Урок чувашского языка "«Савнă ен, Чăваш çĕр-шывĕ»

«Лучший учитель родного языка и родной литературы – 2023»

Технологи картти

Урок теми: «Савнă ен, Чăваш çĕр-шывĕ»

Чăваш чĕлхе: 5-мĕш класс (вырăс чĕлхиллĕ шкул)

Хатĕрлекенĕ –

Егорова Надежда Николаевна

Куславкка хулин пĕтĕмĕшле

пĕлÿ паракан 2-мĕш

вăтам шкулĕн чăваш чĕлхипе

литератури вĕрентекенĕ

Куславкка – 2023

Урокăн технологи картти

1. Предмет: чăваш чĕлхе

2. Класс: 5-мĕш класс

3. Шкул: Куславкка хулин пĕтĕмĕшле пĕлÿ паракан 2-мĕш вăтам шкулĕ

4. Тема (пай): Чăваш Ен – манăн Тăван çĕр-шыв.

5. Урок теми: „Савнă ен, Чăваш çĕр-шывĕ» пайĕнче 1-мĕш урок

6. Урок тĕсĕ: хутăш урок.

7. Технологисем: сывлăха упрас, информаципе коммуникаци, „вăйă“ технологийĕ, проект

8. Мелсемпе меслетсем: йĕркелÿ, ăнлантару,вулав, шырав, калаçу, вулани, ыйту-хурав, çыру, ушкăнсемпе ĕҫлени, вăйă, клоузт тест, синквейн, хÿтелев, хаклав

9. Харкамăн пĕлӳ илмелли тĕллевсем:

*право: вĕренÿ планне кĕрекен ытти предмет пекех чăваш чĕлхи ачана тĕрлĕ енлĕн аталанма, тĕрлĕ çитĕнÿ тума пулăшнине ăнланни

*тĕллевпе тупсăм: тĕллевсем лартса йывăрлăхсене çĕнтерме вĕрентни;

*моральпе этика:

– тепĕр çынпа пĕр тан шайра, ăна хисеплесе хутшăнма, хутшăнура çураçулăх туйăмне сыхласа хăварма хăнăхтарни;

- хамăр ентешсемпе мăнаçланма пултарни;

10. Предметăн пĕрлĕхлĕ результачĕсен тĕллевĕсем:

*йĕркелӳ:

– ĕçĕн тĕллевне лартма хăнăхтарни;

– тĕллеве тĕрлĕ енлĕн пурнăçлама хăнăхтарни;

– харпăр хăй ĕçне планлаттарни;

– ĕç йĕркине, ăна пурнăçлама кирлĕ мелсемпе майсене тупма хăнăхтарни;

– ĕçе тунă май вăхăтпа пĕлсе усă курма хăнăхтарни;

– тунă ĕçе пĕтĕмлетме хăнăхтарни.

*хутшăну:

– хутшăнура пĕр-пĕрне итлесе илтме хăнăхни;

– харпăр хăй шухăшне аудитори умĕнче калани, ăна ăслăлăх чĕлхипе ĕнентерме пултарни;

– çынсем тĕрлĕрен шухăшлама пултарнине ăнланма тăрăшни, ытти çын шухăшне хисеплеме пултарни;

– харпăр хăйĕн ĕçне хаклама ăнтăлни.

*информаци:

– пĕр харăс темиçе информаци çăл куçĕпе (вĕренÿ кĕнекипе, словарьпе, текстпа) ĕçлеме хăнăхни;

– темиçе тĕрлĕ таблицăпа ĕçлесе тивĕçлĕ пĕтĕмлетӳсем туни.

11. Предметăн ятарлă пĕлӳ илмелли тĕллевĕсем:

Вĕренекенсен пĕлÿ, пултару, хăнаху ĕçĕ-хĕлĕ

– каланине çирĕплетме е хирĕçлеме, хак пама вĕрентни;

– учителĕн пуплевне итлесе ăнланма хăнăхтарни;

• чăваш чĕлхинчи местоименисемпе пуплевре усă курма хăнăхтарни;

- чăвашран тухнă паллă çынсем çинчен каласа пама хăнăхтарни;

– илтни, вулани е калани çинчен хăй шухăшне кĕскен палăртма хăнăхтарни;

– текст стильпе жанр енчен мĕнле пулнине вулавăн тĕрлĕ тĕсĕпе (паллашмалла вулани, тишкерÿллĕ вулав, шыравлă вулав) усă курма хăнăхтарни;

– вуланă текстăн тĕп шухăшне палăртма пултарни;

– вулани пирки харпăр хăй шухăшне палăртма хăнăхтарни;

– вĕреннĕ сăмахсене (ытларах активлă словарьтисене) çыру тата калаçу пуплевĕнче курса е илтсе ăнланма, вĕсемпе вырăнлă усă курма хăнăхтарни;

Вĕрентÿ хевти-талпăнавĕ

- текста вуласа тухсан ачасем хăйсен кăмăлне палартни.

