Келісемін:
Мерзімі
12.01.2016ж
Сыныбы: 7«?»
П?ні: ?аза? тілі
П?н м??алімі: Мухамадиева Т. Б.
Та?ырыбы:
«Т?йы? етістікті? емлесі»
Ма?саты
Т?йы? етістікті? емлесі туралы т?сінік беру
Міндеті
а) білімділік:о?ушылар?а т?йы? етістік туралы т?сінік, оларды? жасалуы мен т?йы? етістікті? емлесі жайлы толы? м?лімет беру.
?) дамытушылы?:ой-?рісін, ойлау белсенділігін, с?йлеу шеберлігін, тіл м?дениетін дамыту, с?здік ?орын молайту, сауаттылы??а баулу, оларды? ой-пікірін ?алыптастыру.
б) т?рбиелік;елін, жерін, Отанын ?адірлеуге, адамгершілікке, адалды??а, е?бекс?йгіштікке т?рбиелеу.
О?ыту н?тижесі
Табыс критерийлері:
Біз ?р о?ушыны дарынды деп есептеуіміз ?ажет. ?р саба?сайын о?ушыларды? сыни ойлауымен ?з пікірін к?пшілікпен б?лісуге машы?тандыру.
Саба?ты? т?рі:
Жа?а саба?, СТО технологиясын ?олдану.
?олданылатын ?діс-т?сілдер
т?сіндіру, суреттеу, салыстыру, с?ра?-жауап, с?здікпен ж?мыс, ба?алау, бекіту, ?орытындылау.
К?рнекілігі ??рал жабды?ы:
дид. материалдар, кестелер, кеспе ?а?аздары, тірек сызбалар.
Саба?ты? барысы:
а) ?йымдастыру кезе?і.
1.С?лемдесу.
2. Кезекші м?лімдемесі.
3. Журнал бойынша т?гелдеу.
4. Жа?а саба??а дайынды?.
?) ?й тапсырмасын с?рау.
1.Жатты?у ж?мысыны? орындалу барысын д?птерлерінен тексеру.
214-жатты?у. Мына тіркестерден с?йлем ??рап жазы?дар.
Еркін дем алып,еркіндік туып т?р,масайрасып,
анасы келгелі,кері ?айт?алы,са?ынады,таянбады,аянбады.
2. ?ткен саба?ты бекіту
1.—Есімше дегеніміз не?
2. -Есмшелер ?андай ж?рна?тар ар?ылы жасалады?
2.-Есімше с?йлемде ?андай ?ызмет ат?арады?
3.-К?семше дегеніміз не?
4.-К?семше ?андай ж?рна?тар ар?ылы жасалады?
б) Жа?а саба?ты т?сіндіру.
Б?гінгі жа?а саба?та о?ушылар?а «Т?йы? етістік. Т?йы? етістікті? емлесі» та?ырыбын ББ? кестесі ар?ылы т?сінемін.
Білемін
Білгім келеді
?йрендім
Аты айтылып т?р?андай етістікті? ерекше т?рі.Ж?рна?тар ар?ылы жасалады.
Т?йы? етістік—етістікті? ерекше т?рі. Ма?ынасы
жа?ынан ол ?имылды?, іс-?рекетті? атын білдіреді де, ша?пен де, жа?пен де байланысты болмайды.с?йтіп, т?йы? етістік ?имылды?, іс-?рекетті? атауы ретінде ?олданылады да, етістік т?л?аларына т?н ша?ты? ма?ынаны да, жа?ты? ма?ынаны да білдірмейді.
Т?йы? етістік етістікті? негізгі ж?не туынды т?біріне, етіс ж?не болымсыз етістік т?л?аларына -у ж?рна?ы жал?ану ар?ылы жасалады. Мысалы: с?ра-у, бар-у, кел-у, т.б. б?л с?здер ?имыл, іс-?рекеттеріні? атын білдіріп, соларды? атауы болып т?р. Сонды?тан да т?йы? етістік затты? ма?ынада, зат есім м?нінде жиі ?олданылады. Тіпті т?йы? етістіктерді? кейбірі белгілі затты?, к?біне ??ралды? атын білдіріп, зат есім болып кеткен. Тілімізде к?сеу (отты, шо?ты к?сейтін темір ??рал), сабау (ж?нді сабайтын шыбы?), т.б. сия?ты зат есімдер т?йы? етістіктен жасал?ан. Мысалы: К?сеу ?зын болса, ?ол к?ймейді. Т?йы? етістік зат есім сия?ты т?рленеді.
