты?у?а к?мек ретінде майшамды алып отырмын. ?йткені майшам отбасыда?ы жылулы?ты білдіреді. Ал енді б?ріміз бір-бірімізге, балаларымыз?а жылы лебізімізді білдіреміз.
Просмотр содержимого документа
«11 ата-ана»
Қызылорда облысы, Қазалы ауданы, Сарыбұлақ ауылы №78 мектептің педагог-психологі Турмагамбетова Багдаулет
С І З Б А Л А Ң Ы З Д Ы Б І Л Е С І З Б Е ?
Мақсаты: ата-аналарға бала тәрбиесі жөнінде, әрі отбасында жақсы тәрбие берілуіне ықпал ету, өз баласын жақсы тану, көмек және кеңес беру. Ата-аналардың педагогикалық-психологиялық білімін көтеру, басты байлығы – баласы екеніне көз жеткізу.
Көрнекілігі: үлкен ақ жүрек, кішкене қызыл жүрекшелер, бала тәрбиесіне байланысты ұлағатты сөздерді интерактивті тақтада көрсету, отбасының суретін салу, майшам, сүт, ас содасы, уксус, т.б.
Барысы.
Психологтың сөзі: Құрметті ата-аналар! Бүгінгі «Сіз балаңызды білесізбе?» атты тақырыптағы тренингке қош келдіңіздер!
Ал енді бәріміз мына үлкен ақ жүрекке назар аударайықшы. Ол тірі емес, біз қазір оған жан береміз. Мен сіздерге тренинг басталмас бұрын жүрекшелер таратқанмын. Сол жүрекшелердің артына сіздер балаға деген бір ақ тілектеріңізді жазуларыңыз керек болатын. Қазір сол жүрекшелеріңіз дайын болса, мына тақтадағы үлкен ақ жүрекке әкеліп, ақ тілектеріңізді оқи отырып, жапсырайық. Қараңыздаршы, ол біздің көз алдымызда тірілді. Бұл біздің топтың жүрегі, ол тренинг барысында үнемі дүрсілдеп тұрады.
Танысу тренингі: «Менің анам - ол...», «Менің балам - ол ...» сөйлемін аяқтау.
Тәрбие ешқандай үзіліс, демалыс дегенді білмейді. Ж.Ж.Руссо: «Бала туғанда ақ қағаздай болып таза туады, оның үстіне шимақты қалай салсаң, қағаз бетіне солай түседі, бала тәрбиесі де сол сияқты, өзің қалай тәрбиелесең, ол солай тәрбиеленеді» - деген екен. Осы дана сөзге байланысты мен сіздерге қарапайым ғана бір тәжірибе көрсетейін. Мысалы, мынау ыдыстағы сүт, бұл аппақ, таза. Бала туғанда осы сүттей ақ, кіршіксіз, таза болып дүниеге келеді. Балабақшаға барады, мектепке барады. Мектепке барған кезде біз балаға олай жасаған дұрыс емес көптеген тиымдар жасаймыз. Осы сөздерді мына ас содасы ретінде алайық. Сүтке ептеп себейік, ешқандай өзгеріс байқалмайды. Енді баламыз біртіндеп жоғары сыныпта оқи бастағанда, біз бұдан да жиірек, көптеген нәрселерді жасауға болмайды деп, көп нәрселерден шеттете бастаймыз. Мысалы, «Сабағыңды оқы!», «ҰБТ-ны жақсы тапсыруың керек!», «Қайтсең де жоғары балл жинауың керек!», «Мен сені, ендеше, оқуға түсірмеймін» деген сияқты сөздермен баланың мазасын алып, жалықтырамыз. Сөйтіп, бала жаңағыдай сөздерден жалығып, шаршайды. Ал, біз бұл сөздерді «уксус» ретінде алайық. Енді оны сүтке тамызып көрейік. Сүт көпіріп, ыдыстан асып-тасып төгілді. Бала осы сүттің реакциясы сияқты әрекетке баруы мүмкін. Бұл әрекетті психологияда «Суицид» деп атайды.
Қазір өмірдің ағымы өзгерді, айналада болып жатқан нәрселердің интенсивтілігі артты. Болып жатқан барлық нәрселерге адамда үлгере алмаушылық пайда болуда, міне, сол себептерден адамда стресс пайда болады. Үнемі осындай проблемалардан шыға алмауына орай адамдардың, әсіресе, жасөспірімдердің өзіне-өзі қол салулары көбеюде. Ендеше, құрметті ата-аналар балаларымызды дұрыс түсініп, ренжітпеуге тырысайық. (Экранда психологтің методикалық ұсыныстары көрсетіліп тұрады):
1. Баланың алдында ұрыс-жанжалдардан аулақ болыңыз, мұндай жағдайларда балада кикілжіңдік әрекеттер қалыптасуы мүмкін;
2. Баланың мектепке дейін және мектепте қалай тамақтанып жүргенін қадағалаңыз, себебі көптеген балалар мектепке аш келеді де агрессивтік әрекеттер көрсетуі мүмкін;
3. Міндетті түрде өз балаңыздың қабілеттіліктерін адекватты бағалау керек және оның алдына орындалмайтын тапсырмаларды қоюға болмайды, орындалмаған жағдайда ол фрустрацияға, өзін-өзі бағалауы төмен суицидтік әрекеттерге алып келуі мүмкін.
