"С?йлем м?шелері" саба?ы

Та?ырыбы: С?йлем м?шелер3

?аза? тілі 4 сынып
Саба?ты? та?ырыбы: С?йлем м?шелері
Саба?ты? ма?саты: а) С?йлем м?шелері, т?рлаулы ж?не т?рлаусыз м?шелер туралы ал?ан білімдерін пысы?тау.
?) С?йлем ішінен т?рлаулы, т?рлаусыз м?шелерді с?ра? ?ою ар?ылы таба білу да?дыларын арттыру.
б) О?ушыларды адамгершілікке т?рбиелеу.

Саба?ты? ?дісі: жатты?у, практикалы?.
Саба?ты? т?рі: Сыни ойлау
Саба?ты? к?рнекілігі: топшама, та?та, ?а?аз.

Саба?ты? барысы:
I. ?йымдастыру б?лімі.
О?ушыларды? саба??а дайынды?ын ?ада?алау.

II. ?ызы?ушылы?ты ояту «ой ?оз?ау».
?тілген материалды тексеру, ?орыту.
Дыбыс ?ндестігі дегеніміз не?
Буын ?ндестігі дегеніміз не?
С?з тіркесі ?алай жасалады?
Жай с?йлеммен ??рмалас с?йлемді ?алай ажыратамыз?

III. Ма?ынаны тану.
- І – ші слайд.
- Жала? с?йлем дегеніміз не?
(Тек т?рлаулы м?шелерден т?ратын с?йлемді жала? с?йлем деп атайды. )
- Жайылма с?йлем дегеніміз не?
(Т?рлаулы м?шелерден бас?а, т?рлаусыз м?шелерді? ?атысуымен жасал?ан жай с?йлемні? т?рі жайылма с?йлем деп аталады.)

С?йлем м?шелеріні? ?зіндік белгілерін еске т?сіру:
1. С?йлем м?шесі белгілі бір с?ра??а жауап береді.
2. Толы? ма?ыналы с?з немесе к?рделі с?з с?йлем м?шесі болады.
3. С?йлем м?шесі бір с?зден де, бірнеше с?зден де жасалады.

2. О?улы?пен ж?мыс.
1 - жатты?у.
С?йлемді к?шіріп жазу.
Бастауыш пен баяндауышты тауып, астын сызу.

- С?йлемні? бастауышы мен баяндауышын алып тастап, о?ып к?рейікші. Не бай?ады?дар?
- Т?рлаусыз м?шелерді? ?здері с?йлем бола алмайды. С?йлемдегі ой ?р уа?ытта т?рлаулы м?шелер, я?ни бастауыш пен баяндауыш ар?ылы білінеді.

2 - жатты?у.
Ж?мба?ты к?шіріп жазу. Т?рлаусыз м?шелерді тауып, с?ра? ?ою.

Мейіріммен с?йеді ол бар адамды,
?зіне жаратпайды ?ара?анды. (к?н)

К?кшіл айна ?йдегі
К?рсетеді киноны. (теледидар)

Топпен ж?мыс
3 - жатты?у
І – топ
Сурет бойынша ??гіме ??растырып жазу. С?йлемдерден т?рлаулы м?шелерді белгілеу.
ІІ - топ
Сурет бойынша ?ле? ??растырып жазу. С?йлемдерден т?рлаулы м?шелерді белгілеу.

5 - жатты?у.
?ле?ді м?нерлеп о?ыту.
?андай? деген с?ра??а жауап беретін с?здерді атату.
- Ол с?здер с?йлемні? ?андай м?шесі болады?

4. Рефлексия. Стикерлерге –не б?гін ?йрендім? Деген с?ра??а жауап жазу

5. ?й тапсырмасы. Бес с?йлем ??рап, с?йлем м?шелері ретінде ?р с?зді? астын сызып келу

Саба?ты? та?ырыбы: "Біз тілді білеміз бе?" сайысы.
Саба?ты? ма?саты:
О?ушыларды? ойлау, еске са?тау, ?айта жа??ырту ?абілеттерін дамытумен ?атар, ?аза? тілі мен ?дебиет п?ніне деген ?ызы?ушылы?тарын арттыру.
Саба?ты? т?рі: сайыс саба?ы.
К?рнекілігі: интерактивті та?та.
Саба?ты? ?раны:
К?п тіл білсе? к?кжиегі? ке? болар,
??рметтейді кісі екен деп т?рге озар.
?ай елде ж?рсе? де б?л д?рысы -
Мемлекеттік тілді білген ж?н болар.

