Урок на тему "Бастауыш пен баяндауыш арасында?ы сызы?ша"

П?ні: ?аза? тілі

Сыныбы: 8 сынып

Саба?ты? та?ырыбы: Баяндауыш пен бастауышты? арасында?ы сызы?ша

Саба?ты? ма?саты.

Бастауыш пен баяндауышты? арасына сызы?ша ?ойылу себебін т?сініп, с?йлемдерді ?атесіз жазу?а ?йрету, саба?ты ?тілген саба?тармен байланыстыра ?ту. Бастауыш пен баяндауыш?а байланысты тапсырмаларды? жартысынан к?бін орындайды. Саба?ты? со?ында о?ушылар ?з бетімен талдайды, салыстырады, зерттейді.

Саба?ты? к?рнекілігі: О?улы?,тірек сызба

Саба?ты? т?рі: жа?а саба?

Саба?ты? ?діс-т?сілдері: Жатты?у ж?мыстарын орындау, ?з бетімен ж?мыс т?сіндіру

Саба?ты? барысы:

І. ?йымдастыру кезе?і.

О?ушылармен амандасу

Сыныпты ж?не о?у-??ралдарын т?гендеу

?ызы?ушылы?ты ояту

Бір-біріне тілек айта отырып, саба??а ?ызы?ушылы?ын ояту.

Стикерлер ар?ылы сыныпты екіге б?лу.

І – топ: Бастауыш

ІІ – топ: Баяндауыш

ІІ. ?ткен та?ырыпты ?айталау.

Тест тапсырмалары:

1. Бастауышы т?йы? етістік, баяндауышы зат есімнен жасал?ан с?йлемді к?рсеті?із.

А) Тез жазу керек. В) Оны? ойы – тез ?айту.

С) Еске салу – жа?сы. Д) Айту - бізді? парызымыз. Е) Келуді ?ойды.

2. Дара бастауыш бар с?йлемді белгіле?із.

А) Е?бек еткен ер атанар. В) Ерте? ??рылыс ж?мысы басталады. С) Біз бірлікті ойлаймыз.

Д) ?й іші жым-жырт болды.

Е) ?аза? хал?ы егемендік алды.

3. Бастауышы т?уелдік жал?ауында т?р?ан с?йлемді табы?ыз.

А) Келе жат?ан ?шеу екен. В) Інім ма?ан к?мектесті. С) Н?рлан мектепте о?иды. Д) Біз ?аза?станда т?рамыз. Е) Ерте? жа?быр жауады.

4. Бастауыш пен баяндауыштан т?ратын с?йлемді м?шелерін ?алай айтамыз

А) К?рделі В) Т?рлаулы С) Атаулы Д) Т?рлаусыз Е) Жайылма

5. С?йлемні? баяндауышын толы?тыры?ыз.

Біз б?ла?тарды? к?зін..

А) Мол болады. В) Болмайды. С) ?ара?ан. Д) Ашты?. Е) ?ор?ауы тиіс.

6. Баяндауыш ?ай с?з табынан жасал?анын к?рсеті?із.

?ымыз ?анда?ы гемоглобинді к?бейтеді.

А) Есімдік. В) Етістік. С) Сын есім. Д) Сан есім. Е) Зат есім.

7. С?йлемдегі т?рлаулы м?шелерді к?рсеті?із.

Біз кеше м?ражай?а барды?.

А) Біз м?ражай?а. В) Біз барды?. С) М?ражай?а барды?. Д) М?ражай?а кеше. Е) Кеше барды?.

Жауаптары:

Д 2.С 3.В 4.В 5. Д 6. В 7.В

Ба?алау критериі

«5» - 6-7

«4» - 4-5

«3» - 2-3

Екі топ бір-бірлерін ба?алайды.

ІІІ. Жа?а саба?

Тасшыбау нпе анушбяды анарсыа а?ытйлоны шазы?са та?ырыпты о?ушылар?а ?з бетімен ашу.

Бастауыш пен баяндауыш арасына ?ойылатын сызы?ша

Бастауыш пен баяндауышты? арасында сызы?ша мынадай 7 жа?дайда ?ойылады.

