Уйғур тили дәриси "Сүпәттин, сандин исим ясиғучи қошумчилар"

Уйғур тили

6-синип

Дәрисниң мавзуси: Сүпәттин, сандин исим ясиғучи қошумчилар

Мәхсити: 1 Исимларниң ясилиш йоллири тоғрисида чүшәнчисини

кәңәйтиш

2. Саватлиқ вә чирайлиқ йезишқа үгитиш

3. Гөзәлликкә тәрбийләш

Дәрис түри: Арилаш

Көрнәклик қураллар: дәрислик, көнүкмиләр топлими

Қоллинилидиған усуллар: тәһлил, соал-жавап, баянлаш

Дәрисниң бериши:

І. Уюштуруш. Саламлишиш, оқуғучиларни түгәлләш, дәрискә тәйярлиғини тәкшүрүш

ІІ. Мәхсәт қоюш. Таблица, һәр хил тапшурмилар арқилиқ оқуғучиларға исимниң ясилиш йоллирини чүшәндүрүш.

ІІІ-ІV. Өй тапшурмисини вә билимини тәкшүрүш.

1. Исим қандақ йоллар билән ясилиду?

2. Турғун сөзләрдин исим ясайдиған қошумчилар қайсилар? Мисал кәлтүрүңлар

3. Синтаксислиқ йол билән қандақ исимлар ясилиду?

4. Йезиқчә тапшурмини тәкшүрүш.

V. Йеңи мавзуни чүшәндүрүш

1. Оқуғучиларниң сан вә сүпәт тоғрисидики билимини байқап, андин йеңи мавзу чүшәндүрүлиду.

2. Оқуғучилар тахтиға сүпәтләрни язиду. Уларниң арисидин берилгән қошумчиларни улаш арқилиқ исим ясашқа болидиғанлири таллап елиниду вә қошумчиларни улап, жүмлә ичидә кәлтүриду.

Сүпәттин исим ясиғучи қошумчилар:

1. -лиқ, -лик, -луқ, -лүк. М: гөзәл +лик, ахмақ+лиқ, жасур+луқ, тапқур+луқ, сәзгүр+лүк.

2. –чилиқ, -чилик. М: Тирик+чилик, қурғақ+чилиқ.

Сандин исим ясиғучи қошумчилар:

-лиқ, -лик, -луқ, -лүк. М: биринчи+лик, иккинчи+лик, үчинчи+лик. Бәш+лик,

VІ. Йеңи дәрисни мустәһкәмләш

1. 122-көнүкмә йезиқчә орунлиниду. Исим ясиғучи қошумчиларни ениқлаш.

2. 123-көнүкмини еғизчә орунлайду. Ясалма исимларни тепиш. «Или балиси»

3. Оқуғучилар бир-биригә соаллар қойиду.

VІІ. Бәкитиш. Соал-жавап усули арқилиқ.

VІІІ. Өйгә тапшурма.

68-70-бәтләрни оқуш, 124-көнүкмини йезиқчә орунлаш