Тренинг басында ?атысушылар?а т?рлі-т?сті ?а?аздар жапсырыл?ан пара? беріледі. ?атысушылар ?здеріне ?на?ан т?ске ?ол ?ояды. Тренинг со?ында д?л осындай т?рлі-т?сті пара? та?ы да беріледі ж?не тренингке неше адамны? ?андай к??іл-к?ймен келгендігі ж?не тренинг со?ында ?андай к?йде екендігі аны?талады.
Жатты?у. «Мені? атым ж?не ?асиетім»
?атысушылар ше?бер болып отырады, бір-біріне допты немесе ойыншы? беріп, ?здеріні? атын айтады ж?не ?здерінде бар ?асиеттерді есімінде, тегінде ж?не ?кесіні? атыны? бастап?ы ?ріптерінен басталатын ?асиеттерді айтады. Б?л жатты?уды «?арлы жентек» ?дісімен орындау?а болады: ?рбір келесі ?атысушы б??ан дейін айтыл?андарды ?айталайды ж?не ?зіні? аты мен ?асиетін ?осады.
Ж?ргізуші жатты?уды ?орытындылай отырып, ?атысушыларды? ?асиеттеріні? бір-біріне ??самайтынды?ын айтып, дегенмен барлы?ы бірге ж?мыс істейтіндігін атап к?рсетеді.
Жатты?у. «Мені? мекен-жайым»
?атысушылар ?здеріні? мекен-жайын бірдей айтады, ?ркім ?зіні? мекен-жайын бас?аларды? барлы?ы еститіндей етіп даусын шы?арып айтуы керек, содан кейін ж?ргізуші б?лмені? со?ында отыр?ан адамны? мекен-жайын ?айталауын с?райды.
Тест. «Сіз стресті ба?ындыра аласыз ба?»
Н?с?ау. Т?менде берілген с?ра?тар?а «и?», «жо?», «кейде» деп жауап бері?із.
И?/ Кейде/ Жо?
1.Мен ?зімді ба?ытты сезінемін
0 1 2
2. Мен ?зімді ба?ытты ете аламын.
0 1 2
3. Мені шарасызды? сезімі мазалайды.
2 1 0
4. Мен стрестік ситуацияларда д?рі-д?рмек пен алкогольді? к?мегінсіз ?з-?зіме келе аламын.
0 1 2
5. Егер мен ?те ?атты стресс алсам, міндетті т?рде маманны? к?мегіне ж?гінер едім.
8 ж?не одан жо?ары ?пай. Сізге ?зірге ?мірді? ?иынды?тарымен к?ресу о?ай болмайын деп т?р. Егер сіз ?зі?ізді? рухани ?уаты?ыз бен дене ?уаты?ызды са?та?ы?ыз келсе, онда сізге стресс жа?дайында к?мектесетін ?дістерді тиімді пайдалануды?йрену ?ажет.
Жатты?у. «Дыбысты? жатты?у»
Ма?саты: дыбысты? гимнастикамен таныстыру, рух пен денені? тыны?уы.
Дыбысты? жатты?уды бастамас б?рын, ж?ргізуші жатты?у ережесін т?сіндіреді: ?зімізді бір?алыпты, жайлы сезінеміз, тік т?рамыз, ар?амызды тік ?стаймыз. Алдымен м?рнымызбен тере? дем аламыз, ал дем шы?ар?анда дыбысты ?атты ?рі ?уатты етіп шы?арамыз.
Егер сіз бір немесе бірнеше жары?ты? ішін бояса?ыз, онда сізді? бір н?рсе маза?ызды алуда, дегенмен сізді? жа?дайы?ыз бір?алыпты, сіз ?з проблема?ызды бас?аларды? к?мегінсіз шеше аласыз.
Егер сіз жа?а жары?тар ?осып салса?ыз, онда сіз ?з эмоция?ызды бас?ара аласыз.
Егер сіз жары?тарды? арасына бір затты? суретін салса?ыз, онда сіз ?иын с?тте мойымайтын, ?мірс?йгіш адамсыз. Сіз м??аймайсыз. Эмоционалды дені сау адамсыз.
