06.11.2014
Тема. Тура телм?р.
Ма?сат. ,, Тура телм?р,, тема?ын ны?ытыу,?нд?ш ???, ябай ??м ?ушма ??йл?мде? интонация я?ынан т?р??рен и?к? т?ш?р??; ши?ыр?ар?ы, ???кт?р?е тасуири у?ыу ; ?ыш ми?гелен?, матурлы?ына ы??ай ?араш булдырыу.
Йы?азландырыу.?ыш ми?гелелен ??р?тл?г?н картиналар, карточкалар, тест,,,?ыш,, йырыны? к?й?.
Д?рес барышы.
- Ойоштороу моменты.
- Бер – береге?г? ?араны?.Йылмай?ы?. Ми?? ?араны?. Йылмай?ы?. Ошондай матур к?йеф мен?н баш?орт теле д?ресен башлайбы?.
II .Тел шымартып алайы?.
?ара ?ар?а ?ар?ан бара,
?анаттарын ?а?а – ?а?а.
- Нинд?й х?реф йыш ?абатлана? Берг?л?п ?йтеп ?арайы?. Ошо х?рефк? ?????р уйлап ?йтеге? ?ле.
- ?ар, ?ыш тиг?нд?й, ?е?г? нинд?й ми?гел о?шай ? Ни ?с?н ? Етеп килг?н ?ыш ай?арын ?йтеге? ?ле
III. Д?ресте? тема?ы, ма?саты.
IV. Башлан?ыс кластар?а ал?ан белемд?рен и?к? т?ш?р??, ?абатлау. ?орау - яуап.
- Ним? ул тура телм?р ? Ми?алдар килтерерг?
- Нинд?й ??йл?мг? ?ушма ??йл?м тип ?йт?бе? ? Ми?алдар килтерерг?
- ?нд?ш ??? тип ним? атала ? Ми?алдар килтерерг?
V. Теманы ны?ытыу ?с?н к?неге???р.
1 – се эш.
Та?тала ши?ыр?ан ???к бирелг?н.
?аумы ?ышым
?аумы ду?ым
?аумы?ы?ы? у?ытыусым
Мин с?л?м?т мин матур
Салауат ке?ек батыр
- И? башта ним? к??еге?г? ташланды? Жанры буйынса ним? ? ?нд?ш ?????р нисек я?ыла?(?нд?ш ?????р?? тыныш билд?л?рен д?р?? итеп ?уйыр?а)
- Интонация я?ынан нинд?й ??йл?мд?р бар ?( Тыныш билд?л?рен д?р?? итеп ?уйыр?а)
- Тасуири у?ыр?а.
- Я??ы?лы? ??м урта?лы? исемд?р бармы ?
- Д?р?? итеп к?серерг?.
?аумы, ?ышым !
?аумы, ду?ым !
?аумы?ы?ы?, у?ытыусым !
Мин с?л?м?т, мин матур,
Салауат ке?ек батыр !
- Бирелг?н ??йл?мд?р??н тура телм?рле ??йл?мд?р т???рг?.
- Схемаларын та?тала, ?у?ынан д?фт?р?? эшл?рг?.
- Ши?ыр?ы? й?км?тке?е буйынса ??г?м? ?тк?ре?. Ни ?с?н бе? с?л?м?тбе? ? Ни ?с?н бе? матурбы? ? Ни ?с?н бе? Салауат ке?ек батырбы? ?
Тим?к, бе? ?ыш ми?геле мен?н ду?лаш?а?, спорт мен?н берг? бул?а?, ап – а? ?ышты? матурлы?ын к?р? бел??к, ?ыш бе?г? ?ур?ыныс т?гел. Кире?енс?, ул бе??е с?л?м?т ит?, матур ит?, милли батырыбы? Салауат ке?ек батыр ит?.
2- се эш. ? х??ер, у?ыусылар, кил??е эшк? к?с?йек.(карточка № 1)
???кт? у?ыр?а. ??? ним? тура?ында бара ? Текс?а исем бирерг?. Тура телм?рле ??йл?мд?р?е атар?а. Тура телм?р?е ??м автор ?????рен айырып ?йтерг?. (телд?н) ?ара х?рефт?р мен?н бирелг?н ике ябай ??йл?мд?н бер ?ушма ??йл?м т???рг?.(телд?н) Тасуири у?ыр?а.
Карточка № 1
Мин?н :,, Йылды? ?ай?ы ми?геле матур ?”- тип ?оранылар. Быны ?йте?е ауыр. ??р ми?гелде? ??ене? матурлы?ы бар.