Т?йы? етістік тікелей септеле де к?птеле де, т?уелдене де алады. Біра? жіктелмейді. Т?йы? етістікке к?птік жал?ауы жал?анса, одан кейін т?уелдік жал?ауы жал?анып ?олданылады. С?йтіп, зат есімдерше т?рленіп, ша?пен де, жа?пен де байланысты болмай, ?имылды?, іс-?рекетті? атын білдіретін етістікті? ерекше т?рін т?йы? етістік дейміз. Т?йы? етістікті? емлесі.
1.Дауыссыз дыбыстар?а біткен етістіктерге т?йы? етістікті? -у ж?рна?ыдауысты
болып жал?анады: бар-у, кел-у, т.б. Дауысты дыбыстар?а біткен етістіктерге т?йы? етістікті?
-у ж?рна?ы дауыссы болып жал?анады: ойна-у, с?йле-у, т.б.
2. Дауысты ы, і дыбыстарына біткен етістіктерге т?йы? етістікті? -у ж?рна?ы
жал?ан?анда, т?бірді? со?ында?ы ы, і дыбыстары жазылмай, у дыбысыны? ??рамына еніп
кетеді де ол (у) дауысты болып есептеледі. Мысалы: о?ы+у—о?у, тасы+у—тасу, т.б.
3. ?ата? п, ?, к дыбыстарына біткен етістіктерге т?йы? етістікті? -у ж?рна?ы
жал?ан?анда, т?бір со?ында?ы п дыбысы б-?а, ? дыбысы ?-?а,
к дыбысы г-?а айналып кетеді. Мысалы: а?+у—а?у, кеп+б—кебу, т.б.
Білемін
Білгім келеді
?йрендім
Аты айтылып т?р?андай етістікті? ерекше т?рі.Ж?рна?тар ар?ылы жасалады.
Ережесін,?андай ж?рна?тар ар?ылы жасалатынын,т?рлене ма?,емлесін,
Д?птермен ж?мыс:
Міне, осылайша жа?а саба?ты т?сіндіріп бол?ан со? жатты?у ж?мыстарын орындатамын. Ал?аш?ы орындалатын тапсырма:
215-жатты?у. Т?йы? етістіктерді теріп жазып,т?бір мен ?осымшасын
ажыраты?дар.
216-жатты?у Мына с?здерге т?йы? етістікті? –у ж?рна?ын жал?ап жазы?дар.
.(о?ушылар о?улы?та?ы жатты?у барысын орындап бол?ан со?,о?нан сол?а ?арай к?ршісіне беріп,тексертеді,бір-бірлерінін ?атесін ж?ндейді)
Сергіту с?ті:
Кім жылдам?
1. Етістік нені білдіреді? Етістік нені білдіреді?
2. Етістік ?андай с?ра??а жауап берді?
3. Дара етістікті ата.
4. К?рделі етістікті ата.
5. Болымсыз етістікті? ж?рна?тарын ата.
6. Саба?ты етістікке ?ай септік керек?
7. Салт етістікке ?ай септік керек?
8. Саба?ты етістікті салт?а айналдыратын етіс т?рі?
9. Салт етістікті саба?ты?а айналдыратын етіс т?рі?
1.С?ра? ?ою ар?ылы жа?а саба?ты ?орытындылаймын.
1.Т?йы? етістік дегеніміз не?
2.Ол ?алай жасалады?
3.Бір мысал ойла,септе.
4.Бір т?йы? етістікті т?уелде.
2.С?ра? ?ою ар?ылы жа?а саба?ты ?орытындылаймын.
3.ББ? кестесін о?ушылар топпен бірге тал?ылап т?сініреді.
Білемін
Білгім келеді
?йрендім
Аты айтылып т?р?андай етістікті? ерекше т?рі.Ж?рна?тар ар?ылы жасалады.
Ережесін,?андай ж?рна?тар ар?ылы жасалатынын,т?рлене ма?,емлесін,
Зат есімдерше т?рленіп,?имылды?,іс-?рекетті? атын білдіретін
етістікті? ерекше т?рін т?йы? етістік дейміз.
