Зиянды ?детті? алдын алу.Аз ж?не к?п темекі тартуды? са?тану,ішімдік ж?не ?сіп келе жат?ан а?за,есірткі ж?не токсикалы? заттар туралы не білесі??

Сабақтың тақырыбы: Зиянды әдеттің алдын алу.Аз және көп темекі тартудың сақтану,ішімдік және өсіп келе жатқан ағза,есірткі және токсикалық заттар туралы не білесіқ?

Сабақтың мақсаты:

1.Осы әдеттердіқ қалай пайда болатынын жайлы әңгімелеу,түсіндіру.

2.Олардық денсаулыққа зияны,өсіп келе жатқан ұрпақтарға эияны туралы айту.

3.Осы әдеттерді болдырмау алдын алуды мектеп қабырғасынан үйрету,осы әдеттерімен күрес жүргізу.

Сабақтың көрнекіліктері:Плакаттар,суреттер,нақыл сөздер жазылған планшеттер,сөз жұмбақ, қима қағаздар,қима суреттер, эиянды заттар(дихлофос,темекі,шиша,шприц,маска,одекалон,тущь,аяқ киім кремі,сыйлықтар,теледидармен үзінді кассетадан) көрсету.

Пәнаралық байланыс:Дүниетану,орыс-тілі,азаматтану.

Сабақтың әдістері:Сұрақ-жауап,бақылау,ситуция тудыру әдісі,танымдық қабілетін арттыру әдісі.

Сабақтың барысы:1Ұйымдастыру кезеңі

2.Үй тапсырмасын сұрау

3.Жаңа сабақ

4.Көрнектілермен жұмыс

5.Теледидардан үзінді көру

6.Сергіту сәті,сөз жұмбақ

7.Қорытындылау

8.Көрініс (ажалмен ойнама,айналайын)

9.Бағалау

10.Үйге тапсырма

1.Ұйымдастыру кезеңі:--Кәне,балалар түзуленіп,денемізді тік ұстап,әдеміленіп отырамыз.Сабаққа қажетті заттарымызды дайындап алдыңдарма? Осылайша гигиеналық талапқа сай отырғыздырып, оқушылардың назарын өзіме аударып аламын.

2.Үй тапсырмасын сұрау.

--Өткен сабақта біз қандай тақырыппен танысқан едік?

--Менің спортым

--Қандай спорт түрлерін білесіңдер?

--Ал,мысалы біз өзіміз ұнатқан спорт түрін таңдап алып шұғыллануымызға құқығымыз бар ма?

Жасырылған суретті құрастыру.

--Қазір, балалар, жылдың басынан бері осы пәнді қалай меңгергендеріңді біз мына қима қағаздардың сұрақтарына жауап бергендеріне қарай байқаймыэ.Ал бұл ақ парақтардың арғы бетінде бір белгі жасырынып тұр...әр қима қағаздың сұрақтарына оқушылар жауап береді.

--Ыдысқа (рюккоза) жылан оралып тұр.Бұл медицина саласының белгісі.Ал басы иіліп тұрған жылан уын алдыртайын деп тұрған сияқты.Жыланның уынан көптеген қоспалар қосу арқылы әртүрлі дәрілер алынады.Уы өте күшті.Адамдарды өлтіріп жіберуіне дейін барады.Ал осы дәрілерді де дәрігердің айтуымен өз мөлшерімен және ауруға тиісті пайдаланбаса ол адам ағзасына эиян.

3.Жаңа сабақ:

--Кәне балалр енді дәптерімізге ашып бүгінгі күнді жазайық 30.04.2004ж. Тақырыбым ..зиянды әдеттердің алдын алу..

--Балалар бәріміз ойланайықшы,сендер қалай ойлайсыңдар? Бұл әдеттерге нелер жатады?

--Темекі, ішімдік.

--Дұрыс

--Ал біз бүгінгі сабақта сол жат әдеттермен күрес жүргізу бағытымен сабағымызды бастайық.Тақтаға ..мына әдеттермен күресейік... деген лозунгі сөзі ілініп, әр 4 тақырыпты түсіндірген сайын аттары ілінеді.

---Ең бірінші біздің айтатынымыз тақырыбымыз ішімдік жайлы.

Ішімдік туралы.Біздің ата-бабамыз кең далада еркін өсті.Олар ойын да, бойын да таза ұстады.Ақыл ойды улап, адамды есінен тандырып, мас қылатын арақ-шарап дегеннен аулақ болды.

Ата-бабаларымыздың ең сүйікті сусыны дертке дауа жанға шипа қымыз еді.Кешегі кеңес заманда қазақтың дастарханына арақ келді.арақпен бірге қайғы-қасірет қоса келді.Талай азамат

Арақтың соңына түсіп,қор болды.Арақтың кесірінен талай шағырақ ортасына түсті.Қазақтың қуанышы тойы да, қонағы да арақсыз атқарылмайтын болды.Арақты үлкен де, кіші де,ішті.Еркек те,әйел де ішті.Әкесі мен баласы,шешесі мен қызы бірге отырып арақ ішуі ұятқа саналмайтын болды.Талай отбасына қайғы-қасірет әкелген, талай жанды адамдық жасынан тайдырған әз-әзіл арақтың ешкімге опа бермесін халыққа жанашыр зиялы азаматтар айтудай-ақ айтты.

«Атаңнан қалған ас емес,арақтан аулақ болайық ағайын» деді олар.Халықымыз арақтың қасіретінен арыла алмай жүрген шақта, жер астынан тік шықты деп есірткі анаша деген пәле шықты.

