Урок "Казакстан валютасы"

?аза? тілі. Ашы? саба? 6 «А» сынып

Саба?ты? та?ырыбы: ?аза?стан валютасы. Мекен ?стеу.

Саба?ты? ма?саты: грамматикалы? та?ырып бойынша ??ым беру. Лексикалы? та?ырып бойынша м?лімет беру.

1) Білімділік: та?ырып бойынша жа?а с?здермен ж?мыс жасау?а да?дыландыру. М?тін о?у ар?ылы с?йлеу тілін жетілдіру.

2) Т?рбиелік:

3) Дамытушылы?:О?ушыларды? тіл балы?ын дамыту, с?здік ?орын молайту.

Саба?ты? к?рнекілігі: презинтация, а?ша суреттері, плакат, т?рлі т?сті бояулар, а?аш макеті, банк ?оржыны.

П?наралы? байланыс: тарих, орыс тілі.

Саба?ты? айдар с?зі:

Ж?з сомы? бол?анша ,

ж?з жолдасы? болсын.

Саба?ты? барысы:

Психалогиялы? баулу: (Балаларды орта?а ша?ыру)

О?ушылар хормен:

С?лем елім!

С?лем жерім!

С?лем досым!

Жа?сылы??а баураймыз,

Біріккен біз туыспыз.

М??алім: Балалар ?ара?даршы нені? бейнесі пайда болды?

Балалар: Ша?ыра? бейнесі.

М??алім: Ол ?ай елді? ша?ыра?ы?

Балалар: ?аза?стан ша?ыра?ы.

І. ?йымдастыру кезе?і.Сынып о?ушыларымен амандасу, кезекші міндеті.

М??алім: Балалар ?азір ?андай мезгіл?

Балалар: К?з мезгілі.

М??алім: ?азір ?ай ай?

Балалар: ?араша айы.

М??алім: ?арашаны? б?гін нешесі?

Балалар: ?арашаны? бірі.

О?ушылардысаба??а баулу.

М??алім: Б?гін сыныпта кім кезекші?

Кім жо??

ІІ. Саба?ты? ма?сатын, барысын айту.

Сынып о?ушыларын ?ш топ?а б?лу.

І топ атауы «Те?ге».

ІІ топ атауы «Алтын».

І топ атауы «К?міс».

М??алім: Балалар ?аза? хал?ыны? ?андай ойындарын білесі?дер?

Балалар:?аза? хал?ыны? ?лтты? ойындарын атап шы?ады.

М??алім: Олай болса балалар б?гін саба? бойы біз те?ге алу ойынын ойнаймыз. ?р топта Банк ?оржыны бар. Сол ?оржын?а С?ра??а д?рыс жауап берген топ ?з те?гелерін жинап, саба? со?ында, топ есепшісі есептеп шы?арады.

ІІІ. ?й тапсырмасын с?рау.

І топ. ?стеу дегеніміз не?

ІІ топ ?стеу ?алай жасалады?

ІІІ топ Жасалу жолдарына мысал келтіру.

І?. Жа?а та?ырып:

А) Лексикалы? та?ырып бойынша т?сінік «А?ша туралы м?лімет беру».

Кез келген а?шадан ?рбір елді? ?ткенін, б?гінгісін ж?не болаша?ыны? бейнесін, я?ни тарихын к?руге болады. Б?гінгі та?да а?ша тарихын зерттейтін арнайы ?ылым саласы бар. Ол - Нумизматика деп аталады. Онда тиындар, ??йма а?ша кесектері, т.б.ескерткіштер (тиын м?рлері, ??жаттар) ар?ылы тиын со?у тарихы ке?інен зерделенеді. Нумизматика ?ылым ретінде 18-?асырды? 2-жартысында пайда болды, оны? негізін салушы – Вена нумизматигі И.Х.Эккель.