Бастауыш та баяндауыш та атау т?л?алы зат есімнен болса мыс Айжан- к?рікті ?ыз
Бастауыш сілтеу немесе жіктеу есімд ІІІ жа?ында баяндауыш зат есім болса Мыс Ол- мені? а?ам
Бастауыш заттан?ан сын сан ж?не есімшеден болса баяндауыш зат есімнен болса Мыс алыстан к?рінген – ?аратау
Бастауыш та баяндауыш та сан есімнен болса Мыс 5*5-25
Бастауыш т?йы? етістіктен баяндауыш зат есімнен немесе керісінше болса Мыс Білім алу жастар?а парыз
Сан есімнен бол?ан бастауышты к?рделі сан есімнен бол?ан м?шеден ажырату ?шін – ?ойылады Мыс 69-3ке б?лінеді
Сілтеу есімдігі мен жіктеу есмідігіні? ІІІ жа?ынан бол?ан бастауышты бас?а м?шелерден ажырату ?шін – ?ойылады.

??май- тазыны? бір т??ымы

Сарыма? - жолбарысты? к?шігі

Ар?ар- жабайы ?ой

??лжа- ?ой тектес жабайы жануар

??ралай- киікті? ла?ы

Сай?а?- киікті? текесі

?онжы?- аюды? т?лі

ІV. О?улы?пен ж?мыс

41 - жатты?у Ауызша

44-жатты?у к?шіріп жазып баяндауышын тауып ?ай с?з табынан бол?анын т?сіндірі?дер

«Мені? ба?ытым» ойыны

1 ?стаз биледі

2 ?нші ?сті

3 Балалар о?ыды

4 Г?л шыр?ады

5 Биші ?шты

6 Самолет ж?зді

7 Кеме ойнады

Тапсырма: Берілген ма?ал-м?телдерді о?ып, тиісті жеріне сызы?шаны ?ойып жазы?ыздар

«?нер алды ?ызыл тіл»
«Ер ?анаты ат»
«К?п т?кірсе к?л»
«Жа?сы ай мен к?ндей, ?мбеге бірдей»
«Ел елді? б?рі жа?сы, ?з елі? б?рінен де жа?сы»
«Жа?сылы??а жа?сылы? ?р адамны? ісі, жаманды??а жа?сылы? ер адамны? ісі»
«Ана алдында ??рмет, ата алдында ?ызмет»
«Ана? ?шін аянба, ант ?рады, Бала? ?шін аянба, беті? к?йеді,
Елі? ?шін аянба ерлігі?е сын, Ж?рты? ?шін аянба жігіттігі?е сын»

Тапсырма. «Ел елді? б?рі жа?сы, ?з елі? б?рінен де жа?сы» деген ма?ал?а сатылай кешенді талдау жаса.

«Ел елді? б?рі жа?сы, ?з елі? б?рінен де жа?сы» - ма?ал, себебі халы? ауыз ?дебиетіні? бір т?рі. Ма?ал то?сан ауыз с?зді? тобы?тай т?йінін білдіріп, белгілі бір т?жырым жасайды. М?тел, себебі ол ой - пікір бейнелі ?рі т?спалдап айтыл?ан ишара т?рінде.

2. Та?ырыбы: ту?ан ел, жер
3. ??рылымды? ерекшелігі: а ) Тура ма?ына - себебі еш?андай астар, т?спал, ауыспалы ма?ына мен ишара жо?, ой ашы? айтыл?ан. Ел – елді? б?рі жа?сы.
4. К?ркемдік т?сілдер:
салыстыру, себебі белгілі бір сипатты белгі бойынша зерттелетін нысанды‚ ??былыстарды сал?астыру жолымен оларды? те?дігі немесе айырмашылы?ы аны?талады.
?серлеу, себебі: адам немесе адам ?мір кешкен ортаны? шынды?ын о?шау халде ?дейі ?сіріле не ?шіріле суреттеу.
Т?рбиелі м?ні: елін ма?тан т?ту, ту?ан жеріне деген с?йіспеншілік
V. Саба?ты ?орытындылау.

