Балалар мен жас?спірімдер арасында?ы ?зіне-?зі ?ол ж?мсауды? алдын алу

Балалар мен жасөспірімдер арасындағы өзіне-өзі қол жұмсаудың алдын алу

• Суицид – умышленное самоповреждение со смертельным исходом (лишения себя жизни).
• Өзіне-өзі қол жұмсау – аяғы өлімге әкелетін (өзін-өзі өлтіру) өзіне-өзі әдейі зақым келтіру.
• Суицидальное поведение – это проявление суицидальной активности – мысли, намерения, высказывания, угроза, попытки, покушения.
• Өзіне-өзі қол жұмсаудың белгісі (мінез-құлқы) – бұл өзіне-өзі қол жұмсауда белсенділік таныту – ойлар, пиғылдар, айтып салулар, қорқыту, әрекеттер, қастандықтар.
• Суицидент – человек, совершивший попытку суицида, либо демонстрирующий суицидальные наклонности.
• Өзіне-өзі қол жұмсаушы – бұл өзіне-өзі қол жұмсауға әрекеттер жасаған немесе өзіне-өзі қол жұмсауға құламалылығын көрсететін адам.

Санақ

Статистика

• 30 % людей (14-24 лет) – суицидальные мысли
• 30 % адамдарда (14-24 жас) – өзіне-өзі қол жұмсау ойлары
• 6 % юношей, 10 % девушек – суицидальные действия
• 6 % бозбалалар, 10 % бойжеткендер - өзіне-өзі қол жұмсау әрекеттері
• Целью 10 % случаев суицидального поведения является стремление покончить собой, в 90 % случаев – стремление привлечь к себе внимание
• 10 % өзіне-өзі қол жұмсау мінез-құлқының оқиғаларының мақсаты - өзін-өзі өлтіру, 90 % оқиғалардың мақсаты - өзіне көңіл аударту пейілі болып табылады.
• За последние 5 лет самоубийством покончили жизнь 14157 несовершеннолетних детей.
• Соңғы 5 жылда 14157 кәмелетке жасы толмаған балалар өзін-өзі өлтірді.

Восточно-Казахстанская область – 50,4,

Акмолинская - 42,0,

Западно-Казахстанская -41,3,

Павлодарская - 38,6,

Карагандинская - 36,5,

Костанайская - 34,9,

Северо-Казахстанская - 32,8.

ВОЗРАСТНЫЕ ЭТАПЫ РАЗВИТИЯ РЕБЕНКА

0-1 год

1-3 года

3-7 лет

7-11 лет

12-15 лет

15-17 лет

Типы суицидального поведения:

Өзіне-өзі қол жұмсау мінез-құлқының түрлері:

• Демонстративное поведение

Көрсету мінез-құлқы

• Аффективное суицидальное поведение

Өзіне-өзі қол жұмсаудың қызбалық мінез-құлқы

• Истинное суицидальное поведение

Өзіне-өзі қол жұмсаудың шынайы мінез-құлқы

Признаки, свидетельствующие о суицидальной угрозе

Өзіне-өзі қол жұмсау қауіп-қатерін куәландыратын белгілер

I. Поведенческие

I. Мінез-құлықтық

• Внезапные изменения в поведении и настроении

Мінез-құлық пен көңіл-күйдің аяқ астынан өзгеруі

• Склонность к безрассудным поступкам

Абайсыз қылықтарға әуестілік

• Расставание с дорогими вещами

Қымбат заттармен қоштасу

• Приобретение средств для совершения суицида

Өзіне-өзі қол жұмсауды іске асыру үшін құралдарды сатып алу

• Приготовление к уходу

Кетуге дайындалу

• Пренебрежение внешним видом

Үсті-басын (сыртқы келбетін) елемеу

• «Туннельное» сознание

«Үңгіртаулық» сана

II. Вербальные

II. Вербальды

• Уверение в беспомощности и зависимости

Мүсәпірлік пен тәуелділікке сендіру

• Прощание

Қоштасу

• Шутки о желании умереть

Өлгісі келетіні туралы қалжыңдар

• Сообщение о конкретном плане суицида

Өзіне-өзі қол жұмсаудың нақты жоспары туралы хабарлау

• Медленная, маловыразительная речь

Баяу, аз мәнерлі сөз

• Высказывание самообвинений

Өзін-өзі кінәлау

III. Эмоциональные

III. Эмоциялық

• Амбивалентность.
• Безнадёжность, беспомощность.

Үмітсіздік, мүсәпірлік.

• Переживание горя.

Қайғыны бастан өткізу.

• Признаки депрессии.