А?ша –жалпы?а бірдей балама ретінде барлы? бас?а тауарларды? ??нын к?рсететін ерекше тауар. А?ша барлы? тауар ?ндірушілер, сатушылар,т?тынушылар арасында?ы экономикалы? байланысты ?амтамасыз етеді. Осы кезде ?р т?рлі тайпалар мен халы?тар арасында а?ша ретінде ішкі сауда –сатты?ты? басты заттары болып табылатын тауарлар б?лініп шы?ты. А?ша р?лін кейбір халы?тарда: м?селен, ертедегі гректерде, римдіктерде, славяндарда, мо??олдарда- мал, Скандинавияда, ертедегі Русьте-а? терісі, ?ытайда-шай, Абиссинияда- т?з ат?арды. 1922жылдан бастап Ке?естер Ода?ыны? белгісі (жер шары, егін саба?тарымен к?мкерілген ора? пен бал?а бейнеленген) а?ша т?рлері шы?арыла бастайды.Кейбірі арнайы тарихи даталар?а арналып мерейтойлы? а?шалар к?йінде шы?арылды.

?аза?станда ішкі сауда сатты? ж?ргізу ?шін жалпы?а бірдей балама ретінде то?ты немесе саулы? ?ой пайдаланылды.

Бертін келе тауар ?ндірісі мен тауар айырбасыны? дамуы ж?не халы?тар арасында ?арым-?атынасты? ?л?аюы н?тижесінде а?ша р?лі т?рлі металдар?а ауыса бастады. ?йткені металл, ?сіресе алтын, к?міс ?зіні? таби?и ?асиетіні? (біртектілігі, б?лінгіштігі, ?олайлылы?ы, са?тал?ашты?ы ) ар?асында А?ша ролін ат?ару?а ?те лайы?ты болды. Тарихи деректерге ?ара?анда жезден ж?не к?містен жасал?ан а?ша белгілері бізді? жыл санауымыздан 3мы? жыл б?рын Азия елдерінде пайдаланыл?ан. Ресей тарихында металл а?ша ретінде ІХ ?асырдан бастап ?олданылды.

?аза?станда металл а?ша негізінен орта ?асырлар?а жататын к?не ?алаларда, обаларда ж?ргізілген археологиялы? ?азба ж?мыстарыны? н?тижесінде табылды.

?аза? еліні? ?лы Жібек жолыны? бойында орналасуына байланысты металл а?ша жасау ?ажеттігі ертеден ?ол?а алын?анын б?гінде тарихи деректер д?лелдеп отыр.

?І-?ІІІ ?асырларда билеуші руларды? та?басы ?ашал?ан, ру р?мізін бейнелеген те?гелер ??йыла баста?ан. Сырдарияны? орта алабында ?мір с?рген тайпаларды? ?ола те?гелері ?І-?ІІІ ?-ды? 1-жартысында дейінгі аралы?та ?олданыл?ан. Б?л те?гелерде арыстан бейнесі бейнелеген. М?ндай те?гелерді Суяб, Тараз ?алаларында?ы арнаулы шеберханаларда ??й?ан. Сонымен бірге Отырар ма?ында?ы ?алаларда да т?рлі те?гелер жасал?ан.

?аза?стан Егемен ел атал?аннан кейін тарихымызды? жа?а пара?тары ашылды. ?йткені ертеден ?алыптасып келе жат?ан д?ст?р бойынша ?рбір елді? жеке елдік нышандары болуы тиіс. Олар: елді? Туы, Елта?басы, ?н?раны. Осы мемлекеттік нышандар?а ?арай сол елді? ?айсы ел екені ?ркімге ай?ын болады. Нышандар жеке бір мемлекеттікі бол?анымен, оны? халы?аралы? м?ні зор. Нышандар мемлекетаралы? ?арым-?атынастарда ?лкен ресми роль ат?арады. Сонды?тан ?аза?стан Республикасы ?з т?уелсіздігін жариялан?аннан кейін ?зімізді? Елта?бамыз , ?н?раны белгіленіп, ?лтты? валютамыз д?ниеге келді.. Астанамыз Сарыар?а т?рінен оз орнын тапты.