VІ. ?йге тапсырма беру. Бастауыш пен баяндауыш арасына ?ойылатын сызы?ша 5 мысал

VІІ. Ба?алау. Екі топ бір-бірлерін ба?алайды

Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?

Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.

Быстро и объективно проверять знания учащихся.

Сделать изучение нового материала максимально понятным.

Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.

Наладить дисциплину на своих уроках.

Получить возможность работать творчески.

=> ПОЛУЧИТЬ СУПЕРСПОСОБНОСТИ УЧИТЕЛЯ <=

Просмотр содержимого документа
«урок на тему "Бастауыш пен баяндауыш арасында?ы сызы?ша" »

Пәні: Қазақ тілі

Сыныбы: 8 сынып

Сабақтың тақырыбы: Баяндауыш пен бастауыштың арасындағы сызықша

Сабақтың мақсаты.

Бастауыш пен баяндауыштың арасына сызықша қойылу себебін түсініп, сөйлемдерді қатесіз жазуға үйрету, сабақты өтілген сабақтармен байланыстыра өту. Бастауыш пен баяндауышқа байланысты тапсырмалардың жартысынан көбін орындайды. Сабақтың соңында оқушылар өз бетімен талдайды, салыстырады, зерттейді.

Сабақтың көрнекілігі: Оқулық ,тірек сызба

Сабақтың түрі: жаңа сабақ

Сабақтың әдіс-тәсілдері: Жаттығу жұмыстарын орындау, өз бетімен жұмыс түсіндіру

Сабақтың барысы:

І. Ұйымдастыру кезеңі.

Оқушылармен амандасу

Сыныпты және оқу-құралдарын түгендеу

Қызығушылықты ояту

Бір-біріне тілек айта отырып, сабаққа қызығушылығын ояту.

Стикерлер арқылы сыныпты екіге бөлу.

І – топ: Бастауыш

ІІ – топ: Баяндауыш

ІІ. Өткен тақырыпты қайталау .

Тест тапсырмалары:

1. Бастауышы тұйық етістік, баяндауышы зат есімнен жасалған сөйлемді көрсетіңіз.

А) Тез жазу керек. В) Оның ойы – тез қайту.

С) Еске салу – жақсы. Д) Айту - біздің парызымыз. Е) Келуді қойды.

2. Дара бастауыш бар сөйлемді белгілеңіз.

А) Еңбек еткен ер атанар. В) Ертең құрылыс жұмысы басталады. С) Біз бірлікті ойлаймыз.

Д) Үй іші жым-жырт болды.

Е) Қазақ халқы егемендік алды.

3. Бастауышы тәуелдік жалғауында тұрған сөйлемді табыңыз.

А) Келе жатқан үшеу екен. В) Інім маған көмектесті. С) Нұрлан мектепте оқиды. Д) Біз Қазақстанда тұрамыз. Е) Ертең жаңбыр жауады.

4. Бастауыш пен баяндауыштан тұратын сөйлемді мүшелерін қалай айтамыз

А) Күрделі В) Тұрлаулы С) Атаулы Д) Тұрлаусыз Е) Жайылма

5. Сөйлемнің баяндауышын толықтырыңыз.

Біз бұлақтардың көзін ... .

А) Мол болады. В) Болмайды. С) Қараған. Д) Аштық. Е) Қорғауы тиіс.

6. Баяндауыш қай сөз табынан жасалғанын көрсетіңіз.

Қымыз қандағы гемоглобинді көбейтеді.

А) Есімдік. В) Етістік. С) Сын есім. Д) Сан есім. Е) Зат есім.

7. Сөйлемдегі тұрлаулы мүшелерді көрсетіңіз.

Біз кеше мұражайға бардық.

А) Біз мұражайға. В) Біз бардық. С) Мұражайға бардық. Д) Мұражайға кеше. Е) Кеше бардық.

Жауаптары:

Д 2.С 3.В 4.В 5. Д 6. В 7.В

Бағалау критериі

«5» - 6-7

«4» - 4-5

«3» - 2-3

Екі топ бір-бірлерін бағалайды.