Т?йы? етістік бір ?ана –у ж?рна?ы ар?ылы жасалады. Етістікті?
негізгі ж?не туынды т?біріне,етіс ж?не болымсыз етістік т?л?аларына
жал?анады.Мысалы:бар-у,бар?ызба-у,ойла-у,ойна-у,?ыс?ар-у,бас?ар-у,
желбіре-у,к?гер-у,кел-у,келме-у,келтірме-у,?уыл-у,?уыс-у,?уыспа-у т.б
4. О?ушыларды? берген жауаптарына карай білімдерін ба?алаймын.
5.?йге тапсырма: 217 жатты?у Ереже жаттау
Келісемін:
Мерзімі
13.01.2016ж
Сыныбы: 5«В»
П?ні: ?аза? ?дебиеті
П?н м??алімі: Мухамадиева Т. Б.
Та?ырыбы:
Ыбырай Алтынсарин «?зен», «Д?ние ?алай етсен? табылады» ??гімесі
Ма?саты
О?ушы?а Ыбырай Алтынсаринні? «Д?ние ?алай етсе? табылады? » ?ле?і туралы т?сінікберу, ??гімені? идеялы? мазм?нына талдау, о?ушы?а ойландыратын сауал бере отырып, пікірін ты?дау, ?орытынды жасау.
Міндеті
1. Білімділік: О?ушыларды Ыбырай Алтынсаринні? «Д?ние ?алай етсе? табылады? » ?ле?і туралы т?сінікберу, ??гімені? идеялы? мазм?нына талдау, о?ушылар?а ойландыратын сауал бере отырып, пікірін ты?дау, ?орытынды жасау.
2. Т?рбиелік: о?ушыларды е?бекс?йгіштікке, маманды? та?дай білуге, ізгілікке баулу, елжандылы??а т?рбиелеу.
3. Дамытушылы?: о?ушыларды? білімдік танымын, шы?армашылы? ?абілетін, тілдік ?орын, ізденістерін арттыру.
О?ыту н?тижесі
Табыс критерийлері:
Біз ?р о?ушыны дарынды деп есептеуіміз ?ажет. ?р саба?сайын о?ушыларды? сыни ойлауымен ?з пікірін к?пшілікпен б?лісуге машы?тандыру.
Саба?ты? т?рі:
д?ст?рлі саба?.
?олданылатын ?діс-т?сілдер
с?ра?-жауап, баяндау, м?нерлеп о?у, ??гімелеу,талдау.
К?рнекілігі ??рал жабды?ы:
Ы.Алтынсаринні? шы?армалар
топтамасы, портреті, е?бек туралы на?ыл с?здер.
П?наралы? байланыс: тіл, экология, е?бек.
Саба?ты? барысы:
І. ?йымдастыру кезе?і:1.О?ушылармен с?лемдесу.
2. О?ушыларды? саба??а ?атысын тексеру.
3. О?ушыларды? зейіндерін саба??а аудару.
ІІ. ?й тапсырмасын тексеру:
1.Ы.Алтынсаринні? ?мірі туралы м?лімет жинау, жазу.
2. «?зен» ?ле?ін жаттау.
ІІІ. Білім тексеру:
ІVЖа?а саба??а дайынды?
1. Саба? ма?сатын т?сіндіру
V. Жа?а та?ырыпты т?сіндіру:
* «Д?ние ?алай етсе? табылады?» ??гімесін м?нерлеп о?у.
• Магнитофоннан ??гімені? ?ыс?аша мазм?нын ты?дату.
• С?здікпен ж?мыс
Франк –француз а?шасыны? атауы.
• М?тіннен к?нерген с?здерді табу: купец, реуішті.
•
VІ. Т?сінік тексеру:
*С?ра? жауап
1.??гімені? мазм?нына зер салып о?ы.
2.Е?бек етуден ерінген адам ?андай болатынын а??арту.
3.?айыршы Антон?а бейтаныс кісіні? а?ылы ?алай ?сер етті?
4.Антон б?л с?зден ?андай ?орытынды шы?арды? М?тіннен тауып о?ы
VІІ. Жа?а саба?ты бекіту:
1. Венн диаграммасы
2. Кітаппен ж?мыс: о?у.