1993 жылды? ?арашасында ?аза?стан Республикасыны? жа?а а?шасы «те?ге» айналыс?а шы?арылды. Б?гінде елімізді? ?лтты? валютасы Т?уелсіз егемен мемлекетті? міндетті р?міздеріні? бірі болып табылады. Биыл?ы жылы ?аза?стан валютасына 20 болып отыр.

Б) Граматикалы? та?ырып бойынша т?сінік беру:

Іс-?рекетті?, ?имылды? орнын к?рсететін туынды ?стеу мекен ?стеу деп аталады.

С?ра?тары: ?айда? (Где? Куда?)

?айдан? (откуда?)

Мысалы: Алда, ал?а жо?ары, т?мен, алыста, жа?ында, ?аладан,

1- М??алім: Б?гінгі та?ырыбымыз?а байланысты тапсырмалар орындайы?.

Б?гінгі та?ырыбымыз?а байланысты А?ша а?ашыны? макетін ?сынымын. Б?л макетте ?рт?рлі а?шалар ілінген. ?р топтан бір о?ушы шы?ып ?зіне ?на?ан а?шасын алады. А?шаны алу ?шін, сол а?шада берілген тапсырманы топ болып орындауы керек.

1- тапсырма. А?ша с?зін септеп шы?у.

Атау септік Не? А?ша.

Ілік септік нені?? А?шаны?.

Барыс септік неге? А?ша?а.

Табыс септік нені? А?шаны.

Жатыс септік неде? А?шада.

Шы?ыс септік неден? А?шадан.

К?ментес септік немен? А?шамен.

2- тапсырма. А?ша с?зін т?уелдеп шы?у. (жекеше, к?пше т?рде)

Жекеше т?рде. К?пше т?рде.

І жа?. Мені? а?шам. І жа?. Бізді? а?шамыз.

ІІ жа?. Сені? а?ша?. ІІ жа?. Сендерді? а?шалары?.

Сізді? а?ша?ыз. Сіздерді? а?шалары?ыз.

ІІІ жа?. Оны? а?шасы. ІІІ жа?. Оларды? а?шалары.

3- тапсырма. Диалог ??ру.

?аза?стан валютасы.

- С?лем достым.

- С?лем. Те?гебек.

- ?аза?стан валютасы ?алай аталады?

- ?аза?стан валютасы те?ге деп аталады.

- ?аза?стан валютасы ?ашан бекітілді.?

- ?аза?стан валютасы 1993 жылы ?араша айында бекітілген.

- Биыл ?аза?стан валютасына ?анша жыл.

- Биыл ?аза?стан валютасына 20жыл.

- Жа?сы білесі?, рахмет.

- Сау бол.

- Сау бол достым.

Сергіту с?ті.

ІІ топ?а б?лінеміз. Екі топ арасында с?з салыс айтыс.

І топ ?стаздар тобы.

ІІ топ О?ушылар тобы.

М??алім: І топ А?шаны? пайдасы туралы айтады.

ІІ топ А?шаны? зияны туралы айтады.

4 – тапсырма. М?тінді о?у. Мекен ?стеуі бар с?йлемдерді к?шіріп жазу.

А?ша р?лін Скандинавияда, ертедегі Русьте-а? терісі, ?ытайда-шай, Абиссинияда- т?з ат?арды. Те?гелер Суяб, Тараз ?алаларында арнаулы шеберханаларда ??й?ан. Сонымен бірге Отырарда, Отырар ма?ында?ы

?алаларда да т?рлі те?гелер жасал?ан. ?аза?стан валютасы – те?ге. Жа?ында ?аза?стан валютасыны? 20 жылды?ын атап ?теміз.

М??алім: Жа?сы орында?ан топ ?з те?гелерін алады.

V. Бекіту. С?ра?-жауап.

1. Б?гін ?андай та?ырып ?ттік?

2. Мекен ?стеу дегеніміз не?

3. ?аза?стан валютасы ?ашан бекітілген?

4. ?аза?стан валютасына неше жыл?

5. Б?гінгі саба? сендерге ?нады ма?

?з ойлары?ды суретпен жеткізі?дер.

