Сын есімні? ма?ыналы? т?рі

Сын есімні? ма?ыналы? т?рлері

Саба?ты? ма?саты:

Білімділік: сын есімні? ма?ыналы? ерекшелігін таныту, жасалу жолдарын ажырата білуді ме?герту.

Дамытушылы?: о?ушыларды? ой ?абілетіне ?сер ету ар?ылы ?здігінен ж?мыс ?рекеттерін дамыту, тап?ырлы?, ізденімпазды?, шы?армашылы? ?абілеттерін арттыру.

Т?рбиелік: С?з ма?ынасына м?н беруге т?рбиелеу, білімге, о?у?а ??штарлы? сезіміні? артуына ы?пал ету.

Саба?ты? типі: жа?а білім беру.

Саба?ты? т?рі: аралас саба?.

Саба?ты? ?діс- т?сілдері: с?ра? –жауап, талдау, топтастыру, танымды? ойындар.

Саба?ты? к?рнекіліктері: интербелсенді та?та, семантикалы? карта

П?наралы? байланыс: ?дебиет, халы?ты? педагогика

Саба?ты? барысы:

І. ?йымдастыру кезе?і. Балалармен амандасып, т?гендеп, зейіндерін саба??а аудару

ІІ. ?й тапсырмасын с?рау.

1.145- жатты?уды? орындалуын тексеру

2. Зымыран с?ра?тар?а жауап алу

1. Сын есім дегеніміз не?

2. Т?л?асы жа?ынан сын есім нешеге б?лінеді.

3. Негізгі сын есім дегеніміз не?

4. Туынды сын есім дегеніміз не?

5. Сын есімні? ??рамына ?арай б?лініуі

6. Дара сын есім дегеніміз не?

7. К?рделі сын есім дегеніміз не?

8. Сын есім жасайтын ж?рна?тарды ата.

ІІІ. Жа?а саба?. Сын есімні? ма?ыналы? т?рлері (Слайд ар?ылы схема бойынша саба?ты т?сіндіру)

Сын есім ма?ынасына ?арай

Сапалы? сын есім ?атысты? сын есім

(затты? т?сін, сынын тікелей аны?тайтын (затты? т?р- т?сін, сын- сипатын

негізгі т?бір сын есімні? т?рі) бас?а с?з табыны? ?атысы ар?ылы

Мыс: ?ызыл, мата, ащылау та?аманы?тайтын сын есімні? т?рі )

Мыс: орманды ал?ап, ?нерлі жігіт

IV.Сергіту с?ті (О?ушыларды? саба??а деген ?ызы?ушылы?ын, ынтасын арттыру ма?сатында)

Бір с?збен айт?анда.

?иыстырып, тауып с?йлейтін с?зге ?ста адам (шешен)
Айт?ан?а сене салатын, еш н?рсені бай?амайтын адам (а??ау)
Тез ашуланатын адам (ашуша?)
К?рінгенге со?ты?а беретін адам (?рынша?)
Керексіз к?п с?йлейтін адам (мылжы?)
Бойы ?зын адам (бойша?)
?ркімні? сыртынан жаман с?з айтып ж?ретін адам (?секші)
Бір сыныпта о?итын балаларды бір с?збен айт?анда (сыныптас)

V.Д?птермен ж?мыс

146- жатты?у. Сапалы? сын есімдерді бір б?лек, ?атысты? сын есімдерді бір б?лек жазу

Сапалы? сын есімдер ?атысты? сын есімдер

А?шыл аттылы

148- жатты?у. ??рамында?ы сапалы?, ?атысты? сын есімдерді тіркесетін с?здерімен теріп жазу

VI.Ойлан, ізден тап.

О??а ?арай о?ысы? да, сол?а ?арай о?ыса? да сын есім болатын с?здер (?ызы?,.)
Екі ?ріптен ?ана т?ратын сын есімдер (а?, ез, ?р,.)
??рамында ?ш а ?ріпі келетін сын есімдер (ап- аласа,.)
Тек ? ?піпінен басталатын сын есімдер (?ара, ?о?ыр,.)