3. ?орытынды:
??гімеден ал?ан ?серім Пікірім
VІІІ.Саба?ты ?орыту:
1.Ба?алау
2.?й тапсырмасын беру
1.«Байлы?ты? к?зі е?бекте» та?ырыбында ша?ын шы?арма жазу.
2. «Д?ние ?алай етсе? табылады?» ??гімесін мазм?ндау.
Келісемін:
Мерзімі
12.01.2016ж
Сыныбы: 5«В»
П?ні: ?аза? тілі
П?н м??алімі: Мухамадиева Т. Б.
Та?ырыбы:
«Диалект с?здер»
Ма?саты
Диалект с?здер туралы т?сінік беру
Міндеті
- Диалект с?здер туралы т?сінік бере отырып, практикалы? ж?мыстар орындау ар?ылы о?ушыларды? білімдерін ме?герту.
- Т?рлі ?дістерді ?олдана отырып, о?ушыларды? ой ?рісін, есте са?тау ?абілетін, шы?армашылы? ?абілетін дамыту.
- О?ушыларды ??ыптылы??а, тазалы??а т?рбиелеу.
О?ыту н?тижесі
Табыс критерийлері:
Біз ?р о?ушыны дарынды деп есептеуіміз ?ажет. ?р саба?сайын о?ушыларды? сыни ойлауымен ?з пікірін к?пшілікпен б?лісуге машы?тандыру.
Саба?ты? т?рі:
Жа?а саба? талдау
?олданылатын ?діс-т?сілдер
с?ра?-жауап, баяндау, шы?армашылы?
К?рнекілігі ??рал жабды?ы:
суреттер
Саба?ты? барысы:
І.?йымдастыру
1. О?ушылармен с?лемдесу.
2.О?ушыларды т?гендеу.
3.О?ушыларды саба??а дайындау.
ІІ. ?ткенді ?айталау
?ткен та?ырыптар бойынша с?ра?тар ?ойылады.
- Лексика тіл біліміні? ?андай саласы?
- К?нерген с?здер мен жа?а с?здерді? айырмашылы?ы ?андай?
- Кірме с?здкерді? ерекшелігі бар ма?
- Т?ра?ты с?з тіркестері неліктен бір ма?ына?а ие болады?
- С?здік ?ор?а мысалдар келтірі?дер.
- Эвфемизм мен дисфемизмні? айырмашылы?ы неде?
- Табу с?здерді? ?андай т?рбиелік м?ні бар?
ІІІ.Жа?а саба?
Диалект с?здер- белгілі бір жердегі (айма?, облыс,аудан) т?р?ындарыны? с?йлеу тілінде ?ана ?олданылатын с?здер.Диалект с?здер жалпыхалы?ты? болып есептелмейді. ?йткені оларды? ?деби тілде баламалары болады. Мысалы, ?деби тілдегі т?ртіп с?зі Орал облысында н?с?ау, б?йры? деген ма?ынада ?олданылады; ?деби тілдегі шалбар с?з Алматы, Шы?ыс ?аза?стан облыстарында сым деп айтылады.
Диалект с?здер т?рліше болып келеді. Мысалы, ты?ла-ты?да, ??да?ай-??да?и, бережа?-берешек, келулі- келді т.б.
І?.Жа?а саба?ты ме?герту
- 185-жатты?у, 83-бет. Шарты: жатты?уда берілген ?андай диалект с?здерді? ?деби тілге енгендігін біліп алы?дар.Олармен с?йлем ??ра?дар.
- 186-жатты?у,83-бет. Шарты: с?йлемдердегі диалект с?здерді табы?дар.
- Шы?армашылы? тапсырма. Диалект с?здерді ?атыстырып диалог ??ра?дар. (ауызша)
- С?здерге дыбысты? талдау ж?ргізу. (сым, т?те, кеуірт)
- Суреттерге ?арап диалект с?здерді ?атыстырып, с?йлем ??ра?дар.
Диалект с?здерді ?олдана отырып, ?ыс?а ?ызы?ты ??гіме жазады. Диалект с?здерді? ?олдану ерекшелігін т?сіндіреді.
О?ушы ж?мыс жасау барысында «Диалект с?здер» с?здігін ?олданады.
?.Бекіту
Б?гінгі та?ырып бойынша с?ра?тар ?ояды. Мысалдар келтіреді. Б?гінгі ?мірмен байланыстырады.
?І. ?й тапсырмасын беру