?І. ?йге тапсырма. Ережені жаттау. ?аза?стан валютасы туралы ?осымша материал іздеу.

?ІІ. Топ есепшілері ?орытынды шы?арады. (Банк ?оржынында?ы те?гелерін санайды)

?ІІІ. О?ушылар білімін ба?алау.

Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?

Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.

Быстро и объективно проверять знания учащихся.

Сделать изучение нового материала максимально понятным.

Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.

Наладить дисциплину на своих уроках.

Получить возможность работать творчески.

=> ПОЛУЧИТЬ СУПЕРСПОСОБНОСТИ УЧИТЕЛЯ <=

Просмотр содержимого документа
«урок "Казакстан валютасы" »

Қазақ тілі. Ашық сабақ 6 «А» сынып

Сабақтың тақырыбы: Қазақстан валютасы. Мекен үстеу.

Сабақтың мақсаты: грамматикалық тақырып бойынша ұғым беру. Лексикалық тақырып бойынша мәлімет беру.

1) Білімділік: тақырып бойынша жаңа сөздермен жұмыс жасауға дағдыландыру. Мәтін оқу арқылы сөйлеу тілін жетілдіру.

2) Тәрбиелік:

3) Дамытушылық:Оқушылардың тіл балығын дамыту, сөздік қорын молайту.

Сабақтың көрнекілігі: презинтация, ақша суреттері, плакат, түрлі түсті бояулар, ағаш макеті, банк қоржыны.

Пәнаралық байланыс: тарих, орыс тілі.

Сабақтың айдар сөзі:

Жүз сомың болғанша ,

жүз жолдасың болсын.

Сабақтың барысы:

Психалогиялық баулу: (Балаларды ортаға шақыру)

Оқушылар хормен:

Сәлем елім!

Сәлем жерім!

Сәлем досым!

Жақсылыққа баураймыз,

Біріккен біз туыспыз.

Мұғалім: Балалар қараңдаршы ненің бейнесі пайда болды?

Балалар: Шаңырақ бейнесі.

Мұғалім: Ол қай елдің шаңырағы?

Балалар: Қазақстан шаңырағы.

І. Ұйымдастыру кезеңі.Сынып оқушыларымен амандасу, кезекші міндеті.

Мұғалім: Балалар қазір қандай мезгіл?

Балалар: Күз мезгілі.

Мұғалім: Қазір қай ай?

Балалар: Қараша айы.

Мұғалім: Қарашаның бүгін нешесі?

Балалар: Қарашаның бірі.

Оқушылардысабаққа баулу.

Мұғалім: Бүгін сыныпта кім кезекші?

Кім жоқ?

ІІ. Сабақтың мақсатын, барысын айту.

Сынып оқушыларын үш топқа бөлу.

І топ атауы «Теңге».

ІІ топ атауы «Алтын».

І топ атауы «Күміс».

Мұғалім: Балалар қазақ халқының қандай ойындарын білесіңдер?

Балалар:Қазақ халқының ұлттық ойындарын атап шығады.

Мұғалім: Олай болса балалар бүгін сабақ бойы біз теңге алу ойынын ойнаймыз. Әр топта Банк қоржыны бар. Сол қоржынға Сұраққа дұрыс жауап берген топ өз теңгелерін жинап, сабақ соңында, топ есепшісі есептеп шығарады.

ІІІ. Үй тапсырмасын сұрау.

І топ. Үстеу дегеніміз не?

ІІ топ Үстеу қалай жасалады?

ІІІ топ Жасалу жолдарына мысал келтіру.

ІҮ. Жаңа тақырып:

А) Лексикалық тақырып бойынша түсінік «Ақша туралы мәлімет беру».

Кез келген ақшадан әрбір елдің өткенін, бүгінгісін және болашағының бейнесін, яғни тарихын көруге болады. Бүгінгі таңда ақша тарихын зерттейтін арнайы ғылым саласы бар. Ол - Нумизматика деп аталады. Онда тиындар, құйма ақша кесектері, т.б.ескерткіштер (тиын мөрлері, құжаттар) арқылы тиын соғу тарихы кеңінен зерделенеді. Нумизматика ғылым ретінде 18-ғасырдың 2-жартысында пайда болды, оның негізін салушы – Вена нумизматигі И.Х.Эккель.

