«Ту?ан жер ??ымы».

Саба?ты? та?ырыбы: «Ту?ан жер ??ымы». Ы,І дыбыстарыны? т?сіп ?алуы.

Саба?ты? ма?саты:

Білімдік:О?ушылар?а Ы,І дыбыстарыны? т?сіп ?алу себебін т?сіндіру,ж?рна? жал?ан?анда?ы, айтылуы мен жазылуында Ы,І ?ріптеріні? айтылмауы туралы толы? ма?л?мат беру. Ту?ан жер, Отан та?ырыбына ??гімелесу.
Дамытушылы?: ауызекі с?йлеу м?дениетін дамыту, с?ра? ?оя білу, ?ой?ан с?ра??а толы? жауап беру ?абілеттерін дамыту. С?здік ?орын байыту, ойлау, с?йлеу шеберлігін арттыру.
Т?рбиелік: Отанны? ?ткенінен та?ылым ала білуге, елжандылы??а, мемлкеттік тілге ??рмет к?рсете білуге т?рбиелеу.

Саба?ты? типі: жа?а білімді ме?геру.

Саба?ты? ?дісі: с?ра?-жауап, т?сіндіру, ??гіме-с?хбат,

Саба?ты? барысы.

І. ?йымдастыру кезе?і.

С?лемдесу.
О?ушыларды? саба??а ?зірлігін ж?не ??рал-жабды?тарыны? т?гел болуын ?ада?алау.

ІІ. ?й ж?мысын тексеру.

10 сыныпта ?ткенді ?айталау.

ІІІ. Жа?а саба?.

Ы, І дыбыстарыны? т?сіп ?алуы.

С?здерді? со??ы т?йы? буындарында?ы Ы,І дыбыстары сол с?здерге дауысты

дыбыстан бастал?ан ж?рна?тар жал?ан?анда, айтылуы да, жазуда т?сіп ?алады. Мысалы:

орын+ ы орна ойын+а ойна

б?йыр+ы? б?йры? жиын+а жина

Егер м?ндай с?здерге т?уелдік жал?аулар жал?анса, онда Ы,І дыбыстары

т?спейді. Мысалы: ?ауын+ым, б?лім+ім

Ал с?здерді? со??ы буынында?ы Ы,І дыбыстары сол с?здерге –ып,- іп,

ынды,-інді, - ыл (ды), ін (ді) ж??рна?тары жал?ан?андаса?талады, біра? ондай с?здер к?п емес. Мысалы: ?орыт-ынды, есіт-іп, еріт-інді, байыт-ылды, кеміт-ілді. М?нда?ы – ды,-ді т?л?алары ?ткен ша? ж?рна?тары болып табылады.

Б?гінгі саба?та біз ту?ан жер ??ымы туралы, ту?ан жерін с?ю туралы айтамыз.

Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?

Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.

Быстро и объективно проверять знания учащихся.

Сделать изучение нового материала максимально понятным.

Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.

Наладить дисциплину на своих уроках.

Получить возможность работать творчески.

=> ПОЛУЧИТЬ СУПЕРСПОСОБНОСТИ УЧИТЕЛЯ <=

Просмотр содержимого документа
««Ту?ан жер ??ымы».»

Сабақтың тақырыбы: «Туған жер ұғымы». Ы,І дыбыстарының түсіп қалуы.

Сабақтың мақсаты:

Білімдік:Оқушыларға Ы,І дыбыстарының түсіп қалу себебін түсіндіру,жұрнақ жалғанғандағы , айтылуы мен жазылуында Ы,І әріптерінің айтылмауы туралы толық мағлұмат беру. Туған жер, Отан тақырыбына әңгімелесу.
Дамытушылық: ауызекі сөйлеу мәдениетін дамыту, сұрақ қоя білу, қойған сұраққа толық жауап беру қабілеттерін дамыту. Сөздік қорын байыту, ойлау, сөйлеу шеберлігін арттыру.
Тәрбиелік: Отанның өткенінен тағылым ала білуге, елжандылыққа, мемлкеттік тілге құрмет көрсете білуге тәрбиелеу.

Сабақтың типі: жаңа білімді меңгеру.

Сабақтың әдісі: сұрақ-жауап, түсіндіру, әңгіме-сұхбат,

Сабақтың барысы.

І. Ұйымдастыру кезеңі.

Сәлемдесу.
Оқушылардың сабаққа әзірлігін және құрал-жабдықтарының түгел болуын қадағалау.

ІІ. Үй жұмысын тексеру.

10 сыныпта өткенді қайталау.

ІІІ. Жаңа сабақ.

Ы, І дыбыстарының түсіп қалуы.