Егер сіз жары?ты? ?стіне немесе арасына адамны? немесе жануарды? суретін салса?ыз, Сізді? жа?дайы?ыз нашар, дегенмен сіз ?з проблема?ызды ойламау?а, жаман ойлардан аула? ж?руге тырысасыз.
Егер сіз жары?тарды? шетін бір-біріне ?осса?ыз, Сіз шынды??а тіке ?арай алмайсыз, сіз ж?ртты? б?ріне ?з проблема?ызды? жо? екендігін айтасыз, біра? б??ан ?зі?із сенбейсіз.
Егер сіз жары?ы?ызды шаршыны? ішіне орналастырса?ыз, онда Сіз ?зі?ізге сын к?збен ?арау?а бейімсіз, сізді? эмоция?ыз ?немі а?ылы?ыз?а ба?ынады.
Егер сізді? сал?ан суреті?із д??гелек т?різді болса, онда Сіз ?з эмоциялары?ызды бас?алар?а к?рсету ар?ылы же?есіз.
?орытынды. К??іл-к?йі?із т?сі?кі немесе ашулы болса?ыз, к?ш ?ажет ететін ж?мыс істе?із: ба?шада ж?мыс істеп, ары?тарды тазала?ыз, ?й жи?аздарын ауыстыры?ыз немесе ?йдегі ескі ыдыстарды сындыры?ыз. Немесе ауыл сыртына шы?ып ай?айла?ыз. Б?ндай адекватты емес ?рекеттер адамды стрестен ??т?ару?а к?мектеседі. Таби?ат аясына шы?ып демалы?ыз. Таби?атты? т?рлі ??былыстарын тамашала?ыз.
Адамдар?а ?арап жиі к?лімде?із ж?не олармен ??гімелесі?із. Б?л ?арапайым ?ана н?рсе, солай емес пе? Ашулан?анда бетті? 72 б?лшы? еті, ал к?лімдегенде беттегі 14 б?лшы? ет ж?мыс істейді екен. Еске т?сірі?із: к?лімдеу, б?л сізді? бас?алардан бай?айтын бірінші н?рсе?із.
Аптада?ы жарты к?нді ?зі?ізге ?найтындай етіп ?ткізі?із: суда ж?зі?із, биле?із. Демалып, ?ыдыры?ыз немесе ба?та?ы орынды??а отыры?ыз. ?зі?ізді тек ?ана ж?мыс?а арна?анды то?таты?ыз.
К?ніне бір реттен кем емес ?зі?ізге е? ?ымбат адам?а жылы с?з айты?ыз. Оны? сізге де сондай жауап ?айтаратынды?ына к?м?ні?із болмасын.
Аптасына 2 немесе 3 рет дене жатты?уын жаса?ыз. Жатты?улар адамды мезі ететіндей болмасын, егер жатты?удан кейін сізге душ ?абылдау керек болса, онда сіз бір н?рсені д?рыс істемеді?із немесе жатты?уды д?рыс жасамады?ыз.
Суды к?бірек іші?із, денені ?алыпта ?стау ?шін к?ніне 1-1,5 литр су ішу ?ажет.
Аптасына бір рет ?зі?ізге «зиянын» тигізетін іспен де айналысып к?рі?із. ?зі?ізді ба?ылауда ?ста?ыз, егер б?л ?деттерді ?айталай беріп да?ды?а айналдырып алса?ыз, онда сіз ипохондрик (ешкімні? айт?анын елемейтін адамдар) боласыз.
?з ?мірі?ізді б?зу?а асы?па?ыз. Сізге келген кейбір хаттар мен телефон ?о?ырауларына к??ілі?із со?паса жауап бермей-а? ?ойы?ыз. Ж?мысы жо? кейбір адамдар сізге ?намайтын ж?не керек емес ??гімелерді айтып сізді? ?мірі?ізді? минуттарын, са?аттарын ?рлауда, с?йтіп сізде стресстер ту?ызуда.
