?р бала -бір ж?лдыз жар?ырауына к?мектес

Оқушыларға стресстік жағдайларды жеңе білуге және Ұлттық бірыңғай тестілеу кезіндегі өздеріне сенімділіктерін арттыра түсуге көмектесу. Барлық оқушылардың білім алу, мақсатқа жету мен сынып өміріне қатысу қабілеттерін арттыру үшін оны тұлға ретінде дамытуға ерекше назар аудару..

Дамыту үшін қажетті жағдайларды айқындау

Өзіндік сенімін болуға баулу

Өзіндік бағалауын анықтау

Оқушыларға ҰБТ - ні сенімді тапсыруға дайындау

Стресті жеңуге жол көрсету

Психологиялық диагностика

Медициналық

Психологиялық профилактика

Психологиялық кеңес

Мамандық -өмір бастауы

“ Менің өмірлік

ұстанымым”

сауалнама

“ Менің таңдаған

мамандығым”

тренинг

“ Сенің кәсіби ой ниетің?”

сауалнама

“ Мамандық

туралы хабарын

бар ма?” кеңес

«Адам –мамандық»

“ 5 қадам” ойыны

“ Жетістікке қалай жетуге болады?”

тренинг

Жүргізілген сауалнама нәтижесінде:

Барлығы 23 оқушы

ҰБТ-ға 17 оқушы

Мемлекеттік емтиханға 6 оқушы

Жоғарғы оқу орнына -15 оқушы

Колледжге – 8 оқушы

Таңдаған мамандықтар:

Аудармашы -1

Дәрігер- 9

Тарих пәні мұғалімі -2

Дене пәні мұғалімі- 2

ҰҚК -1

Электрик мамандығы- 1

Бастауыш пәні мұғалімі -2

Инженер- механик – 1

Машинист -1

Мал дәрігері -1

Сынама тест тапсырғанда қандай пәндерден қиындық туғызды? а. Математика - д. Ағылшын тілі-

б. физика – е.Орыс тілі-

в. Дүние жүзі тарихы – г. Қазақстан тарихы- с. биология – ғ. Қазақ тілі-

2. Қандай пәндерді орындау оңай болды? а. Қазақ тілі – с.Математика - д. Ағылшын тілі- б. Қазақстан тарихы – в.Орыс тілі - е. Биология- 3. Осы сынама тестке дайындықпен келдің бе? а. Дайындалып келдім – б. Тәуекелге сендім – с. Аздап дайындалдым – 4. Өз біліміңе  сенімдісің бе? а. Сенімдімін – б. Сенімім аз -   5. ҰБТ-ге ата-анаң тарапынан қандай көмек көрсетілуде? а. Моральдық жағынан (үй шаруашылығынан босатады) – б. Материалдық жағынан (репетитор жалдау, қосымша әдебиеттер алып беру) –

7

6. Пән мұғалімдерінен саған қандай көмек қажет? Қандай пәннен? 1 Физика –                      4. Дүниежүзі тарихы - 2. Математика –           5. Биология - 3. Орыс тілі –                 6. Қосымша сабақтар, күнделікті тапсырма беріп соны қадағалап отырса, талап етсе. 7. Ата-ана тарапынан саған қандай көмек қажет? а. Ешқандай көмек қажет емес - б. Моралдық көмек - в. Материалдық көмек – 8.  Сынама тест тапсыру кезінде сенде қобалжу болды ма? а. Ия – б. Жоқ – 9. Қандай пән сен үшін дайындықты көп қажет етеді? а. Математика  - г. Қазақстан тарихы- б. Физика – в. Биология – с. Қазақ тілі – д. Тарих – 10. Барлық уақытыңды ҰБТ-ге дайындыққа жіберіп жатсың ба? а. Ия – б. Жоқ – в. Аздап дайындалудамын –

Психологиялық тренингтер

ҰБТ-ға сеніммен

барайық

ҰБТ-дің психология

лық жағдайларын

шешу жолдары

Сенім- менің серігім

ҰБТ –білім

сапасының негізі

Стресті қалай

жеңуге болады?