Алкоголь.Бұл да наркотик сияқты бірақ әлсіз.Бұлшық еттерге әсер етеді.

Бұлшық еттерге әсер етеді.Арақ ішкен адамдардың кейбіреулері шаршағандарын білмей істеуі,көп сөйлеуі,ашулануы мүмкін.Арақ адамның миын қоздырады.Адам орынсыз көп сөйлейді,жат қылықтар жасап, денесі қызып, қызарып қан қысымы күшейеді.Адам өзін-өзі басқара алмайды.Сондықтан бұл адамдарға мас күйінде машина роліне және жұмыс орындарда жұмыс істеуге болмайды.

4.Көрнекіліктерді таныстыру.

1.Екі есе төлеп,ұятты,ұйқыны,денсаулықты жоғалтпаңыздар.

2.Алкоголизм қоғамның, денсаулықтың жауы.

3.Маскүнемдік жойылсын.Ал біз осылардан мынадай қорытынды шығаруымызға болады.

Арақ ішу-айып,

Мас болу-қылмыс.

II.Темекі тартумен күрес.

Темекінің құрамында никотин болады.Әсіресе жанып тұрған басындағы шоғынан никотин көбірек бөлінеді.Құрғақ ішке соратын ұшында керісінше аздау болады да сыртқа 32% никотин ауаға кетеді.Ал фильтрі бар темекіден адамның ішіне никотин көбірек жұтылады.Ал сыртқа 23% кетеді.Фильтрлі никотинді көбірек өзіне алады.Сондықтан кейбір адамдар келте,әрі жуан темекілерді пайдаланады.

Темекілерден адамдар түрлі ауруларға душар болады.Мысалы:тәбеттің жоғалуы,асқазанның бұзылуы,асқазан жарасы,ішектердің ауруына шалдығады.

Әке-шешесі темекі тартатындардың балалар 1-2жасар кезінен-ақ өкпенің қабынуына душар болады.Темекінің үзіліссіз шегетін адамдарға қандай аурулар пайда болатын болса,сол сияқты осы адамдардың қасында жиі жүріп, ауасы темекінің иісі сінген мекемеде де шекпейтін адам да ауруға душар болады.

Арақ-арыңа нұқсан

Темекі-тегіне нұқсан.

4.Көрнекіліктермен жұмыс.

1.Өлтіретін темекі

2.Ата-анасы темекі шегетін адамдардың балаларының халі.

3.Қыл көпір.Ауруға өзің қарсы шықтың.Темекі шеккен денсаулыққа зиян.

III.Есірткі,нашақорлықпен күрес.

Халқымыз арақтың қасіретінен арыла алмай жатқанда анаша деген нәрсе шықты. «Есірткі анаша-ғасыр тажалы» онымен қазір бүкіл ел күресуде арақ ол оңай алдырар жау емес екен.Есірткі бір басын кессең,екінші басы шыға келетін жеті басты жалмауыз сияқты.Ол жерден өсіп шығады.Оларды жою мақсатында қаншама жерді өртеп,жыртып аударды.

Есірткі бар жерде есірткі таратушы да бар.Олар кісінің, көз жасына ,қайғы-қасіретіне қарамайды.Алғашқы да тегін береді.Ол 7-8 адамға айтып, оларды да қызықтырады.Ал бір салғаннан кейін, онсыз тұра алмайды.Жалынып аяғына жығылып ,не айтса соған көніп,ыңғайына кете береді.

Балалар,естеріңде болар алдыңғы сабақтарда теледидардан көрген жарнаманы талқылаған болатынбыз.

Бұлар маған таракан сияқты.Өлтірем десем өлтірем.Қинаймын десем,қинаймын деп есірткі сатушының айтқан сөзі.

Наркотиктердің түрлері өте көп.Бірнешеуін атап өтетін болсам, олар:морфиі,геройн,какойн,экстази.

IY.Таксикалық заттар.

--Бензин,спирт,ацетон,краска,салярка,газдың иісін иіскеушілер туралы айту.

--Дихлофос,аяқ киім кремі,тущь,одекалон заттарын пайдаланатындар туралы әңгімелер жүргізу.Таныстыру.

Y.Теледидардан үзінді көру.

Міне,балалар нашақорлардың қалшылдап, дірілдеп,жынданып, кететін кезін олардың тілімен «ломка» деп атайды.Бұл кезде сүйек-сүйегі қақсап,сүйегінің ішінде құрт жыбырлап жүргендей сезінеді екен.Кейбіреулері үстерін тырнап, ұрып жатады екен.Ми қабығы кеуіп,кішірейеді.Қан айналымы жұмыс істемейді.Кейде өліп кететіндей жағдайға душар болады.Сол кезде есірткі іздейді.Есірткі алатын жерде «яма» деп атайды екен.Әкеліп жеткізуші адамды «курьер» деп атайды.

YI.Сергіту сәті: Сөзжұмбақ «Денсаулық»

1.П.И.Ивановтың системасы қалай аталады?

2.Бүкіл денені қоршап тұрған мүше?

3.Ауруға қарсы тұратын күш?

4.Асты ұсақтайтын мүше?

5.Түзу мүсін?

6.Онсыз тіршілік жоқ?

7.Іш ауруларының бір түрі?

8.Көз ауруларының бір түрі?

9.Үш мезгіл адам бойына қуат беретін?

YII.Қорытындылау.

YIII.Көрініс. «Ажалдан ойнама,айналайын»

IX.Бағалау. «5»деген баға--қызыл түсті медаль

«4»деген баға—көк түсті медаль

«3» деген баға—сары түсті медаль

X.Үйге тапсырма.

Газеттерден мақалалар іздену,білу.