К??іл-к?йі?із т?сі?кі немесе ашулы болса?ыз, к?ш ?ажет ететін ж?мыс істе?із: ба?шада ж?мыс істеп, ары?тарды тазала?ыз, ?й жи?аздарын ауыстыры?ыз немесе ?йдегі ескі ыдыстарды сындыры?ыз. Немесе ?ала сыртына шы?ып ай?айла?ыз. Б?ндай ?рекеттер адамды стресстен ??т?ару?а к?мектеседі.
К?ніне е? аз дегенде бір банан же?із. Онда барлы? витаминдер, микроэлементтер бар, сонымен ?атар оны? энергетикалы? ??ндылы?ы жо?ары.
?зі?ізге жазатын ?ондыр?ысы бар телефон аппаратын сатып алы?ыз. Б?л сізге ?рбір ?о?ырау келген сайын орны?ыздан т?рмауы?ыз ?шін ж?не сізге ?ажет барлы? а?паратты алу ?шін ?ажет.
Онша ?иын емес ?дістер, келісесіз бе? Б?л ?дістерді орындау ар?ылы сіз к?птеген стрестерден аула? боласыз.
Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?
Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.
Быстро и объективно проверять знания учащихся.
Сделать изучение нового материала максимально понятным.
Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.
Просмотр содержимого документа
«Стреске ?арсы жатты?улар »
БАЙКЕНЖИНА ДИНАРА САГАТОВНА
К.Байсейітова атындағы ЖББО мектеп психологі
Тақырыбы: Стреске қарсы жаттығулар
Мақсаты: жаттығулар жасату арқылы қатысушылардың көңіл-күйлерін көтеру.
Түрі: тренинг
Жаттығу. «Менің көңіл-күйімнің түсі»
Тренинг басында қатысушыларға түрлі-түсті қағаздар жапсырылған парақ беріледі. Қатысушылар өздеріне ұнаған түске қол қояды. Тренинг соңында дәл осындай түрлі-түсті парақ тағы да беріледі және тренингке неше адамның қандай көңіл-күймен келгендігі және тренинг соңында қандай күйде екендігі анықталады.
Жаттығу. «Менің атым және қасиетім»
Қатысушылар шеңбер болып отырады, бір-біріне допты немесе ойыншық беріп, өздерінің атын айтады және өздерінде бар қасиеттерді есімінде, тегінде және әкесінің атының бастапқы әріптерінен басталатын қасиеттерді айтады. Бұл жаттығуды «Қарлы жентек» әдісімен орындауға болады: әрбір келесі қатысушы бұған дейін айтылғандарды қайталайды және өзінің аты мен қасиетін қосады.
Жүргізуші жаттығуды қорытындылай отырып, қатысушылардың қасиеттерінің бір-біріне ұқсамайтындығын айтып, дегенмен барлығы бірге жұмыс істейтіндігін атап көрсетеді.
Жаттығу. «Менің мекен-жайым»
Қатысушылар өздерінің мекен-жайын бірдей айтады, әркім өзінің мекен-жайын басқалардың барлығы еститіндей етіп даусын шығарып айтуы керек, содан кейін жүргізуші бөлменің соңында отырған адамның мекен-жайын қайталауын сұрайды.
Тест. «Сіз стресті бағындыра аласыз ба?»
Нұсқау. Төменде берілген сұрақтарға «иә», «жоқ», «кейде» деп жауап беріңіз.
Иә/ Кейде/ Жоқ
1.Мен өзімді бақытты сезінемін
0 1 2
2. Мен өзімді бақытты ете аламын.
0 1 2
3. Мені шарасыздық сезімі мазалайды.
2 1 0
4. Мен стрестік ситуацияларда дәрі-дәрмек пен алкогольдің көмегінсіз өз-өзіме келе аламын.
0 1 2
5. Егер мен өте қатты стресс алсам, міндетті түрде маманның көмегіне жүгінер едім.