Ақша –жалпыға бірдей балама ретінде барлық басқа тауарлардың құнын көрсететін ерекше тауар. Ақша барлық тауар өндірушілер, сатушылар,тұтынушылар арасындағы экономикалық байланысты қамтамасыз етеді. Осы кезде әр түрлі тайпалар мен халықтар арасында ақша ретінде ішкі сауда –саттықтың басты заттары болып табылатын тауарлар бөлініп шықты. Ақша рөлін кейбір халықтарда: мәселен, ертедегі гректерде, римдіктерде, славяндарда, моңғолдарда- мал, Скандинавияда, ертедегі Русьте-аң терісі, Қытайда-шай, Абиссинияда- тұз атқарды. 1922жылдан бастап Кеңестер Одағының белгісі (жер шары, егін сабақтарымен көмкерілген орақ пен балға бейнеленген) ақша түрлері шығарыла бастайды.Кейбірі арнайы тарихи даталарға арналып мерейтойлық ақшалар күйінде шығарылды.

Қазақстанда ішкі сауда саттық жүргізу үшін жалпыға бірдей балама ретінде тоқты немесе саулық қой пайдаланылды.

Бертін келе тауар өндірісі мен тауар айырбасының дамуы және халықтар арасында қарым-қатынастың ұлғаюы нәтижесінде ақша рөлі түрлі металдарға ауыса бастады. Өйткені металл, әсіресе алтын, күміс өзінің табиғи қасиетінің (біртектілігі, бөлінгіштігі, қолайлылығы, сақталғаштығы ) арқасында Ақша ролін атқаруға өте лайықты болды. Тарихи деректерге қарағанда жезден және күмістен жасалған ақша белгілері біздің жыл санауымыздан 3мың жыл бұрын Азия елдерінде пайдаланылған. Ресей тарихында металл ақша ретінде ІХ ғасырдан бастап қолданылды.

Қазақстанда металл ақша негізінен орта ғасырларға жататын көне қалаларда, обаларда жүргізілген археологиялық қазба жұмыстарының нәтижесінде табылды.

Қазақ елінің Ұлы Жібек жолының бойында орналасуына байланысты металл ақша жасау қажеттігі ертеден қолға алынғанын бүгінде тарихи деректер дәлелдеп отыр.

ҮІ-ҮІІІ ғасырларда билеуші рулардың таңбасы қашалған, ру рәмізін бейнелеген теңгелер құйыла бастаған. Сырдарияның орта алабында өмір сүрген тайпалардың қола теңгелері ҮІ-ҮІІІ ғ-дың 1-жартысында дейінгі аралықта қолданылған. Бұл теңгелерде арыстан бейнесі бейнелеген. Мұндай теңгелерді Суяб, Тараз қалаларындағы арнаулы шеберханаларда құйған. Сонымен бірге Отырар маңындағы қалаларда да түрлі теңгелер жасалған.

Қазақстан Егемен ел аталғаннан кейін тарихымыздың жаңа парақтары ашылды. Өйткені ертеден қалыптасып келе жатқан дәстүр бойынша әрбір елдің жеке елдік нышандары болуы тиіс. Олар: елдің Туы, Елтаңбасы, Әнұраны. Осы мемлекеттік нышандарға қарай сол елдің қайсы ел екені әркімге айқын болады. Нышандар жеке бір мемлекеттікі болғанымен, оның халықаралық мәні зор. Нышандар мемлекетаралық қарым-қатынастарда үлкен ресми роль атқарады. Сондықтан Қазақстан Республикасы өз тәуелсіздігін жарияланғаннан кейін өзіміздің Елтаңбамыз , әнұраны белгіленіп, ұлттық валютамыз дүниеге келді.. Астанамыз Сарыарқа төрінен оз орнын тапты.