151- жатты?у.Т?мендегі ?ле? жолдарын есте са?тап жазып, сын есімдерді

ма?ынасына ?арай ажырату

Жайлау ?андай тамаша,

К?зді тартар ?араса.

?ызыл- жасыл т??ірек

Бейне жай?ан алаша.

VII. Семантикалы? картамен ж?мыс

№

Мысалдар

негізгі

туынды

дара

к?рделі

сапалы?

?атысты?

Биік

Таулы

Ірілі- ?са?ты

Кішірек

?ара торы

?ялша?

Жылы

?ой к?зді

С?зше?

Ауыспалы

Арда?ты

Пайдалы

VIII. Жылдам жауап

Сын есімні? астына ?атарлап сын есім жазы?дар. Тігінен о?ы?анда бірінші с?з шы?атын болсын.

?лгі:

Ас?а?- т?тті- жа?сы- аласа

сезім- ?- а- л-

?ас?а- т- ?- а-

а?ылды- т- с- с-

?о?ыр- і- ы- а-

IX.Терме диктант (Интербелсенді та?тада орындалады) К?п н?ктені? орнына тиісті ?ріпті ?ойып, сын есім жаса

?а?тар-лы, шы-амды, айла-ер, т-йінді, то-?а?, ас-л, к?кпе-бек, к?-гірт.

?ы-?ыл, бай-улы

X.Педагогикалы? жа?даят (сергіту с?ті)

?рбір адам. Кімім?

Туысым, досым, ж?ра?ат

?рбір саба?. Не істеу?

?йрену, ??у, ?ла?ат

?рбір ісім. Не?

Тірлік, е?бек, адамды?

?рбір с?зім. ?андай?

Шынды?, бірлік, адалды?.

154- жатты?у (ауызша) Сын есімдерді тауып, ?дебиетпен байланыстыр (Портрет)

XI.Саба?ты бекіту. ?зімді- ?зім сынаймын (Тест)

Сын есім

а) затты? сынын білдіреді

?) затты? атын білдіреді

б) затты? ?имылын білдіреді

2. Сапалы? сын есімді тап

а) ?ор?а? ?) білгіш б) ашуша?

3. Сын есімні? с?ра?тары.

а) не істеді?, ?) ?андай?, ?ай? б) ?анша?, неше?

4. Ж?мба?ты шешіп, сын есімді тап.

Белі б?кір, алыс?а т?кір

Туынды сын есімді тап

а) жалтыр, ?) т?ртіпті б) биік

6. Сын есімді тап.

а) кеше ?) ?лсіз б) ж?гірді

7. Негізгі сын есімді тап

а) таза ?) ?лсіз б) кешкі

8. ?атысты? сын есімді тап.

а) за?гер б) ымырт б) ?негелі

9. Ж?мба?ты шешіп, сын есімді тап.

а) Аттан биік, иттен аласа

10. Дара сын есімді тап.

а) тап- таза ?) а? б) ?те жа?сы

XII. ?орытынды (С?ра?- жауап)

Сын есім дегеніміз не?
Сын есімні? ма?ыналы? т?рлері?
Сапалы? сын есім?
?атысты? сын есім

XIII ?йге тапсырма

150- жатты?у. ?з сыныптасы?ды бейнелеп мінездеме жазу

XIV.Ба?алау. О?ушыларды саба??а ?атысуына ?арай ба?алаймын.

Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?

Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.

Быстро и объективно проверять знания учащихся.

Сделать изучение нового материала максимально понятным.

Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.

Наладить дисциплину на своих уроках.

Получить возможность работать творчески.