ІІІ. Жаңа сабақ

Тасшыбау нпе анушбяды анарсыа ақытйлоны шазықса тақырыпты оқушыларға өз бетімен ашу.

Бастауыш пен баяндауыш арасына қойылатын сызықша

Бастауыш пен баяндауыштың арасында сызықша мынадай 7 жағдайда қойылады.

Бастауыш та баяндауыш та атау тұлғалы зат есімнен болса мыс Айжан- көрікті қыз
Бастауыш сілтеу немесе жіктеу есімд ІІІ жағында баяндауыш зат есім болса Мыс Ол- менің ағам
Бастауыш заттанған сын сан және есімшеден болса баяндауыш зат есімнен болса Мыс алыстан көрінген – Қаратау
Бастауыш та баяндауыш та сан есімнен болса Мыс 5*5-25
Бастауыш тұйық етістіктен баяндауыш зат есімнен немесе керісінше болса Мыс Білім алу жастарға парыз
Сан есімнен болған бастауышты күрделі сан есімнен болған мүшеден ажырату үшін – қойылады Мыс 69-3ке бөлінеді
Сілтеу есімдігі мен жіктеу есмідігінің ІІІ жағынан болған бастауышты басқа мүшелерден ажырату үшін – қойылады.

Құмай- тазының бір тұқымы

Сарымақ - жолбарыстың күшігі

Арқар- жабайы қой

Құлжа- қой тектес жабайы жануар

Құралай- киіктің лағы

Сайғақ- киіктің текесі

Қонжық- аюдың төлі

ІV. Оқулықпен жұмыс

41 - жаттығу Ауызша

44-жаттығу көшіріп жазып баяндауышын тауып қай сөз табынан болғанын түсіндіріңдер

«Менің бағытым» ойыны

1 ұстаз биледі

2 Әнші өсті

3 Балалар оқыды

4 Гүл шырқады

5 Биші ұшты

6 Самолет жүзді

7 Кеме ойнады

Тапсырма: Берілген мақал-мәтелдерді оқып, тиісті жеріне сызықшаны қойып жазыңыздар

«Өнер алды қызыл тіл»
«Ер қанаты ат»
«Көп түкірсе көл»
«Жақсы ай мен күндей, әмбеге бірдей»
«Ел елдің бәрі жақсы, өз елің бәрінен де жақсы»
«Жақсылыққа жақсылық әр адамның ісі, жамандыққа жақсылық ер адамның ісі»
«Ана алдында құрмет, ата алдында қызмет»
«Анаң үшін аянба, ант ұрады, Балаң үшін аянба, бетің күйеді,
Елің үшін аянба ерлігіңе сын, Жұртың үшін аянба жігіттігіңе сын»

Тапсырма. «Ел елдің бәрі жақсы, өз елің бәрінен де жақсы» деген мақалға сатылай кешенді талдау жаса.

«Ел елдің бәрі жақсы, өз елің бәрінен де жақсы» - мақал, себебі халық ауыз әдебиетінің бір түрі. Мақал тоқсан ауыз сөздің тобықтай түйінін білдіріп, белгілі бір тұжырым жасайды. Мәтел, себебі ол ой - пікір бейнелі әрі тұспалдап айтылған ишара түрінде.

2. Тақырыбы: туған ел, жер
3. Құрылымдық ерекшелігі: а ) Тура мағына - себебі ешқандай астар, тұспал, ауыспалы мағына мен ишара жоқ, ой ашық айтылған. Ел – елдің бәрі жақсы.
4. Көркемдік тәсілдер:
салыстыру, себебі белгілі бір сипатты белгі бойынша зерттелетін нысанды‚ құбылыстарды салғастыру жолымен олардың теңдігі немесе айырмашылығы анықталады.
Әсерлеу, себебі: адам немесе адам өмір кешкен ортаның шындығын оқшау халде әдейі өсіріле не өшіріле суреттеу.
Тәрбиелі мәні: елін мақтан тұту, туған жеріне деген сүйіспеншілік
V. Сабақты қорытындылау.