Мен өмірді

таңдаймын

Емтихан жүріп

жатыр

Мамандықтың

бәрі жақсы

Мен кіммін?

Менің көңіл-күйім

ҰБТ-ға баратын оқушыларға психологиялық тренингтер, дәріс сабақтар өткізілді.

ҰБТ алдындағы баладағы қорқыныш

ҰБТ алдында балалардан бұрын олардың әке-шешелері қатты абыржиды.

Себебі әрбір ата-ана өз баласына қорқынышты қалай жеңіп шығудың жолдарын іздестірумен мазасызданады. Оқушылардың ҰБТ алдындағы үрейі неден байқалады?

Кез келген емтихан алдында болатын көпке танымал қорқыныш көрсеткіштері - оқушылар ұйықтамайды, уайымдайды, олардың тәбеті болмайды, тізелері қалтырайды, бастары ауырады, тамыр соғуы жиілейді, жүйке жүйесі бұзылады, артерия қысымы көтеріледі. 

Мұндай қорқыныштың себебі не?.

1. Шамадан тыс жүктеменің болуы.

2. Бала үлкен жауапкершіліктің бар екенін сезеді.

3. Жүйке жүйесінің әлсіз болуы. 

4. Ауру салдарынан болған әлсіздік.

5. Дәрменсіздік сезімі.

6. Өз біліміне күмәндану.

7. Тестілеудің маңыздылығын өте қатты қабылдау (көбінесе бұл өз балаларынан аса көп нәрсені күтетін әке-шешенің кінәсі)

8. ҰБТ-дан төмен балл алса, ЖОО-ға түсе алмау, жақсы мамандық ала алмау деген сияқты уайымның болуы.

1. Психологиялық қобалжудың жоғарылауы

2. Есте сақтаудың төмендеуі

3. Сұрақты соңына дейін оқымауы

4. Нұсқаларды толтыруда шатастыруы

5. Уақытты дұрыс пайдалана алмау

6. Ойын жинақтай алмау, шашыраңқылық

7. Ұялы телефон, шпоргалка қолдануда комисия мүшелеріне ұсталу

8.  Қосымша құралдармен жұмыс істеп, білетін сұрақтардың өзін белгілемейді.

9. Жүрек айну, іш ауру

«Қар қиыршықтары» жаттығуы

Нұсқау:  Бәріміз қолымызға ақ қағазды алып ортасынан бүктейміз. Оның оң жақ жоғарғы бұрышын  жыртып аламыз.Тағы да бүктейміз , оң жақ жоғарғы бұрышын  жыртып аламыз. Тағы да ортасынан бүктеп оң жақ жоғарғы бұрышын жыртамыз. Осылай мүмкіндігімізше жалғастыра береміз. Енді өзіміздің әдемі қар қиыршығын ашып қараймыз.

Талдау:

-Кімде бірдей, бір-бірінен аумайтын қар қиындысы шықты? Себебі неде деп ойлайсыздар?- не себепті бәрімізде бірдей ақ қағаз бен бірдей әрекет бола тұра  әр түрлі қар қиыршықтары пайда болды?

- Себебі бәріміз бірдей әрекет жасағанмен, ол бізде әр түрлі шықты. Өйткені біз әртүрлі адамдармыз.Біздің ата-аналар мен мұғалімдер қоғамдағы орнымыз, қызметіміз, жан-дүниеміз бәрі әртүрлі. Ал,  біздің бірге жиналуымызда бір себеп бар- ол ҰБТ, одан жақсы жетістікке жету. Қоғамдағы орнымыз бен роліміз әртүрлі болсада, бәріміздің алдымызда тұрған мақсат бір.

Мазасыздық пен қысымның нәтижесін анықтауға арналған тест (М.Е. Литвак)

Мақсаты:   Мазасыздық пен қысымның нәтижесін анықтау

Нұсқау:   Сағаттың  тілін  секундпен қойыңыз; 

Сағаттан   көзіңізді   алып  ойша  1  минутқа  дейін  ішіңізден  санаңыз;

1 минут  өткеннен  кейін сағатқа  қараңыз;

Қанша  секунд  өтті? 