Сауалнама «Менің балам»
Бала мен ана арасындағы байланыс қандай болуы керек?
Балаңыздың бойындағы басымды екі жақсы, екі жаман қасиетті атаңыз.
Балаңызды қандай жануарға теңер едіңіз? Неліктен?
Балаңызды қандай гүлге теңер едіңіз? Неліктен?
Балаңыздың емтиханға дайындалуына үйден қандай жағдайлар жасайсыз?
Балаңыз өз мамандығын жан қалауы бойынша таңдап отыр ма, әлде жанұя ықпалы ма?
Ойын: «Қолынан таны»
Мақсаты: бала мен ата-ана арасындағы жағымды қарым-қатынасты орнату.
Нұсқау: ата-аналардың көзін орамалмен байлап, бір топ баланың ішінен өз баласын қолынан ұстап, анықтауы табуы керек.
Талдау:
Өз балаңызды табу сізге қиын болды ма?
Балаңызды бірден таба алдыңыз ба?
Балаңыздың қолынан ұстағанда не сезіндіңіз?
«Темперементті анықтау» жаттығуы
Мақсаты: бала мен ата-ананың арасындағы байланысты анықтау.
Нұсқау: ата-аналарынан баласының қай кезде туылғанын сұрау арқылы темперамент типін анықтау.
Таңертең туылғандар: «Сангвиник»
Тынымсыз, ширақ, өмірге икемді, көңіл-күйі өзгермелі, назарын тарттқанның бәріне араласа береді, шапшаң, қимылдары мәнерлі, тапқыр, сөйлеу қарқыны шапшаң, жаңа дағдыларды қабылдауға шебер.
Ұнамды жақтары – пысық
Ұнамсыз жақтары – жылтыр, тұрақсыз.
Түсте туылғандар: «Халерик»
Мазасыз, бір жұмыстан екіншіге тез ауысады, күйіп-пісуге батыл, шыдамсыз, сангвиникке қарағанда икемі кемірек,
Ұнамды жақтары – белсенді
Ұнамсыз жақтары – күйгелек, шыдамсыз.
Кеште туылғандар: «Флегматик»
Салмақты, сабырлы, сылбыр, баяу, орынсыз асып-саспайды, дауыс екпіні баяу, асықпай үзілістермен сөйлейді, бастаған ісін аяғына дейін жеткізеді, әрекеті енжар, жаңарған жағдайға икемделуі қиын, өте қуатты, жұмыстан шаршамайды, жаңа адамдармен араласып кете бермейді,
Ұнамды жақтары – ұстамды, сабырлы.
Ұнамсыз жақтары – баяу, сылбыр.
Түнде туылғандар: «Меланхолик»
Ұйқышыл, нерв системасы әлсіз адам, мінезі тұйық, көзге түсе бермейді, өмір сүруі қиын адам, болмашы нәрсеге өкпелейді, болмашы қиындыққа төзбейді.
Ұнамды жақтары – сезімтар
Ұнамсыз жақтары – тұйық.
«Сіз қандайсыз?» жаттығуы
Мақсаты:өздерінің мінезінің ашық не тұйық екенін анықтау.
Нұсқау:ата-аналарға ақ қағаздар таратылып беріледі. Қағаздарды бүктеп оның бір бұрышын жыртуды ұсынамын. Кейін тағы бүктеп тағы бір бұрышын жыртуы керек. Солай жалғаса береді.
Қорытынды: қағаздың бүктелген жерлерін ашып, бастапқы қалпына келтіруын сұраймын. Егер қағаздың тек сыртқы жағы жыртылған болса, ол адам өте тұйық. Ал егер тек ортасы жыртылса, онда ол адам ашық мінезді болғаны.
«Отбасының суреті» жаттығуы.
Мақсаты: жанұяның балаға ықпалын анықтау.
Нұсқау: мына ақ қағаздарға өз отбасыңыздың суретін салып, бояйсыздар. Бұл жаттығуды ата-ана мен бала бірлесіп орындайды. Салып болған соң суреттеріңізді қорғайсыздар.
Жүректен жүрекке: «Майшам» жаттығуы
Мақсаты: тренинг соңындағы жақсы көңіл-күйді қалыптастыру.