Жабығудың белгілері.

• Вина или ощущение неудачи, поражения.

Кінә немесе сәтсіздікті, жеңілісті сезіну.

• Чрезмерное опасение или страхи.

Шамадан тыс сескену немесе қорқыныштар.

• Чувство собственной малозначимости.

Өзінің аз маңыздылығын сезіну.

• Рассеянность или растерянность.

Шашыраңқылық немесе абыржулық.

Признаки эмоционального благополучия

• личностная адаптивность,
• жизнерадостность,
• активность,
• высокая самооценка,
• идентичность с семьей,
• отсутствие страха и тревожности.

Причины возникновения суицидального поведения у подростков

Жасөспірімдердің өзіне-өзі қол жұмсау мінез- құлқының пайда болу себептері

• Несформированное понимание смерти.

Өлімнің қалыптаспаған түсінігі.

• Отсутствие идеологии в обществе.

Қоғамдағы идеологияның жоқтығы.

• Ранняя половая жизнь, приводящая к ранним разочарованиям.

Ерте көңіл қалуға әкеп соғатын ерте жыныстық өмір.

• Дисгармония в семье.

Отбасылық үйлесімсіздік.

• Саморазрушаемое поведение.

Өзін-өзі бүлдіретін қылық.

• Реакция протеста на внутрисемейные, внутришкольные или внутригрупповые взаимоотношения.

Отбасыішілік, мектепішілік, топішілік қарым-қатынастарға наразылық кертартпалығы.

• Депрессия.

Жабығу.

Прогноз суицидального риска

Өзіне-өзі қол жұмсау тәуекелінің болжамы

Признаки Белгілер

Санкционирующие

Возраст

Санкция берушілер

Лимитирующие

Жасы

Подростковый, зрелость (40-50 лет), пожилые

Пол

Мужской

Жынысы

Жасөспірімдік, кәмелеттік (40-50 жас), егде адамдар

Детский, до 40 лет

Раса

Шек қоюшылар

Семейное положение

Белая

Нәсілі

Ер адам

Женский

Балалық, 40 жасқа дейін

Әйел адам

Ақ нәсілді

Не белая

Отбасылық жағдайы

Разведенные, вдовые, одинокие (после 40 лет)

Ақ нәсілді емес

Ажырасқандар, жесірлер, жалғыздар (40 жастан кейінгі)

Семейные (женатые)

Үйлі (басы бос еместер) (үйленгендер)

Профессия

Врачи (психиатры, реаниматологи-анестезиологи), юристы, музыканты

Мамандығы

Время года

Дәрігерлер, (психиатрлар, реаниматолог- жансыздандырушылар), заңгерлер, сазгерлер

Жыл мезгілі

Теплое (апрель-сентябрь)

Физическое здоровье

Признаки Белгілер

Жылы (сәуір-қыркүйек)

Холодное (октябрь-март)

Дененің саулығы

Наличие хронических заболеваний, ведущих к инвалидизации и фатальные болезни (напр., СПИД, онкозаболевания)

Суицидальное поведение в прошлом

Санкционирующие

Мүгедектікке алып келетін үнемі ауыратын аурулардың болуы, фатальды аурулар (мыс., СПИД, ісік аурулары)

Удовлетворительное

Суық (қазан-наурыз)

Қанағаттандырады

Санкция берушілер

Лимитирующие

Баяғыдағы өзіне-өзі қол жұмсау мінез-құлқы

Да, особенно суицидоопасны первые 3-6 месяцев. После совершения суицидальной попытки.

Шек қоюшылар

Иә, әсіресе алғашқы 3-6 айлардағы өзіне-өзі қол жұмсау қауіпті. Өзіне-өзі қол жұмсау әрекетінен кейін.

Нет

Жоқ

Заявление о суициде

Да (свыше 50 % суицидентов говорили о своем намерении)

Лечение в психиатрической больнице

Өзіне-өзі қол жұмсау туралы мәлімдеу

Наследственная отягощенность

Иә (өзіне-өзі қол жұмсаушылардың 50 % өз ниеттерін айтқан)

Психиатриялық ауруханада емделу

Да

Нет

Да

Тұқым қуатын ауырлылық

Иә

Нет

Жоқ

Иә

Жоқ

Нет

Жоқ

Особенности личности

Жеке басының ерекшеліктері

Эмоц. лабильность, низкая самооценка, демонстративность.

Психическое состояние

Өзін-өзі төмен бағалау, өзін көрсету.

Психастеники, шизойды

Психикалық күй

Наличие психических и поведенческих расстройств, вследствие употребления ПАВ, аффективные растройства настроения, шизофрения, ПТСР.