Талдау

65-  секунд  қалыпты;

55-64 секунд  шамалы  мазасыздық;

45-54  секунд орта  деңгейдегі  мазасыздық.(сізді не  уайымдатады, ойланып  көріңіз )

45- секундтан  төмен  психологқа  көрініңіз ;

35 -  секундтан төмен   дәрігерге  көрініңіз.

Мазасыздық деңгейі төмен оқушыларға психологиялық кеңес берілді.

«Ақ парақтың екі бөлігі» жаттығуы

Мақсаты:   Жағымды және жағымсыз жақтарды анықтау, жағымды қасиетті дамыту.

Нұсқау:   алдарыңыздағы қағазды екі бөлікке боліп, оң жақ бұрышына «+» белгісін, сол жағына «-» белгісін белгілеп, ҰТБ тестілеуге байланысты жағымды ,жылы, сенімді ойларыңызды «+» жазыңыздар. Ал «-» бар бөлікке  жағымсыз, сенімсіз ойларыңызды жазыңыздар.

Талдау

Осы екі жақты жазылған ойды, зейін қойып оқып шығамыз.

Енді осы теріс жағадайлардан  арылғымымыз келеді ме? Не үшін? Не себепті?

Енді «-» жақтағы жағымсыз ойды қырқып, қағазды умаждап қоқыс шелекке тастаймыз.

«Майшам»жаттығуы арқылы  аяқталмаған сойлем әдістемесі

Мақсаты: Жақсы көңіл-күй қалыптастыру,сенімділіктерін анықтау нығайту.

Нұсқау:  

  «Аяқталмаған сөйлем»  жаттығуы

1.     Бүгін 4 маусым, мен таңертең  сағат  5.30 да тұрамын...

2.     Ертең кешкі сағат  17.00...

3.          «Менің ойымша, мен... » (Әлсіз, мақтаншақ,  шыдамды,  сенімді, сабырлы,  ақылды,  ұрысқақ,  мықты, ұстамды )

  4   Осы тест туралы естігенде...

5.     Ертеңгі күнді ойласам...

6.     Соңғы уақытта көңіл-күйім... 

7.     Менің бойымдағы жағымсыз қасиеттер...

8.     Алға  қойған мақсатым...

9     Өзіме жағымды жағдай тудыра аламын...

10 Егерде мен жоғары ұпай жинасам...

«Стрессті қалай жеңуге болады?» жаттығуы Ойын барысы : Ортаға 12 оқушы шығады. 1. Оқушыларға шар үлестіріледі, психолог, оқушылардың бір шетінен «Сендердің қандай жағдайда жындарың келеді?» деген сұрақ қояды. Оқушылар сол сәттерімен бөлісіп шарды үрлейді, әр бір оқушының айтқан сөзінен кейін шар үрлене береді, шар үлкейе береді, үйге барсам ата - анам ұрсады, мектепке келсем сынып жетекшім оқушылар алдында сынайды, осы сөздердің бәрі айтылады, оқушылар үлкен болып шыққан шарды жарады. Сосын оқушыларға екінші шар үлестіріліп, психологтың алдынғы сөзді қайталануы бойынша үрленіп, үлкейеді, «Ата - анам мені үнемі жақсы болсын дейді сол үшін, ұрсады, мұғалімім мені болашақта жақсы азамат болсын дейді, сол үшін сынайды»деген сөздерден кейін оқушылар шардың желін ақырындап шығара бастайды. Шардың ішінде желі қалмайды. Түйін: «Бұл ойыннан қандай ой түйдіңдер?» оқушылар өз ойын айтады.

Ойынды аяқтау Ортаға барлық оқушы шығып, шеңбер құрып тұрады. Психолог. Мінеки оқушылар стресс осылай жиналады, ол жинала берсе сенің денсаулығыңа, алда болатын ҰБТ - ға дайындығыңа, психологиялық дұрыс қалыптасуыңа өте зиянды, сол үшін бойларыңдағы жағымсыздық қасиет тудыратын сөздерді дұрыс қабылдап, стреске ұшырамауларыңа тілектеспін.