12. Словарь ĕçĕ: Ытларах, ытларахăшĕ, шут, çуррине яхăн, туслăн, тулай чăвашĕсем, Вăтам Атăл тăрăхĕ, тум, Атăл

13. Курăмлăх хатĕрĕсем: ÿкерчĕксем, презентаци, кĕнеке выставки, чăваша,тутара, вырăса сăнлакан ÿкерчĕк, Чăваш Республиккин карти, смайликсем.

14. Кăтарту хатĕрĕсем: компьютер, презентаци, мультимедиа проектор, Интернет ресурс, слайдсем, чăвашла-вырăсла словарьсем

Урок юхăмĕ

Урок тапхăрĕсем	Ĕçлевлĕхĕн тĕп енĕсем	Вĕрентекен ĕçĕ	Вĕренекенсен ĕçĕ-хĕлĕ	Мелпе меслетсем
Ι. Кăсăклантарса яни (Кăсăклантару)	1.Урока сăвă йĕркипе пуçлани	Шăппăн ларăр, Шăппăн ларăр, Урок пырать ку класра. Эп вулатăп, эп çыратăп, Калаçатăп чăвашла. Сăвă йĕркисене вулать	Ура çинче вĕрентекене кĕтсе илеççĕ	йĕркелÿ
	2. Сывлăх сунни	Ачасене сывлăх сунать - Ырă кун пултăр, ачасем!	«Сывлăх сунатпăр!» тесе сывлăх сунаççĕ	йĕркелÿ
	3. Ĕçлеме хавхалантарни	- Кăмăлăрсем аван-и? Ĕçлеме хатĕр-и?	«Аван. Ĕçлеме хатĕр» теҫҫĕ	йĕркелӳ
ΙΙ. Ăнланса илни (Ăнлану)	1.Урок темине палăртни.	- Эпир паян урокра мĕн çинчен калаçатпăр-ши? Мĕнле шутлатăр? Ăна пĕлес тесен саспаллисене суллахайран сылтӑмалла сыпăнтарса сăмахсене вулăр, урок темине калăр. ĔВЫШ-РĔÇШАВĂЧ ,НЕĂНВАС	Ачасем вĕрентекенпе калаçаççĕ „ Савнă ен, Чăваш çĕр-шывĕ “ темăна тетрадьре çыраççĕ	калаçу ăнлантару шырав çыру
		Тарăнрах каласан урокра мĕн çинчен калаҫăпăр-ши? Çак сăвă йĕркисемпе паллашар-ха. Тă-тă – Тăван çĕр-шыв! Вăл – Чăваш Республики. Тă-тă – Тăван çĕр-шыв - Пирĕншĕн чи çывăххи. М. Баринова - Апла эпир сирĕнпе мĕн çинчен калаçăпăр-ши?	Сăвă йĕркисене учитель хыҫҫӑн ушкăнăн вулаççĕ Ыйтăва хуравлаççĕ	калаçу вулав калаçу
	„Савнă ен, Чăваш çĕр-шывĕ» сăвăпа паллашни	Савнӑ ен, Чӑваш ҫӗр-шывӗ Авалтан эпир юратнӑ Пархатарлӑ Атӑла, Ун шывне нумай хумхатнӑ Тӑвалла-анаталла. Пурӑнах эс ӗмӗр сывӑ Халӑхсен кил-йышӗнче, Савнӑ ен,Чӑваш ҫӗр-шывӗ, Аслӑ Атӑл хӗрринче. П. Хусанкай	Кĕнекесене уçаççĕ Сăвва вулаççĕ Содержанине вырăсла куçараççĕ
	3. Текстпа ĕҫлени 1) Словарь ĕçĕ	Сăмахсене учитель вулать	Ачасем вĕрентекен хыççăн, унтан икшеррĕн вулаççĕ (пĕри вырăсла, тепри чăвашла)	тĕрлĕ тĕслĕ вулав
	2) текстпа паллашни.	Учитель вулама пуçлать	Вĕренекенсем малалла вулаççĕ	вулав
	3) Текста ăнланнине тĕрĕслени	- Текст содержанийне ачасем мĕнле ăнланнине тĕрĕслеме «Тĕрĕс-и е тĕрĕс мар-и?» вăйă ирттерет	Ачасем панă предложенисене текстра икшеррĕн тупса карточкăра палăртаççĕ	вӑйӑ мăшăрпа ĕҫлени
		ыйтусене хуравлатпăр	Ыйтусен хуравне текстра тупса вулаççĕ	шырав - вулав
ΙΙΙ. Канса илни (Кану саманчĕ)
ΙV. Темăна ăнланнине тĕрĕслени	1 Клоуз тестпа ĕçлени	Клоуз тест валеçсе парать	Сĕннĕ вариантсенчен суйласа илнĕ кирлĕ сăмаха лартса çырса илеççĕ	карточкăпа ĕçлени çыру
	2. Ĕçе тĕрĕслени	Хаклав виҫипе паллаштарать: „Йăнăшсем çук пулсан „5“ паллă, пĕр йăнăш пулсан „4“, икĕ йăнăш пулсан „3“ лартăр“	Хăйсен ĕçĕсене хаклаççĕ	тĕрĕслев хаклав
	3. Кластер туни	Ачасене «Республикăн кÿршисем» кластер тума сĕнет Пĕр-пĕрин ĕçне тĕрĕслеме сĕнет	«Республикăн кÿршисем» кластер тăваççĕ. Пĕр-пĕрин ĕçне тĕрĕслесе хаклаççĕ	Кластер тĕрĕслев хаклав
V. Пĕтĕмлетÿ Рефлекси	1.Темăна пĕтĕмлетни	Паян урокра мĕн çинчен калаçрăмăр?	Ыйтăва хуравлаççĕ	ыйту – хурав
	2. Ачасем хăйсен ĕçне хаклани	Эпир мĕнле ĕçлерĕмĕр? Йывӑрлӑхсемсем пулчӗҫ-и? Çĕнни мĕн пĕлтĕр?	Ыйту çине хуравлаççĕ	ыйту – хурав
		Халĕ хамăр ĕçе хаклар.	Хаклаççĕ Ачасем смайлăксене тухса ҫыпăҫтараҫҫĕ	хаклав