=> ПОЛУЧИТЬ СУПЕРСПОСОБНОСТИ УЧИТЕЛЯ <=

Просмотр содержимого документа
«Сын есімні? ма?ыналы? т?рі»

Ж.Болғанбаев атындағы самар орта мектебі . Хасенова Б.З

Сын есімнің мағыналық түрлері

Сабақтың мақсаты:

Білімділік: сын есімнің мағыналық ерекшелігін таныту, жасалу жолдарын ажырата білуді меңгерту.

Дамытушылық: оқушылардың ой қабілетіне әсер ету арқылы өздігінен жұмыс әрекеттерін дамыту, тапқырлық, ізденімпаздық, шығармашылық қабілеттерін арттыру.

Тәрбиелік: Сөз мағынасына мән беруге тәрбиелеу, білімге, оқуға құштарлық сезімінің артуына ықпал ету.

Сабақтың типі: жаңа білім беру.

Сабақтың түрі: аралас сабақ.

Сабақтың әдіс- тәсілдері: сұрақ –жауап, талдау, топтастыру, танымдық ойындар.

Сабақтың көрнекіліктері: интербелсенді тақта, семантикалық карта

Пәнаралық байланыс: әдебиет, халықтық педагогика

Сабақтың барысы:

І. Ұйымдастыру кезеңі. Балалармен амандасып, түгендеп, зейіндерін сабаққа аудару

ІІ. Үй тапсырмасын сұрау.

1.145- жаттығудың орындалуын тексеру

2. Зымыран сұрақтарға жауап алу

1. Сын есім дегеніміз не?

2. Тұлғасы жағынан сын есім нешеге бөлінеді.

3. Негізгі сын есім дегеніміз не?

4. Туынды сын есім дегеніміз не?

5. Сын есімнің құрамына қарай бөлініуі

6. Дара сын есім дегеніміз не?

7. Күрделі сын есім дегеніміз не?

8. Сын есім жасайтын жұрнақтарды ата.

ІІІ. Жаңа сабақ. Сын есімнің мағыналық түрлері (Слайд арқылы схема бойынша сабақты түсіндіру)

Сын есім мағынасына қарай

Сапалық сын есім Қатыстық сын есім

(заттың түсін, сынын тікелей анықтайтын (заттың түр- түсін, сын- сипатын

негізгі түбір сын есімнің түрі) басқа сөз табының қатысы арқылы

Мыс: қызыл, мата, ащылау тағаманықтайтын сын есімнің түрі )

Мыс: орманды алқап, өнерлі жігіт

IV.Сергіту сәті (Оқушылардың сабаққа деген қызығушылығын, ынтасын арттыру мақсатында)

Бір сөзбен айтқанда.

Қиыстырып, тауып сөйлейтін сөзге ұста адам (шешен)
Айтқанға сене салатын, еш нәрсені байқамайтын адам (аңқау)
Тез ашуланатын адам (ашушаң)
Көрінгенге соқтыға беретін адам (ұрыншақ)
Керексіз көп сөйлейтін адам (мылжың)
Бойы ұзын адам (бойшаң)
Әркімнің сыртынан жаман сөз айтып жүретін адам (өсекші)
Бір сыныпта оқитын балаларды бір сөзбен айтқанда (сыныптас)

V.Дәптермен жұмыс

146- жаттығу. Сапалық сын есімдерді бір бөлек, қатыстық сын есімдерді бір бөлек жазу

Сапалық сын есімдер Қатыстық сын есімдер

Ақшыл аттылы

148- жаттығу. Құрамындағы сапалық, қатыстық сын есімдерді тіркесетін сөздерімен теріп жазу

VI.Ойлан, ізден тап.

Оңға қарай оқысың да, солға қарай оқысаң да сын есім болатын сөздер (қызық,...)
Екі әріптен ғана тұратын сын есімдер (ақ, ез, өр,...)
Құрамында үш а әріпі келетін сын есімдер (ап- аласа,...)
Тек қ әпіпінен басталатын сын есімдер (қара, қоңыр,...)