1993 жылдың қарашасында Қазақстан Республикасының жаңа ақшасы «теңге» айналысқа шығарылды. Бүгінде еліміздің ұлттық валютасы Тәуелсіз егемен мемлекеттің міндетті рәміздерінің бірі болып табылады. Биылғы жылы Қазақстан валютасына 20 болып отыр.

Б) Граматикалық тақырып бойынша түсінік беру:

Іс-әрекеттің, қимылдың орнын көрсететін туынды үстеу мекен үстеу деп аталады.

Сұрақтары: Қайда? (Где? Куда?)

Қайдан? (откуда?)

Мысалы: Алда, алға жоғары, төмен, алыста, жақында, қаладан,

Мұғалім: Бүгінгі тақырыбымызға байланысты тапсырмалар орындайық.

Бүгінгі тақырыбымызға байланысты Ақша ағашының макетін ұсынымын. Бұл макетте әртүрлі ақшалар ілінген. Әр топтан бір оқушы шығып өзіне ұнаған ақшасын алады. Ақшаны алу үшін, сол ақшада берілген тапсырманы топ болып орындауы керек.

1- тапсырма. Ақша сөзін септеп шығу.

Атау септік Не? Ақша.

Ілік септік ненің? Ақшаның.

Барыс септік неге? Ақшаға.

Табыс септік нені? Ақшаны.

Жатыс септік неде? Ақшада.

Шығыс септік неден? Ақшадан.

Көментес септік немен? Ақшамен.

тапсырма. Ақша сөзін тәуелдеп шығу. (жекеше, көпше түрде)

Жекеше түрде. Көпше түрде.

І жақ. Менің ақшам. І жақ. Біздің ақшамыз.

ІІ жақ. Сенің ақшаң. ІІ жақ. Сендердің ақшаларың.

Сіздің ақшаңыз. Сіздердің ақшаларыңыз.

ІІІ жақ. Оның ақшасы. ІІІ жақ. Олардың ақшалары.

тапсырма. Диалог құру.

Қазақстан валютасы.

Сәлем достым.
Сәлем. Теңгебек.
Қазақстан валютасы қалай аталады?
Қазақстан валютасы теңге деп аталады.
Қазақстан валютасы қашан бекітілді.?
Қазақстан валютасы 1993 жылы қараша айында бекітілген.
Биыл Қазақстан валютасына қанша жыл.
Биыл Қазақстан валютасына 20жыл.
Жақсы білесің, рахмет.
Сау бол.
Сау бол достым.

Сергіту сәті.

ІІ топқа бөлінеміз. Екі топ арасында сөз салыс айтыс.

І топ Ұстаздар тобы.

ІІ топ Оқушылар тобы.

Мұғалім: І топ Ақшаның пайдасы туралы айтады.

ІІ топ Ақшаның зияны туралы айтады.

4 – тапсырма. Мәтінді оқу. Мекен үстеуі бар сөйлемдерді көшіріп жазу.

Ақша рөлін Скандинавияда, ертедегі Русьте-аң терісі, Қытайда-шай, Абиссинияда- тұз атқарды. Теңгелер Суяб, Тараз қалаларында арнаулы шеберханаларда құйған. Сонымен бірге Отырарда, Отырар маңындағы

қалаларда да түрлі теңгелер жасалған. Қазақстан валютасы – теңге. Жақында Қазақстан валютасының 20 жылдығын атап өтеміз.

Мұғалім: Жақсы орындаған топ өз теңгелерін алады.

V. Бекіту. Сұрақ-жауап.

1. Бүгін қандай тақырып өттік?

2. Мекен үстеу дегеніміз не?

3. Қазақстан валютасы қашан бекітілген?

4. Қазақстан валютасына неше жыл?

5. Бүгінгі сабақ сендерге ұнады ма?

Өз ойларыңды суретпен жеткізіңдер.

ҮІ. Үйге тапсырма. Ережені жаттау. Қазақстан валютасы туралы қосымша материал іздеу.

ҮІІ. Топ есепшілері қорытынды шығарады. (Банк қоржынындағы теңгелерін санайды)

ҮІІІ. Оқушылар білімін бағалау.