Усă курнă литература:

И.А. Андрннв, Р,И, Гурьева, Н. А. Краснова, Е. А. Мулюкова Чăваш чĕлхи. Чувашский язык, 5-мĕш класс учебное пособие Шупашкар, Чăваш кĕнеке издательстви, 2014

1 №-лĕ хушса пани. Словарь ĕҫĕ

Текстра усă курмалли сăмахсем:

хĕç – сабля хамăр ял – земляк, односельчани

ут – конь, лошадь хастарлăх - храбрость

иккен – оказывается пупле - разговаривать

сăлтав – причина хуш – добавлять

кăшт-кашт – немного ăнлан - понимать

шанчăклăн – уверено тапăн - нападать

паттăрлăх – мужество аман – получить рану

2 №-лĕ хушса пани. Клоуз тест

• Клоуз тестпа ĕçлени

1. Василий Чапаев ____________ çумĕнчи Будайка ятлă ялта çуралнă. 2. Василин аслашшĕпе асламăшĕ те, ашшĕпе амăшĕ те ___________ пулнă. 3. ________ чăвашла аванах ăнланнă, кăшт-кашт калаçма та пултарнă. 4. Унăн дивизийĕнче __________ нумай пулнă. 5. Вĕсемпе калаçнă чухне чăваш __________ те хуша-хуша хунă.

Сĕннĕ вариантсем:

1. Куславкка, Канаш, Шупашкар.

2. Вырăссем, чăвашсем, тутарсем.

3. Егоров, Крылов, Чапаев.

4. Нимĕçсем, чăвашсем, пушкăртсем.

5. Кĕписем, юррисем, сăмахсем.

3 №-лĕ хушса пани. «Тĕрĕс-и е тĕрĕс мар-и?» вăйă

1. «Тĕрĕс-и е тĕрĕс мар-и?» вăйă

1. Василий Иванович Чапаев Граждан вăрçин геройĕ. Тĕрĕс-и?

2. Вăл Канаш çумĕнчи Будайка ятлă вырăс ялĕнче çуралнă. Тĕрĕс-и?

3. Чапаев чăвашла аванах ăнланнă, калаçма пĕлмен. Тĕрĕс-и?

4. Скворцов чапаевеца хамăр ял тесе чĕннĕ. Тĕрĕс-и?

5. Чапаевăн тăван мар асламăшĕн ачисем пурте вырăсла калаçнă. Тĕрĕс-и?

6. Пĕчĕк Вася çĕнĕ тăванĕсемпе чăвашла та, вырăсла та пуплесе вылянă, пĕр-пĕрин чĕлхине вĕреннĕ. Тĕрĕс-и?

2 №-лĕ хушса пани. Синквейн

• «Василий Иванович Чапаев» синквейн туни

Василий Иванович Чапаев

Хастар, паттăр

пулăшать, çапăçать, аманать

Хастар Чапаев çапăçура аманать

Граждан вăрçин геройĕ