103-жаттығу. Нешінші, қайсысы деген сұрау есімдіктерін жіктеп және тәуелдеп жазып, мағыналық, тұлғалық жағынан салыстырыңыздар.
Жіктеу І нешіншімін, қайсымын
ІІ нешіншісің, қайсысысың
нешінсіз, қайсысыз
ІІІ нешінші, қайсысы
Тәуелдеу І нешіншім, қайсысым
ІІ нешіншің, қайсысың
нешіншіңіз, қайсысыңыз
ІІІ нешіншісі, қайсысы
Жаңа сабақ. Өз есімдігі тәуелденіп барып септеледі.
Өздік есімдігінің септелу үлгісі (оқулықта берілген)
Өздік есімдігі тәуелденіп барып жіктеледі.
Өздік есімдігінің жіктелуі (оқулықта берілген)
Өзім есімдігін септеп, біреуіне сөйлем құра.
Атау септік өзім
Ілік септік өзімнің
Барыс септік өзіме
Табыс септік өзімді
Жатыс септік өзімде
Шығыс септік өзімнен
Көмектес септік өзіммен
Өзің есімдігін жіктеп, біреуіне сөйлем құра.
І. Өзіңмін, өзіңбіз
ІІ. Өзіңсің , өздеріңсіңдер
Өзіңсіз, өздеріңсіздер
ІІІ. Өзің
Өлеңдегі түсірілген сөздерді орнына қойыңдар.
Өзім- тәңірі табынамын ........(өзіме)
Сөзім-құран, бағынамын.......! (сөзіме)
Бұзушы да, түзуші де.......(өзіммін)
Енді, ескілік, келдің өлер..........! (кезіңе)
Мағжан Жұмабаев
Керекті сөздер: сөзіме, өзіме, өзіммін, кезіңе
Тапсырма: өздік есімдігін тауып, олардың қалай түрленіп тұрғанын анықта.
Өзім- түбірі өз,- ім тәуелдік ж.І жағы
Өзіме- түбірі өз,-ім тәуелдік ж.І жағы, е барыс септігі
Өзіммін- түбірі өз,-ім тәуелдік ж. І жағы, -мін жіктік ж. І жағы.
Мақал-мәтелдерді сөйлем мүшесіне талда.
Хас сараң өз затын өзінен қызғанады.
Қорқақ өзінің көлеңкесінен де қорқады.
Тәуелсіз Қазақстан
Отан деген не? Бұл сөзді әрқайсымыз күн сайын әлденеше рет естіп жүрміз. «Отан отбасынан басталады» дейді халық. Отан дегеніміз- әр адамның туып-өскен жері, туған-туысқандарымен, жақындарымен, бүкіл дос-жарандарымен бірге тұратын мекені. Қазақ елінде тұратын барлық адамның Отаны- Қазақстан Республикасы. 1991 жылы 16 желтоқсан біздің еліміз Қазақстан тәуелсіз Республика болып жарияланды. Осы күнге жету үшін қазақ халқы қаншама қиыншылықты бастан өткізді. Әр мемлекеттің дербес, тәуелсіз ел болуы- барша бақыттың бастауы. Елдің өз құқы өз қолында, ешкімге тәуелді емес.
Бұл күнде дүние жүзінің барлық елі Қазақстанды тәуелсіз мемлекет ретінде танып отыр. Осы бақыт әр қазақстандықтың жүрегіне нұр құяды.
«Қазақстан тарихынан»
Тапсырма: есімдіктердің түрлерін анықтап теріп жазу.
Жаңа материалды бекіту.
Логикалық диктант
Өздік есімдігіне қандай сөз жатады? (өз)
Өзісіздер есімдігі қандай тұлғада тұр? (түбірі өз, -і- тәуелдік жалғаудың ІІІ жағы, -сіз- жік.ж. ІІ жағы (сыпайы түрі), -дер-көп.жалғау)
Өзіңмен қай септікте тұр? (қөмектес)
«Өз үйім-өлең төсегім» деген мақалда өздік есімдігі қай сөйлем мүшесінің қызметін атқарып тұр? (анықтауыш)
Өздік есімдігі бар бір мақал жаз.
Қорытынды. Кластер стратегиясы.
Үйге тапсырма
Эссе жазу «Менің қиялымдағы болашақ Қазақстан» (есімдіктерді, әсіресе өздік есімдіктерін қолдану)