Сөздердің соңғы тұйық буындарындағы Ы,І дыбыстары сол сөздерге дауысты

дыбыстан басталған жұрнақтар жалғанғанда, айтылуы да, жазуда түсіп қалады. Мысалы:

орын+ ы орна ойын+а ойна

бұйыр+ық бұйрық жиын+а жина

Егер мұндай сөздерге тәуелдік жалғаулар жалғанса, онда Ы,І дыбыстары

түспейді. Мысалы: қауын+ым, бөлім+ім

Ал сөздердің соңғы буынындағы Ы,І дыбыстары сол сөздерге –ып,- іп,

ынды,-інді, - ыл (ды), ін (ді) жұқрнақтары жалғанғандасақталады, бірақ ондай сөздер көп емес. Мысалы: қорыт-ынды, есіт-іп, еріт-інді, байыт-ылды, кеміт-ілді. Мұндағы – ды,-ді тұлғалары өткен шақ жұрнақтары болып табылады.

Бүгінгі сабақта біз туған жер ұғымы туралы, туған жерін сүю туралы айтамыз.

Лексикалық тақырып.

Мәтінді оқу. «Туған жер туралы ұғым»

Әркімге туған жері қымбат! Адам үшін туған жерден артық ешнәрсе жоқ. Туған жер деп- адам өзінің туып-өскен жерін айтады.

Туған жер ұғымы –кең ұғым. Бұл ұғымға туған үйің, туған ауылың, туған қалаң жатады. Қазақ халқында туған жер мен туған ел, Отан деген түсініктер бір-бірінен бөлінбейтін ұғымдар. Қайда жүрсең де өзің туып-өскен ауылыңды, қалаңды ұмытпайсың, себебі сол жерден сенің балалық шағың, жастық кезің өтті.

Әрине, жас кезіңде жер бетін аралап, көргің келеді. Бірақ өз туған еліңді ұмытпа! Шетелде білім алып, көп нәрсе үйренсең де, Отанымыздың келешегі үшін еңбек етуге тырыс.

Отансыз, туған жерсіз біздің рухымыз биік болмайды.

Жаңа сөздер:

Әркімге-каждому артық-лучше ұғым-понятие

Қымбат –дорог туып-өскен жері- место, где вырос ел-страна

Балалық шақ –детство жастық кез- молодост бөлінбейтін ұғым-неразделимые понятие

Жазылым.

«Туған» сөзі төменде берілген сөздердің қайсысымен тіркесе алады?

Аға,мектеп,оқулық,ана,бауыр,сөз,тіл,ел,күн,мемлекет,Қазақстаным, адам,әлем, Отан,дос,

халық,қонақ,өмір, жер.

Туған бауыр, туған тіл, туған ел, туған күн, туған Қазақстаным, туған адам, туған Отан, туған халық, туған жер, туған ана, туған бауыр, туған аға

Ауызша жұмыс.Төмендегі сөздердің қайсысы дұрыс жазылғаын анықтаңыз.

Ауылым-аулым, орыным-орным, бөлімім-бөлмім, білімім-білмім, ерінім-ернім, қауыным-қауным, қорытынды-қортынды, ерітінді-ертінді, іріу-іру,сыныбым-сынбым, көркім-көрікім, еркім-ерікім, өніміміз-өнміміз, пейіліміз-пейліміз, мұрным-мұрыным.

Басталған ойды толық аяқтау.

Туған жер деп -.... (адам өзінің туып-өскен жерін айтады). Адам үшін туған жерден .... (артық ешнәрсе жоқ). Отансыз, туған жерсіз .... (біздің рухымыз биік болмайды). Шетелде білім алсаң да .... (көп нәрсе үйренсең де, Отанымыздың келешегі үшін еңбек етуге тырыс).

ІҮ.Бекіту.

Туған жерің Қазақстанның қай жерінде?
Туған жеріңде қандай өзен, көл бар?
Туған жеріңде қандай оқу орындары бар?
Сен қай мектепте оқисың,ол қайда орналасқан?

Ү. Үй жұмысы.

Шағын мәтіндегі туған жер туралы айтылатын сөйлемдерді теріп жазыңдар.

Менің бүкіл әлемді көргім келеді.Туған елімнің көп қалаларында болдым. Ата-анаммен бірге Түркістан қаласына бардым. Сондай –ақ достарыммен Астананы көрдім. Бірақ қайда барсам да, өзімнің туған қаламды ұмытпадым. Шетелдерден Германияда болдым. Маған өте ұнады. Арманым- Америка, Францияға бару. Ел көрген, жер көрген өтеқызық. Әрине, басқа елді көріп, қызығың, бірақ туған жеріңді сағынып тұрасың. Өйткені туған жерің әрқашанда ыстық!

ҮІ. Бағалау.