151- жаттығу.Төмендегі өлең жолдарын есте сақтап жазып, сын есімдерді

мағынасына қарай ажырату

Жайлау қандай тамаша,

Көзді тартар қараса.

Қызыл- жасыл төңірек

Бейне жайған алаша.

VII. Семантикалық картамен жұмыс

№	Мысалдар	негізгі	туынды	дара	күрделі	сапалық	қатыстық
1	Биік
2	Таулы
3	Ірілі- ұсақты
4	Кішірек
5	Қара торы
6	Ұялшақ
7	Жылы
8	Қой көзді
9	Сөзшең
10	Ауыспалы
11	Ардақты
12	Пайдалы

VIII. Жылдам жауап

Сын есімнің астына қатарлап сын есім жазыңдар. Тігінен оқығанда бірінші сөз шығатын болсын.

Үлгі:

Асқақ----- тәтті----- жақсы----- аласа

сезім----- ә---------- а----------- л------

қасқа------- т--------- қ----------- а------

ақылды---- т--------- с----------- с-------

қоңыр------ і---------- ы----------- а-------

IX.Терме диктант (Интербелсенді тақтада орындалады) Көп нүктенің орнына тиісті әріпті қойып, сын есім жаса

қаңтар---лы, шы---амды, айла---ер, т---йінді, то---ғақ, ас---л, көкпе----бек, кү---гірт.

қы---қыл, бай---улы

X.Педагогикалық жағдаят (сергіту сәті)

Әрбір адам. Кімім?

Туысым, досым, жұрағат

Әрбір сабақ. Не істеу?

Үйрену, ұғу, ұлағат

Әрбір ісім. Не?

Тірлік, еңбек, адамдық

Әрбір сөзім. Қандай?

Шындық, бірлік, адалдық.

154- жаттығу (ауызша) Сын есімдерді тауып, әдебиетпен байланыстыр (Портрет)

XI.Сабақты бекіту. Өзімді- өзім сынаймын (Тест)

Сын есім

а) заттың сынын білдіреді

ә) заттың атын білдіреді

б) заттың қимылын білдіреді

2. Сапалық сын есімді тап

а) қорқақ ә) білгіш б) ашушаң

3. Сын есімнің сұрақтары.

а) не істеді?, ә) қандай?, қай? б) қанша?, неше?

4. Жұмбақты шешіп, сын есімді тап.

Белі бүкір, алысқа түкір

Туынды сын есімді тап

а) жалтыр, ә) тәртіпті б) биік

6. Сын есімді тап.

а) кеше ә) әлсіз б) жүгірді

7. Негізгі сын есімді тап

а) таза ә) әлсіз б) кешкі

8. Қатыстық сын есімді тап.

а) заңгер б) ымырт б) өнегелі

9. Жұмбақты шешіп, сын есімді тап.

а) Аттан биік, иттен аласа

10. Дара сын есімді тап.

а) тап- таза ә) ақ б) өте жақсы

XII. Қорытынды (Сұрақ- жауап)

Сын есім дегеніміз не?
Сын есімнің мағыналық түрлері?
Сапалық сын есім?
Қатыстық сын есім

XIII Үйге тапсырма

150- жаттығу. Өз сыныптасыңды бейнелеп мінездеме жазу

XIV.Бағалау. Оқушыларды сабаққа қатысуына қарай бағалаймын.

Жүктеу

Басты бет
Жаңалықтар
Ашық сабақтар
Презентациялар
Мақалалар
Форум
Жоба туралы

Сайтқа тіркелу | Сайтқа кіру

u-s.kz ұстаздар сайты

Ашық сабақтар сайты

Главная » Ашық сабақтар » Ашық сабақтар » Қазақ тілі

Сын есімнің мағыналық түрлері

Сабақтың мақсаты:

Білімділік: сын есімнің мағыналық ерекшелігін таныту, жасалу жолдарын ажырата білуді меңгерту.