4 – 7 ұпай. Сіз стреспен орташа деңгейде күресе аласыз. Сіздің стрестік жағдайда көмектесетін әдістерді пайдаланғаныңыз жөн.
8 және одан жоғары ұпай. Сізге әзірге өмірдің қиындықтарымен күресу оңай болмайын деп тұр. Егер сіз өзіңіздің рухани қуатыңыз бен дене қуатыңызды сақтағыңыз келсе, онда сізге стресс жағдайында көмектесетін әдістерді тиімді пайдаланудыүйрену қажет.
Жаттығу. «Дыбыстық жаттығу»
Мақсаты: дыбыстық гимнастикамен таныстыру, рух пен дененің тынығуы.
Дыбыстық жаттығуды бастамас бұрын, жүргізуші жаттығу ережесін түсіндіреді: өзімізді бірқалыпты, жайлы сезінеміз, тік тұрамыз, арқамызды тік ұстаймыз. Алдымен мұрнымызбен терең дем аламыз, ал дем шығарғанда дыбысты қатты әрі қуатты етіп шығарамыз.
Келесі дыбыстарды «әндетіп» айтамыз:
А – барлық ағзаға жайлы әсер береді;
Е – қалқанша безге әсер етеді;
И – миға, көзге, мұрынға, құлаққа әсер етеді;
О – жүрекке, өкпеге әсер етеді;
У – асқазан маңындағы ағзаларға әсер етеді;
Я – барлық ағзаның жұмыс істеуіне әсер етеді;
М – барлық ағзаның жұмыс істеуіне әсер етеді;
Х – ағзаның тазаруына көмектеседі;
ХА – көңіл-күйді көтеруге көмектеседі.
ЖАРЫҚТАР
Сіздің эмоционалдық жағдайыңыз
Тесттің кілті
Егер сіз жарықтарды айналдыра қоршасаңыз, онда, сіздің дәл қазіргі уақыттағы жағдайыңыз мәз емес. Сіздің стресті бастан кешіруіңіз мүмкін, сіз өте қобалжып, біреуге өкпелеп жүрсіз. Сізде жағымсыз эмоциялар толы.
Егер сіз бір немесе бірнеше жарықтың ішін боясаңыз, онда сіздің бір нәрсе мазаңызды алуда, дегенмен сіздің жағдайыңыз бірқалыпты, сіз өз проблемаңызды басқалардың көмегінсіз шеше аласыз.
Егер сіз жаңа жарықтар қосып салсаңыз, онда сіз өз эмоцияңызды басқара аласыз.
Егер сіз жарықтардың арасына бір заттың суретін салсаңыз, онда сіз қиын сәтте мойымайтын, өмірсүйгіш адамсыз. Сіз мұңаймайсыз. Эмоционалды дені сау адамсыз.
Егер сіз жарықтың үстіне немесе арасына адамның немесе жануардың суретін салсаңыз, Сіздің жағдайыңыз нашар, дегенмен сіз өз проблемаңызды ойламауға, жаман ойлардан аулақ жүруге тырысасыз.
Егер сіз жарықтардың шетін бір-біріне қоссаңыз, Сіз шындыққа тіке қарай алмайсыз, сіз жұрттың бәріне өз проблемаңыздың жоқ екендігін айтасыз, бірақ бұған өзіңіз сенбейсіз.
Егер сіз жарығыңызды шаршының ішіне орналастырсаңыз, онда Сіз өзіңізге сын көзбен қарауға бейімсіз, сіздің эмоцияңыз үнемі ақылыңызға бағынады.
Егер сіздің салған суретіңіз дөңгелек тәрізді болса, онда Сіз өз эмоцияларыңызды басқаларға көрсету арқылы жеңесіз.
Қорытынды. Көңіл-күйіңіз түсіңкі немесе ашулы болсаңыз, күш қажет ететін жұмыс істеңіз: бақшада жұмыс істеп, арықтарды тазалаңыз, үй жиһаздарын ауыстырыңыз немесе үйдегі ескі ыдыстарды сындырыңыз. Немесе ауыл сыртына шығып айқайлаңыз. Бұндай адекватты емес әрекеттер адамды стрестен құтқаруға көмектеседі. Табиғат аясына шығып демалыңыз. Табиғаттың түрлі құбылыстарын тамашалаңыз.