Нұсқау: бәріміз шеңбер құруға ортаға шығамыз. Бұл жаттығуға көмек ретінде майшамды алып отырмын. Өйткені майшам отбасыдағы жылулықты білдіреді. Ал енді бәріміз бір-бірімізге, балаларымызға жылы лебізімізді білдіреміз.
Просмотр содержимого презентации
«11кл ата-ана»
тренингі
№ 78 мектептің психологі Турмагамбетова Б
Мақсаты: ата-аналарға бала тәрбиесі жөнінде, әрі отбасында жақсы тәрбие берілуіне ықпал ету, өз баласын жақсы тану, көмек және кеңес беру. Ата-аналардың педагогикалық-психологиялық білімін көтеру, басты байлығы – баласы екеніне көз жеткізу.
« Т а н ы с у »
тренингі
«Менің анам –
ол...»
«Менің балам –
ол ...»
«Бала туғанда ақ қағаздай болып таза туады, оның үстіне шимақты қалай салсаң, қағаз бетіне солай түседі, бала тәрбиесі де сол сияқты, өзің қалай тәрбиелесең, ол солай тәрбиеленеді»
Жан Жак Руссо
Таза, аппақ
Ас содасы
1. Баланың алдында ұрыс-жанжалдардан аулақ болыңыз, мұндай жағдайларда балада кикілжіңдік әрекеттер қалыптасуы мүмкін;
2. Баланың мектепке дейін және мектепте қалай тамақтанып жүргенін қадағалаңыз, себебі көптеген балалар мектепке аш келеді де агрессивтік әрекеттер көрсетуі мүмкін;
3. Міндетті түрде өз балаңыздың қабілеттіліктерін адекватты бағалау керек және оның алдына орындалмайтын тапсырмаларды қоюға болмайды, орындалмаған жағдайда өзін-өзі бағалауы төмен суицидтік әрекеттерге алып келуі мүмкін.
Сауалнама «Менің балам»
- Бала мен ана арасындағы байланыс қандай болуы керек?
- Балаңыздың бойындағы басымды екі жақсы, екі жаман қасиетті атаңыз.
- Балаңызды қандай жануарға теңер едіңіз? Неліктен?
- Балаңызды қандай гүлге теңер едіңіз? Неліктен?
- Балаңыздың емтиханға дайындалуына үйден қандай жағдайлар жасайсыз?
- Балаңыз өз мамандығын жан қалауы бойынша таңдап отыр ма, әлде жанұя ықпалы ма?
Ойын: «Қолынан таны»
Мақсаты: бала мен ата-ана арасындағы жағымды қарым-қатынасты орнату.
Нұсқау: ата-аналардың көзін орамалмен байлап, бір топ баланың ішінен өз баласын қолынан ұстап, анықтап, табуы керек.
Таңертең туылғандар: «Сангвиник»
Тынымсыз, ширақ, өмірге икемді, көңіл-күйі өзгермелі, назарын тарттқанның бәріне араласа береді, шапшаң, қимылдары мәнерлі, тапқыр, сөйлеу қарқыны шапшаң, жаңа дағдыларды қабылдауға шебер.
Ұнамды жақтары – пысық
Ұнамсыз жақтары – жылтыр, тұрақсыз.
Түсте туылғандар: «Халерик»
Мазасыз, бір жұмыстан екіншіге тез ауысады, күйіп-пісуге батыл, шыдамсыз, сангвиникке қарағанда икемі кемірек,
Ұнамды жақтары – белсенді
Ұнамсыз жақтары – күйгелек, шыдамсыз.
Кеште туылғандар: «Флегматик»
Салмақты, сабырлы, сылбыр, баяу, орынсыз асып-саспайды, дауыс екпіні баяу, асықпай үзілістермен сөйлейді, бастаған ісін аяғына дейін жеткізеді, әрекеті енжар, жаңарған жағдайға икемделуі қиын, өте қуатты, жұмыстан шаршамайды, жаңа адамдармен араласып кете бермейді,
Ұнамды жақтары – ұстамды, сабырлы.
Ұнамсыз жақтары – баяу, сылбыр.
Түнде туылғандар: «Меланхолик»
Ұйқышыл, нерв системасы әлсіз адам, мінезі тұйық, көзге түсе бермейді, өмір сүруі қиын адам, болмашы нәрсеге өкпелейді, болмашы қиындыққа төзбейді.
Ұнамды жақтары – сезімтар
Ұнамсыз жақтары – тұйық .
«Сіз қандайсыз?» жаттығуы
Мақсаты: ата-аналардың мінезінің ашық не тұйық екенін анықтау.
«Отбасының суреті» жаттығуы .
Мақсаты: жанұяның балаға ықпалын анықтау.
Нұсқау: мына ақ қағаздарға өз отбасыңыздың суретін салып, бояйсыздар. Бұл жаттығуды ата-ана мен бала бірлесіп орындайды. Салып болған соң суреттеріңізді қорғайсыздар.