М??алімні? кіріспе с?зі:
- ??рметті ?ріптестер, о?ушылар! Б?гінгі ": "Біз тілді білеміз бе? і" сайыс саба?ымызды ?аза? тілі мен ?дебиеті апталы?ына арнаймыз. Тіл сайысын ?ткізудегі ма?сатымыз - бас?а ?лт ?кілдеріні? мемлекеттік тілге ??рметпен ?арауын, сонымен бірге мемлекеттік тілге ?ызы?ушылы?ын арттыру.

Б?гінгі сайысымыз 9 кезе?нен т?рады, олар:
1. Таныстыру, с?лемдесу.
2. "?ле? - с?зді? патшасы, с?з сарасы" (м?нерлеп о?у)
3. "Зымыран с?ра?тар" (?аза? тілі п?ні бойынша)
4. "Жеті ж?ртты? тілін біл"
5. "Ойлы болса?, озып к?р"(?дебиет п?ні бойынша)
6. Ж?мба? санды?
7. "Ж?йрік болса?, шауып к?р"
8. "Тап?ыр болса?, тауып к?р"
9. "Мы?ты болса?, тауып к?р"
Сайыс?а 5 сыныптар арасынан 10 о?ушы ?атысады.
"Сайысымызды? бет ашарын бастайы?,
К?рерменді бір серпілтіп тастайы?.
Таныстырсын сайыскерлер ?здерін,
?неріне ду ?ол со?ып ?остайы?",- деп, кезекті сайыс?а ?атысушы о?ушылар?а берейік.

I кезе?. Таныстыру, с?лемдесу.
II кезе?: "?ле? - с?зді? патшасы, с?з сарасы" м?нерлеп о?у сайысы.
О?ушылар ?ш б?йтерек иелері: С?кен, Ілияс, Бейімбет ?ле?дерін м?нерлеп о?иды.
III кезе?: "Зымыран с?ра?тар" кезе?і (?аза? тілі п?ні бойынша)
Мы?ты болса? - алда?ыны басып оз.
Мы?ты болса? - артта?ыны жеткізбе!
Мы?ты болса? - тай?анама к?к м?зда!
Мы?ты болса? - б?геттерді б?зып ?т – деп сайысымызды? ?шінші кезе?іне ?тейік.

?аза? тілі п?ні бойынша берілетін с?ра?тар?а д?рыс ж?не жылдам жауап беру. ?р д?рыс жауап?а 10 ?пайдан беріледі. С?ра??а бірінші болып ?ол к?терген ойыншы жауап береді. Егер ол ойыншыны? жауабы д?рыс болмаса, онда ?олын екінші болып к?терген ойыншы жауап береді.
Осы кезе?ні? ?орытындысы бойынша ?пайы аз 3 о?ушы ойыннан шы?арылады.

1. Батыр с?зіні? синонимін ата? (ерж?рек, батыл, жауж?рек)
2. «А? киізге к?терді» с?з тіркесіні? ма?ынасы ?андай? (хан сайлады)
3. ?аза? тілінде ?анша ?ріп бар? (42)
4. ?зын с?зіні? антонимі? (?ыс?а)
5. ?олданудан шы?ып, аз айтылатын с?здер (к?не с?здер)
6. Фонетика нені зерттейді? (тіл дыбыстарын)
7. ?аза?ты? ал?аш ?ліппесін жаз?ан кім? (Ыбырай Алтынсарин)
8. «Жаны з?р т?біне жету» с?з тіркесіні? ма?ынасы ?андай? (?ор?у)
9. Ма?ыналары бір - біріне ?арама - ?арсы с?здер (антоним)
10. Айтылуы бірдей, ма?ынасы бас?а с?здер (омоним)
11. Атын тура айту?а болмайтын с?з (табу)
12. Тіліміздегі с?здерді? жиынты?ы (лексика)
13. Бас?а тілден енген с?здер (кірме)
14. Белгілі бір айма?та ?ана ?олданылатын с?здер (диалект)
15. Д?рекі, ?депсіз с?здер (дисфемизм)
16. Белгілі бір к?сіпке айтылатын с?здерді? т?рі (к?сіби с?здер)
17. 16 желто?сан ?андай мереке? (Т?уелсіздік ал?ан к?н)
18. Ма?алды жал?астыр: Тіл тас жарады,.
19. Дулы?а, сауыт с?здері ?андай с?здер?(к?нерген с?здер)
20. Ойды ?депті, сыпайы етіп жеткізу (эвфемизм)

ІV кезе?: "Жеті ж?ртты? тілін біл"
Жеті ж?ртты? тілін біл, жеті т?рлі білім біл – деп кезекті сайысымызды? шарттарымен таныстырайын.
Кезе?імізді? атауын «Жеті ж?ртты? тілін біл» деп атады?. М?нда сендерге ж?мба?тар
жасырылады, ал сендер сол ж?мба?тарды? шешуін ?ш тілде, я?ни, ?аза?, орыс, а?ылшын тілдерінде айтулары? ?ажет. Б?л кезе?де де ?р д?рыс жауап ?шін 10 ?пайдан беріледі. ?пайы аз о?ушыдан бастайы?. Барлы?тары?а табыс тілеймін!