Тәрбиелік: Сөз мағынасына мән беруге тәрбиелеу, білімге, оқуға құштарлық сезімінің артуына ықпал ету.

Сабақтың типі: жаңа білім беру.

Сабақтың түрі: аралас сабақ.

Сабақтың әдіс- тәсілдері: сұрақ –жауап, талдау, топтастыру, танымдық ойындар.

Сабақтың көрнекіліктері: интербелсенді тақта, семантикалық карта

Пәнаралық байланыс: әдебиет, халықтық педагогика

Сабақтың барысы:

І. Ұйымдастыру кезеңі. Балалармен амандасып, түгендеп, зейіндерін сабаққа аудару

ІІ. Үй тапсырмасын сұрау.

1.145- жаттығудың орындалуын тексеру

2. Зымыран сұрақтарға жауап алу

1. Сын есім дегеніміз не?

2. Тұлғасы жағынан сын есім нешеге бөлінеді.

3. Негізгі сын есім дегеніміз не?

4. Туынды сын есім дегеніміз не?

5. Сын есімнің құрамына қарай бөлініуі

6. Дара сын есім дегеніміз не?

7. Күрделі сын есім дегеніміз не?

8. Сын есім жасайтын жұрнақтарды ата.

ІІІ. Жаңа сабақ. Сын есімнің мағыналық түрлері (Слайд арқылы схема бойынша сабақты түсіндіру)

Сын есім мағынасына қарай

Сапалық сын есім Қатыстық сын есім

(заттың түсін, сынын тікелей анықтайтын (заттың түр- түсін, сын- сипатын

негізгі түбір сын есімнің түрі) басқа сөз табының қатысы арқылы

Мыс: қызыл, мата, ащылау тағаманықтайтын сын есімнің түрі )

Мыс: орманды алқап, өнерлі жігіт

IV.Сергіту сәті (Оқушылардың сабаққа деген қызығушылығын, ынтасын арттыру мақсатында)

Бір сөзбен айтқанда.

Қиыстырып, тауып сөйлейтін сөзге ұста адам (шешен)
Айтқанға сене салатын, еш нәрсені байқамайтын адам (аңқау)
Тез ашуланатын адам (ашушаң)
Көрінгенге соқтыға беретін адам (ұрыншақ)
Керексіз көп сөйлейтін адам (мылжың)
Бойы ұзын адам (бойшаң)
Әркімнің сыртынан жаман сөз айтып жүретін адам (өсекші)
Бір сыныпта оқитын балаларды бір сөзбен айтқанда (сыныптас)

V.Дәптермен жұмыс

146- жаттығу. Сапалық сын есімдерді бір бөлек, қатыстық сын есімдерді бір бөлек жазу

Сапалық сын есімдер Қатыстық сын есімдер

Ақшыл аттылы

148- жаттығу. Құрамындағы сапалық, қатыстық сын есімдерді тіркесетін сөздерімен теріп жазу

VI.Ойлан, ізден тап.

Оңға қарай оқысың да, солға қарай оқысаң да сын есім болатын сөздер (қызық,...)
Екі әріптен ғана тұратын сын есімдер (ақ, ез, өр,...)
Құрамында үш а әріпі келетін сын есімдер (ап- аласа,...)
Тек қ әпіпінен басталатын сын есімдер (қара, қоңыр,...)

151- жаттығу.Төмендегі өлең жолдарын есте сақтап жазып, сын есімдерді

мағынасына қарай ажырату

Жайлау қандай тамаша,

Көзді тартар қараса.

Қызыл- жасыл төңірек

Бейне жайған алаша.

VII. Семантикалық картамен жұмыс

№	Мысалдар	негізгі	туынды	дара	күрделі	сапалық	қатыстық
1	Биік
2	Таулы
3	Ірілі- ұсақты
4	Кішірек
5	Қара торы
6	Ұялшақ
7	Жылы
8	Қой көзді
9	Сөзшең
10	Ауыспалы
11	Ардақты
12	Пайдалы