Психастениктер, шизойдтар

Психика мен мінез- құлықтың бұзылуы, ПАВ-ты қолданғанның салдары, көңіл-күйдің аса толқуы, шизофрения, ПТСР.

Без психических расстройств.

Психикалық бұзылусыз.

Динамика развития суицидального поведения

Өзіне-өзі қол жұмсау мінез-құлқының даму динамикасы

• Первая стадия - стадия вопросов о смерти и смысле жизни
• Бірінші саты - өлім мен өмірдің мағынасы туралы сұрақтар сатысы
• Вторая стадия – суицидальные замыслы
• Екінші саты - өзіне-өзі қол жұмсаудың пиғылы
• Третья стадия – суицидальные намерения и собственно суицидальная попытка
• Үшінші саты – өзіне-өзі қол жұмсаудың пиғылы мен өзінің өзіне-өзі қол жұмсау әрекеті

Факторы, препятствующие возникновению суицидального поведения у подростков

Жасөспірімдердің өзіне-өзі қол жұмсау мінез-құлқының пайда болуына бөгет болатын факторлар

• Эмоциональная привязанность к родным и близким

Туғандары мен жақындарына эмоциялық құштарлық

• Выраженное чувство долга, обязательность

Борыштық мәнерлі сезім, міндеттелу

• Боязнь причинения себе физ. ущерба

Өзінің денесіне зиян келтіргеннен қорқу

• Учет общественного мнения и избегание осуждения со стороны окружающих

Қоғамдық пікірдің есебінен және айналасындағылардың үкімдерінен қашқақтау

• Наличие жизненных, творческих и др. планов

Өмірлік, шығармашылық және басқа да жоспарлардың болуы

• Наличие духовных, нравственных и эстетических критериев в мышлении

Ойлаудағы рухани, өнегелік және эстетикалық өлшемдердің болуы

• Умение компенсировать негативные личные переживания, использовать методы снятия психической напряженности

Өзінің теріс уайымдарының орнын толтыра білу, психикалық шиеленісті шешетін әдістерді қолдану

• Интерес к жизни

Өмірге қызығушылық

• Уровень религиозности

Дінилік деңгейі

• Негативная проекция своего внешнего вида после суицида

Өзіне-өзі қол жұмсаудан кейінгі өзінің сыртқы келбетінің негативтік бейнеленуі

Правила общения с детьми группы риска

Тәуекел тобындағы балалармен қатынастың ережелері

• Подбирайте ключи к разгадке суицида

Өзіне-өзі қол жұмсауды шешудің кілтін табу

• Примите суицидента как личность

Өзіне-өзі қол жұмсаушыны тұлға ретінде қабылдаңыз

• Устоновите заботливые взаимоотношения

Қамқорлық арақатынасын орнатыңыз

• Будьте внимательным слушателем

Зейінді тыңдаушы болыңыз

• Не спорьте

Таласпаңыз

• Задавайте вопросы

Сұрақтар қойыңыз

• Не предлагайте неоправданных утешений

Ақталмаған жұбатуларды ұсынбаңыз

• Предложите конструктивные подходы

Конструктивтік жөндерді ұсыныңыз

• Вселяйте надежду

Үміт артыңыз

• Оцените степень риска самоубийства

Өзін-өзі өлтіру тәуекелінің деңгейін бағалаңыз

• Не оставляйте человека одного в ситуации высокого суицидального риска

Өзіне-өзі қол жұмсаудың жоғарғы тәуекелі кезінде адамды жалғыз қалдырмаңыз

• Обратитесь за помощью к специалистам

Мамандардың көмегіне жүгініңіз

• Важность сохранения заботы и поддержки

Қамқорлық пен сүйенішті сақтаудың маңыздылығы

Конвенция о правах ребенка

Статья 19

• 1. Государства-участники принимают все необходимые законодательные, административные, социальные и просветительные меры с целью защиты ребенка от всех форм физического или психологического насилия, оскорбления или злоупотребления, отсутствия заботы или небрежного обращения, грубого обращения или эксплуатации, включая сексуальное злоупотребление, со стороны родителей, законных опекунов или любого другого лица, заботящегося о ребенке.

• 2. Такие меры защиты, в случае необходимости, включают эффективные процедуры для разработки социальных программ с целью предоставления необходимой поддержки ребенку и лицам, которые о нем заботятся, а также для осуществления других форм предупреждения и выявления, сообщения, передачи на рассмотрение, расследования, лечения и последующих мер в связи со случаями жестокого обращения с ребенком, указанными выше, а также, в случае необходимости, для возбуждения судебной процедуры.