Адамдарға қарап жиі күлімдеңіз және олармен әңгімелесіңіз. Бұл қарапайым ғана нәрсе, солай емес пе? Ашуланғанда беттің 72 бұлшық еті, ал күлімдегенде беттегі 14 бұлшық ет жұмыс істейді екен. Еске түсіріңіз: күлімдеу, бұл сіздің басқалардан байқайтын бірінші нәрсеңіз.
З.Зиглар «Жетістікке жету»
СТРЕСКЕ ҚАРСЫ ӘДІСТЕР
9 профилактикалық ереже
Біздің өміріміздің жылдамдығының үдей түскені сонша, бұл тек біздің жүйке жүйемізге әсер етіп қана қоймай, адамның денсаулығына да кері әсерін тигізуде. Ғалымдар қазіргі «өркениетті» адамдарға «стерсстік қоршауда» қалып қалмас үшін өздерінің әдістерін талмай шығаруда. Төмендегі беріліп отырған әдістер австралиялық мамандардың ұсынған әдістері.
Аптадағы жарты күнді өзіңізге ұнайтындай етіп өткізіңіз: суда жүзіңіз, билеңіз. Демалып, қыдырыңыз немесе бақтағы орындыққа отырыңыз. Өзіңізді тек қана жұмысқа арнағанды тоқтатыңыз.
Күніне бір реттен кем емес өзіңізге ең қымбат адамға жылы сөз айтыңыз. Оның сізге де сондай жауап қайтаратындығына күмәніңіз болмасын.
Аптасына 2 немесе 3 рет дене жаттығуын жасаңыз. Жаттығулар адамды мезі ететіндей болмасын, егер жаттығудан кейін сізге душ қабылдау керек болса, онда сіз бір нәрсені дұрыс істемедіңіз немесе жаттығуды дұрыс жасамадыңыз.
Суды көбірек ішіңіз, денені қалыпта ұстау үшін күніне 1-1,5 литр су ішу қажет.
Аптасына бір рет өзіңізге «зиянын» тигізетін іспен де айналысып көріңіз. Өзіңізді бақылауда ұстаңыз, егер бұл әдеттерді қайталай беріп дағдыға айналдырып алсаңыз, онда сіз ипохондрик (ешкімнің айтқанын елемейтін адамдар) боласыз.
Өз өміріңізді бұзуға асықпаңыз. Сізге келген кейбір хаттар мен телефон қоңырауларына көңіліңіз соқпаса жауап бермей-ақ қойыңыз. Жұмысы жоқ кейбір адамдар сізге ұнамайтын және керек емес әңгімелерді айтып сіздің өміріңіздің минуттарын, сағаттарын ұрлауда, сөйтіп сізде стресстер туғызуда.
Көңіл-күйіңіз түсіңкі немесе ашулы болсаңыз, күш қажет ететін жұмыс істеңіз: бақшада жұмыс істеп, арықтарды тазалаңыз, үй жиһаздарын ауыстырыңыз немесе үйдегі ескі ыдыстарды сындырыңыз. Немесе қала сыртына шығып айқайлаңыз. Бұндай әрекеттер адамды стресстен құтқаруға көмектеседі.
Күніне ең аз дегенде бір банан жеңіз. Онда барлық витаминдер, микроэлементтер бар, сонымен қатар оның энергетикалық құндылығы жоғары.
Өзіңізге жазатын қондырғысы бар телефон аппаратын сатып алыңыз. Бұл сізге әрбір қоңырау келген сайын орныңыздан тұрмауыңыз үшін және сізге қажет барлық ақпаратты алу үшін қажет.
Онша қиын емес әдістер, келісесіз бе? Бұл әдістерді орындау арқылы сіз көптеген стрестерден аулақ боласыз.
