Урок алтайского языка "Синтаксис. Пунктуация"

личностный

метапредметный

предмет аайынча

- алтай калыктын jыл тооложын билери, Мечин jыл кирген деп билери; бойын ол калыгынын кижизи, онын jартыгы деп билип оморкооры

регул ТУЭ: jастыраларын таап, тузедип билери

коммун ТУЭ: эжер, омо иште туружып, jоптожип билери

позн ТУЭ: эрмектин схемазын темдектеп билери,токтой тужер темдектердин будумин билери

- синтаксис ле пунктуация деп болук аайынча билгирлерин бириктирип, быжулап, ондоп алганын корори

- ээжилерди когуске алынып, практикада тузаланып билерин темиктирери

Уроктын этаптары

Уредучинин ижи

Уренчиктердин ижи

1. I. Уренерине ууламjылаары

- Jакшылар ба, кару уренчиктер.Эмди иштеерден озо кажы ла кижи бойын мактап ийзин. Ады кандый таныктан башталган, jакшы сос айтсын бойын мактап.

Темдектезе: Кайлас – кичеенкей, Экемел – эпчил, Байару –быжу, Арчын – албаданкай, Вика – jенучил. Онойып ла иштегер

балдарга кодуринилу куун келер учурлу

1. II. Билгирлерге актуализация берери

Уренгенисти эске алып, кроссворд табып ийектер:

Тууразыла:

1.Бистин куучыныстын тос единицазы. (эрмек)

2. Эрмекти, онын аайын уренип турган наука (синтаксис)

3. Эки грамматический тозогонон турган эрмекти кандый эрмек деп айдар? (колболу)

4. Бир суракка кару берип, бир член болуп турган состорди канайда адап jат? (укташ)

Устинен томон:

1. Бир грамматический тозогонон турган эрмекти кандый эрмек деп айдадыс? (тегин)

2. Тос ло камаанду состу единицаны не деп адайдыс? (сосколбу)

кроссвордты табып, темдек айдадылар (примеры)

1. III. Амадуны тургузар ой

Бис урокто нени такып бириктире корорис деп бодойдыгар? Синтаксис ле пунктуацияны быжулаарыс, ондогоноорды ширтеп корорис

jаба амадуны тургузадылар

IV.Амадуга jединер ой

Быjыл алтай jылтоолошло кандый jыл кирди?

- Бу сосло jараш эрмек тургузып ийигер. Эрмекти синтаксисле ылгагар.

Темдектезе: Алтай jериске Мечин jыл араайын кирет.

- Бойыгардын jылыгар керегинде куучындап беригер?

- бук 79 таскаду 2 – бичип будурер, эжерлеш иш,

кажы ла болукке jакылта берилет

1болук – Вика

2 болук – Кайлас ла Арчын

3 болук – Экемел ле Байару

Мечин jыл

синтаксический ылгаш

эжерлеш иш

1. V. Билгирлерди ширтеер ой

Тестирование будурери:

1. Анылап салган сос эрмектин кандый члени?

Кышкы соок одуни салкын.

а. баштаачы

б. айдылаачы в

в. Jартаачы

2. Аныланган сос эрмектин кандый члени?

Кардын темдеги- оло саныскан.

а. баштаачы

б. айдылаачы б

в. толтыраачы

3. Морфемаларга состордин кажызы jастыра болилген?

а. ээжи=лер=и

б. койчы=лар=га б

в.jур=ум=и

1. 4.Кажызында эрмек берилген?

2. а. Jаландар элбек. а

3. б. Элбек jаландар

4. в. Байлык Алтай

5. Кажызында сосколбу берилген?

1. а. Jаландар элбек. б в

2. б. Элбек jаландар

3. в. Байлык Алтай

6.Кандый эрмекте баштаачы jок?

а. Бийик кырдын бажына чыктым. а

б. Бастыра Алтай мынан корунет.

в. Сумелу тулку курсагын бедиреп, агаш ортозыла базып jурди.

7. Кандый эрмек колболу?

а.Кызыл, кок, сары учуктар,jараш чечектер чилеп, энезинин колында jаткылайт.

б.Тан эртенги кей ару, jе соок болуп билдирди.

в. Jараш куу ойногон, jанар кожон чойилген. в

8. Кандый эрмекте айдылаачы jок?

а. Менин jерим – Ондой аймак.

б. Бир мун тогус jус тортон бир jыл, куук ай. б

в. Jурумде мен мынан кижи болуп баргам.

танынан кажы ла уренчик болук аайынча билерин коргузет

1. VI. Уроктын турултазы

- Бугун урокто нени эттис?

Уроктон нени билип алдыгар?

- Билгирлеригерди кандый кеминде болгонын темдектееригер?

- Кожо иштеген нокоригердин ижин баалагар

1. VII. Рефлексия

1 вариант синтаксис, 2 вариант – пунктуация деп синквейн тургузар

Синтаксис

jилбилу, куч

уредет, jартайт, коргузет

Синтаксис эрмекти, сосколбуны уренет

наука

Пунктуация

запятойлу, темдекту

тургузат, токтойт, анылайт

Токтой тужер темдектерди уренет

билим

синквейн тургузадылар

1. VIII. Айылдын ижи

бук 79 таскаду 3