?ышын ер а? юр?ан ябына. Балалар санала, са??ыла шыуа. К?? мул у?ыш килтер?. Я? ??м й?й ?йтеп б?т?рг???? г?з?л!,, Шулай ?а ми?? к?бер?к _______________ о?шай,”- тинем мин.
- ?у??ы юлды тултырып к?сереп я?ыр?а. Схема?ын эшл?рг?.
3 – с? эш.
Тал?ын ?ына к?й я??ырай. (,?ыш,, йырыны? к?й?. )
- У?ыусылар, к????реге??е йомо?о? ?ле. Бер а? ял итеп алы?ы?.(Тасуири итеп текст у?ыла)
Киск? ?аршы тал?ын ?ына к?б?л?к ?ар яуа башланы. Т??ге ?ар! О?а??а ?у?ыл?ан ?ара к?? ап – а? ?ыш?а ?йл?н?. Йыл ми?гелен ??г?рте? ?с?н к?п к?р?км?й. ?ар болотоно? ер ??т?н?н бер елпенеп ?те?е ет?. К?? асып йом?ан арала с?м ?ара ер ?р – я?ы донъя?а ??ерел?. ?ле кист?н ген? елг? елберл?п ултыр?ан ?оро ?л?н ?аба?тарын, эреле – ва?лы со?ор?ар?ы, дымлы ерг? лыпашып ят?ан а?ас япра?тарын ап – а? ?ар ?апла?айны. «М??жиз? !»- тип ?ыс?ыр?ым килде.
- Ошо ?л?шт?? т??? бармы ?Нисегер?к итеп ош текс?а ??р?т т?ш?р?р инеге? ? А? т?? ним?не а?лата ?
4 – се эш
- ? бына Г?з?л мен?н Р?шитте? ?ышты нисек ??р?тл?г?нд?рен белгеге? кил?ме ?
Карточка № 2.
Тура телм?р??р?е? сикт?рен билд?л?рг?.Тыныш билд?л?рен ?уйыр?а.Тура телм?рле ??йл?мд?р?е? схемаларын эшл?рг?.
Р?шит мен?н Г?з?л ??р?т т?ш?р?л?р, ? Р?йс? улар?ы? ??р?тт?рен ?арап тора. А? юр?ан?а б?рк?нг?н ?й??р ?? т??ге ?ар?а кин?неп, тынып ?ал?ан. М?рй?л?р??н яй ?ына а? т?т?н к?т?рел? ти Г?з?л. ? мин ат?а бес?н ?ал?анымды т?ш?р??м ти Р?шит. Р?йс? аты? ??йб?тен ??йб?т т?, бес?н ?алма?ан?ы? бит тип к?л? – к?л? ?ыс?ырып еб?р?е. ?ин Г?з?лде? ??р?тен ?ара?анса, к?т?п торма?ан, ашап б?тк?н тип яуап бир?е малай.
5 –се эш.
”?ыш” тема?ына бер – нис? ??йл?м т???рг?.Араларында тура телм?рле ??йл?м булыуы мотла?.
VI. ?ы?ымта я?ау тест форма?ында.
1.Тура телм?р ул –
а) ике й?ки бер – нис? кешене? ??йл?ше?е
б) кеше ?????рен ??е ??йл?г?нс? ??г?ртм?й бире?
в) ябай ??йл?м
2.Тура телм?р ??р са?
а) тырна?тар эсен? алына
б) шул к?й? я?ыла
в) алдан ?ы?ы? ?уйыла
3. Тура телм?р автор ?????рене?
а) алдынан кил?
б) а?а?ында кил?
в) алдында ла, урта?ында ла, а?а?ында ла кил?
4.?ай?ы ??йл?мд? тура телм?р автор ?????рене? урта?ында килг?н ?
а) Халы? ара?ынан бер??:,,Урманда ?ар етерлек, а?ай – эне ”, - тип ?йтте.
б),,Бына!- Ф?ри?? итекте к?т?р?е.- ?ар тул?ан бит”.
Яуаптар. 1.б). 2.а). 3.в). 4.а).
- У?ыусылар, та?ы бер?е ?орайым ?ле – нинд?й ми?гел ны?ыра? о?шай ?
- Ба?алау.
VII. ?йг? эш. Г?зит, журналдар?ан тура телм?рле биш ??йл?м я?ып килерг?.Схемаларын т???рг?.
