Урок на тему "Кедергілерді ?лшеу"

К?ні: 26.10.2015 ж.

Тобы: №182

П?ні: Электр ?ондыр?ыларын автоматтандыру.

Саба? жоспары №5

Саба?ты? та?ырыбы: Кедергілерді ?лшеу

Саба? /о?у ма?саттары: О?ушыларды? дербес ж?мыстарын ?йымдастыру

Білімділігі: О?ушылар?а кедергілерді ?лшеу ?шін пайдаланатын аспаптар жайлы ?йрету.

Дамытушылы?:Білім алушыларды? ?зіндік ізденісін, шы?армашылы? ?абілетін арттыру, теориялы? білімін практикада ?олдана білуге да?дыландыру, та?да?ан маманды?ына деген ?ызы?ушылы?ын арттыру.

Т?рбиелік: Білім алушыларды ?з беттерімен ж?мыс жасау?а, ізденіске, жауапкершілікке, ??ыптылы??а, ?немшілдікке т?рбиелеу. Логикалы? тере? ойлау?а, адамгершілікке, шапша?ды??а, тез шешім ?абылдау?а ?йрету.

Саба? ?дісі: ?арлы кесек, с?зтізбек, 3 ?лшемді ?діс.

Саба? т?рі: аралас саба?.

Саба? типі: жа?а саба?ты т?сіндіру 

Саба??а ?ажетті:

О?улы?тар/ ?дебиеттер: «Электромонтер» Ж.Ж?нібеков

??рал-жабды?тар:  интербелсенді та?та, аспап т?рлері, о?у-плакаты.

Саба? / о?у барысы

Реттік №

Саба?/о?у кезе?і

Мазм?ны

1.?йымдастыру кезе?і

• о?ушыларды т?гелдеу
• білім алушыларды? саба??а дайынды?ын тексеру
• назарларын саба??а аудару
• саба? ма?сатымен таныстыру

2.?ткен саба?тар бойынша білім де?гейлерін тексеру (?й тапсырмасын с?рау)

Кернеуді ?лшеу. Вольтметрді? ?лшеу шегін ?л?айту.

1.«?арлы кесек» ойыны. ?а?аз допты бір-біріне ла?тырып с?ра? ?ою. ?ой?ан с?ра??а жауап беріп, келесі о?ушы?а с?ра? ?ою ар?ылы жал?астыру.

1. Кернеуді ?андай аспаппен ?лшейді ? (Вольтметр)
2. ?лшегіш аспаптарды? ?андай т?рлері бар ? (Вольтметр, Амперметр, Омметр)
3. Ток к?ші ?андай аспаппен ?лшенеді ? (Амперметр)

2. С?зтізбек (аралас ?ріптерді? арасынан д?рыс с?здерді табу)

3.Жа?а саба?ты (материалды) т?сіндіру

Кедергілерді ?лшеу

Жоспары:

1. Ом за?ыны? шы?у тарихы.
2. Кедергілерді ?лшеуге арнал?ан ??рал.
3. Аспаптарды? ??рылысы.

      Неміс физигі Георг Симон Ом 1787 жылы 16 наурызда Эрланген ?аласында д?ниеге келген. К?п жылдар ?стазды? е?бек еткен. Оны? е?бектеріні? негізгі ба?ыты электр, оптика, акустика  салаларына арнал?ан. Ол бірнеше эксперименттер ж?ргізіп, 1827 жылы электр тізбегіні? негізгі за?ын ашты. Кедергіні? бірлігі 1881 жылдан бері Ом есімімен аталып келеді. Георг Ом 1854 жылы 7 шілдеде ?айтыс болды.

       Пропорционалды? коэффициенті ?ткізгіш материалыны? тегіне ж?не оны? ?лшеміне т?уелді екендігін, бір?атар т?жірибелер н?тижесінде тап?ан.

      Электрлік кедергі – электр тізбесіні? немесе ?ткізгішті? электр тогына ?арсы ба?ыттал?ан ?серін сипаттайтын шама. Т?ра?ты кернеу жа?дайында тізбек б?лігіндегі электрлік кедергі R-скаляр шама, ток к?здеріні? электр ?оз?аушы к?ші б?л б?лікте болма?ан кезде оны? ?штарында?ы U кернеуді? І ток к?шіне ?атынасына те? болады. 

     М?ндай электрлік кедергі омды? немесе активті кедергі деп атайды.   М?нда?ы R – меншікті электрлік кедергі, ол ?ткізгіш материалын сипаттайды. К?п жа?дайда (негізінен электрлік кедергіні? физикалы? таби?атын ?арастыр?анда) орнына меншікті электрлік ?ткізгіш алынады. Электрлік кедергі омметрмен немесе ?лшегіш к?пірлермен ?лшенеді.    

      Электрлік кедергіні? бірліктерді? халы?аралы? ж?йесіндегі ?лшеу бірлігі – Ом.

      ?лшеуіш аспапты? шкаласын б?ліктерге б?ліп белгілеуді градустау дейді. Осы жа?дайда біз аспапты? шкаласын Омдар?а б?ліп белгілегенде, сонды?тан оны омметр ретінде ?олдана аламыз.

?орытынды: С?ра?тар.

1. Кедергілер ?андай аспаппен ?лшенеді ?
2. Б?л аспап ?андай б?ліктерден т?рады ?
3. ?лшеуіш аспапты? шкаласын б?ліктерге б?ліп белгіленуі не деп аталады ?

4.?тілген саба?ты (материалды) бекіту

І де?гейлік тапсырма.

ІІ де?гейлік тапсырма. Ж?мба?тар жасыру.

1.Сым?а жал?анып,

   Сыммен байлайды.

   Ол келсе шам жанып,

  ?й іші жайнайды. (Электр тогы)

2.К?ш к?бейсе артады,

   Ауадан арт?а тартады.

   Ж?зі ж??а ?шкір зат,

   Одан біра? ?ор?ады. (?ысым)

3.Сипаттайды ж?мысты,

   Тындырады к?п істі.

   Ол к?п болса шира?сы?

   Кімдер ?лсіз, кім к?шті? (?уат)

ІІІ де?гейлік тапсырма.

Венн диаграммасы

    Вольтметр                              Омметр

Вольтметр – ж?кке параллель жал?айды, кедергілері барынша ?лкен, пайдаланатын энергиясы аз. Кернеуді ?лшейтін аспап.                           

Омметр – ?лшеуіш аспапты? шкаласын б?ліктерге б?ліп белгіленеді. Кедергілерді ?лшейтін аспап.

Екеуіне орта? – ?лшейтін ??рал.

5.?йге тапсырма

§9.9. Кедергілерді ?лшеу. 177-178 беттер.

Пайдалан?ан ?дебиет: «Электрмонтер» Ж.Ж?нібеков.

6.Саба? / о?у ?орытындысын жасау, ба?алау

1. О?ушылар с?ра?тарына жауап беру.
2. Б?гінгі саба?ты ?орытындылап, 3-де?гейлік тапсырма ар?ылы ба?алау.

Арнайы п?н о?ытушысы:          Ускеленова Гульжанат Мусагалиевна