Сын есімні? шырайлары. Жабайы а?дар.

Қ. Өскенбай атындағы Қима мектеп-бақшасы

Қазақ тілі мен әдебиет пәнінің мұғалімі

Алшинбаева Ж.З

Тақырыбы: Сын есімнің шырайлары. Жабайы аңдар.
Сабақ түрі: жаңа білім беру сабағы.
Сабақ әдісі: сын тұрғысынан ойлау, сұрақ-жауап, аудару, мәнерлеп оқу.
Сабақтың мақсаты:
Білімділік: жаңа сабақтың мазмұнын меңгерту, оқушылардың сөздік қорын молайту, өткен тақырыпты естеріне түсіріп, жаңа тақырыпты қорытындылау;
Дамытушылық: Оқушылардың сөздік қорларын байыту, тіл байлығын кеңейту. Ес қабілетін (еске түсіру, қайта жаңғырту процестері) дамыту
Тәрбиелік: оқушыны білімділікке, ойлылыққа жетелеу, пәнге деген қызығушылығын арттыру, жануарларды сүйюге тәрбиелеу.

Көрнекілігі: кестелер, интерктивті тақтада жазылған тапсырмалар.

Сабақ барысы:

І. Ұйымдастыру кезеңі:

- Сәлеметсіңдер ме, балалар! Көңіл күйлерің қалай? Ендеше сабағымызды бастайық.

ІІ. Жаңа сабақ. Бүгін біз сендермен жаңа тақырыппен танысамыз. Сабағымыздың тақырыбы: «Сын есімнің шырайлары» және «Жабайы аңдар». Балалар, жалпы сын есім дегеніміз не? Кім айтады? Қандай сұраққа жауап береді? (оқушылардың жауабын тыңдау)

Сын есім сонымен балалар, заттың түсін, дәмін, сапасын т.б. білдіретін сөздерді айтамыз.

(кесте бойынша түсіндіріп өту)

Жалпы сын есімге байланысты тапсырмалар орындайық.

1. Суреттерге қарап, астына сын есімдерді жаз.

2. Жақша ішіндегі сөздердің лайықтысын жазыңдар.

Жазда күн (қысқа, ұзақ) болады. Қыста күн (ыстық, суық) болады. (Қыста,жазда) аспан көбінесе бұлтсыз ашық болады.

Жаңа сабақты түсіндіру кезеңі.

• Бүгін біз осы сын есімнің шырайларымен танысамыз. Заттың сыны мен сапасының әр түрлі дәрежелік сипатын білдіретін белгілер шырайлар деп аталады. Сын есімнің мынадай шырайлары бар.

Сравнительная степень показывает, что данный признак предмета проявляется в большей или меньшей степени по сравнению с аналогичным признаком в другом предмете, на­пример: смелее, более смелый, менее смелый; выше, более высокий, менее высокий.

Превосходная степень показывает, что данный признак предмета проявляется в наибольшей или наименьшей степени по сравнению с аналогичным признаком в другом предмете, например: высочайший; глубочайший; самый яркий; наиболее узкий; наименее сладкий; интереснее всего; умнее всех.

• Мінеки, сын есімнің шырайларымен де таныстыңдар, ендеше қазір жаңа алған білімімізді бекітейік. Ол үшін тақтаға назар аударып, тапсырыманы орындайық.

Тапсырма: Сын есімдерден салыстырмалы және күшейтпелі шырай жасаңдар.

Тапсырма: Мақал-мәтелдерді сын есімдермен толықтырып, олардан салыстырмалы, күшейтпелі шырай жасаңдар.

1. Туған үйдің түтіні ....

2. .... жолдас жолда қалдырар.

3. ... сөз жан сүйсіндіреді.

Керекті сөздер: жаман, жақсы, жылы

• Өте жақсы балалар, сын есімнің шырайларын жақсы меңгердіңдер. Ал қазір балар сабағымыздың лексикалық тақырыбына көшейік. Сабағымыз жабайы аңдар туралы болмақ.

1. Сендер қандай жабайы аңдарды білесіңдер?

2. Олардың мінездері қандай?

3. Жабайы аңдар қайда мекен етеді?

(оқушылардың жауабын тыңдау)

Мен сендерге жұмбақ жасырайын, ал сендер жауабын табуға тырысыңдар.

Тәтті көрсе бас салар,

Айнымайды баладан,

Үп-үлкен боп жасқанар,

Кіп-кішкентай арадан.

(Аю)

• Дұрыс балалар, бұл аю. Бүгінгі біздің тақырыбымыз жабайы аңдар ішіндегі аю жайында болмақ. Жай аю емес, болжағыш аю. Оқулықта берілген мәтінді назар аударып, оқиық.

ІІІ. Оқулықпен жұмыс.

• Бұл мәтінде сендерге таныс емес жаңа сөздер кездеседі. Сол жаңа сөздерді сөздіктеріне жазып алыңдар.

Бөрене – бревно

Тасқын су – половодье

Ойпат жер – низменность

Апаның кезіктірдім – увидел берлогу

Сақтану – опасаться

Ыңғайлы – удобный

Қателеспейді – не ошибаются

Болжағыш – предвидящий

Күрке - палатка

- Енді балалар жаңа сөздермен таныс болдыңдар, мәтінді аударуға кірісейік. (жаңа сөздердің көмегімен мәтінді аударады)

• Өте жақсы балалар, мәтінді аударып шықтық. Болжағыш аюдың қандай екенін де енді біліп алдыңдар. Қазір сендерге жалпы жабайы аңдар туралы мынадай тапсырма.

Тапсырма: Дұрысы мен бұрысын ажырат.

1. Түлкі өте мейірімді аң. –

2. Пілдің Отаны – Үндістан. +

3. Дүние жүзіндегі ең үлкен кит – көк кит. +

4. Қасқыр мяулайды. –

5. Қоян қорқақ аң. +

Тапсырма: Мәтіннен сын есімдерді тауып, шырай түрін анықтаңдар.

Балалар жылы киім киіп, қысқы орманға барды. Орман табиғаты өте көркем. Қарағаймен шыршалар жап-жасыл, қар аппақ, қысқы ауа таза. Олар шана мен шаңғы тепті. Балалар уақытты қызықты өткізіп, үйлеріне көңілді қайтты.

ІҮ. Бекіту. Оқушылармен Инсерт стратегиясын жүргізу.

Ү. Үйге тапсрыма. Жаңа сөздерді жаттау. Сын есім шырайларын қайталау.

ҮІ. Бағалау. Оқушылардың білімі мен белсенділігін ескере отырып бағалау.