Қысымнан арылу

  ҰБТ-де  туындаған қобалжуды қалай жеңуге болады? 

Шаршағанды басу (массаж) жаттығуы

Қолды қатты уқалап, сілку керек.

1.     Маңдайдың дәл ортасынан

2.     мұрынның екі жағынан

3.     иектің ортасынан

4.     желкенің шұңқырынан     

5.     екі самайдан

6.     құлақтың артынан

7.     уыспен құлақты жауып уқалау

Құрметті мектеп түлектері алдарыңда үлкен сын, намысты дода сол сынға әрқашан сеніммен барыңдар. Бақытты ғұмыр болмайды, ол бақытты секунд, бақытты минут, бақытты сәттерден тұрады, біз сол бақытты сәтті сезіне білу арқылы бақытты боламыз. бір - бірінің қолдарыңды ұстап жоғары көтеріңдер, біркелкі хор дауыспен «Біз ҰБТ - ға сеніммен барамыз!» деп айқайлаңдар!

ҰБТ алдында балаға кеңес

- Туған-туыстардың ҰБТ тапсырушыға барынша қолғабыс көрсеткені абзал.

- Дайындықты ҰБТ тапсырудан  2-3 ай бұрын бастау қажет. Ең болмағанда, материалдарды қайталап тұрған дұрыс.

- Конспект дайындау керек.

- ҰБТ тапсырған аға-әпкелеріңізден кеңес сұраңыз.

- Емтиханға керекті материалдарды ғана оқыңыз.

- Шпаргалкаға уақыт жаратқанша, оқыған материалыңызды тағы да бірнеше рет қайталағаныңыз жөн.

- Үзіліс кездерінде сыртқа шығып, таза ауа жұтыңыз.

- Дұрыс тамақтануды ұмытпаңыз. 

- Емтиханға тыныш жерде дайындалуға тырысыңыз

- ҰБТ сынағының алдында 1 тәулік ештеңені ойламай демалыңыз.

Тест күнгі психологиялық қолдауды қалай көрсетеміз?

Таңертең балаңызбен бірге барыңыз, қолдау көрсетіңіз.

Бәрі сәтті болатындығына сендіріңіз.

Тесттен кейін жылау,  ашулану, тұйықталу сияқты әртүрлі мінез-құлық көрсетуі мүмкін.

Тест нәтижесін көрмей қобалжудың орынсыз екенін ескертіңіз.

Орынсыз ескертпелер айтпаңыз, мұның соңы қиын жағдайға соқтыруы мүмкін.

Тест нәтижесін хабарлағанда қасында болыңыз.

Сіз күткен нәтижеге сәйкес келмесе де сабырлылық танытып, қолдау көрсетіңіз.

Ендігі өмірінің сәтті болуына тілек білдіріңіз.

“ Алтын белгіге” үміткер оқушы жоғарғы ұпай жинай алмай қалады.

ҰБТ-ден төмен ұпай жинаса оқушы өзін-өзі кінәлайды.

Пән бойынша екілік алған кезде оқушыда ашу-ыза пайда болады.

Тесттен кейін жылау,  ашулану, тұйықталу сияқты әртүрлі мінез-құлық көрсетуі мүмкін.

Психолог кеңесі

Жағдаят

ҰБТ-ден төмен ұпай жинаған

оқушыға психолог кеңесі

Төмен ұпай жинаған оқушылардың ата-анасымен пікірлесіп,

Психологиялық кеңес беріледі.

Оқушыға:

Болашағың осы тестпен өлшенбейді.

Ең бастысы қиындықты жеңу үшін сабырлық керек.

Сен ата-анаңа, бауырларыңа керексің, олардың

алдында қадірлісің.

ҰБТ-ден төмен балл алсаң да, ЖОО-ға түсе алмасаң

да колледжге түсіп жақсы мамандық иесі бола аласың.

7