1. ?абат – ?абат ?аптама
А?ылы? болса аттама. (кітап – книга - book)
2. К?зге к?рінбейді, ж?тса? білінбейді. (Ауа – воздух - air)
3. ?немі ауызда б?лты?дайды,
Біра? ж?тылмайды. (тіл - язык - language)
4. ?й, керемет бір ит бар
?й ба?ады ?рмейді.
Ая?ы жо? ж?рмейді.
Р??сатсыз ол иттен
Ешкім ?йге кірмейді. (??лып – замок - lock)
5. Бір ?йге к?зсіз боп кіресі?,
Б?л ?йден к?реген боп шы?асы? (мектеп – школа - school)
6. ?ал?иып ?зын ??ла?ы
Еле?деп ?ор?ып т?рады
(?оян - заяц - carrot)
7. Тілден ?шып, ??ла??а ?онады. (с?з - слова - words)
8. М?рты бар, иегінде са?алы жок,
Тоны бар, киетін шапаны жок,
Пайдасы ?й ішінен табыл?ан со?,
Дала?а кіріп шы?ар сапары жо?.
(Мысы? - кот - cat)
9. ?оз?алмастан бір елі, к?ні бойы ж?реді. (са?ат - часы - Watch)
10. Та?мен к?зін ашады, ?лемге н?рын шашады. (к?н - солнце - Sun)

Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?

Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.

Быстро и объективно проверять знания учащихся.

Сделать изучение нового материала максимально понятным.

Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.

Наладить дисциплину на своих уроках.

Получить возможность работать творчески.

=> ПОЛУЧИТЬ СУПЕРСПОСОБНОСТИ УЧИТЕЛЯ <=

Просмотр содержимого документа
«"С?йлем м?шелері" саба?ы»

Тақырыбы: Сөйлем мүшелер3

Қазақ тілі 4 сынып
Сабақтың тақырыбы: Сөйлем мүшелері
Сабақтың мақсаты: а) Сөйлем мүшелері, тұрлаулы және тұрлаусыз мүшелер туралы алған білімдерін пысықтау.
ә) Сөйлем ішінен тұрлаулы, тұрлаусыз мүшелерді сұрақ қою арқылы таба білу дағдыларын арттыру.
б) Оқушыларды адамгершілікке тәрбиелеу.

Сабақтың әдісі: жаттығу, практикалық.
Сабақтың түрі: Сыни ойлау
Сабақтың көрнекілігі: топшама, тақта, қағаз.

Сабақтың барысы:
I. Ұйымдастыру бөлімі.
Оқушылардың сабаққа дайындығын қадағалау.

II. Қызығушылықты ояту «ой қозғау».
Өтілген материалды тексеру, қорыту.
Дыбыс үндестігі дегеніміз не?
Буын үндестігі дегеніміз не?
Сөз тіркесі қалай жасалады?
Жай сөйлеммен құрмалас сөйлемді қалай ажыратамыз?

III. Мағынаны тану.
- І – ші слайд.
- Жалаң сөйлем дегеніміз не?
(Тек тұрлаулы мүшелерден тұратын сөйлемді жалаң сөйлем деп атайды. )
- Жайылма сөйлем дегеніміз не?
(Тұрлаулы мүшелерден басқа, тұрлаусыз мүшелердің қатысуымен жасалған жай сөйлемнің түрі жайылма сөйлем деп аталады.)

Сөйлем мүшелерінің өзіндік белгілерін еске түсіру:
1. Сөйлем мүшесі белгілі бір сұраққа жауап береді.
2. Толық мағыналы сөз немесе күрделі сөз сөйлем мүшесі болады.
3. Сөйлем мүшесі бір сөзден де, бірнеше сөзден де жасалады.

2. Оқулықпен жұмыс.
1 - жаттығу.
Сөйлемді көшіріп жазу.
Бастауыш пен баяндауышты тауып, астын сызу.

- Сөйлемнің бастауышы мен баяндауышын алып тастап, оқып көрейікші. Не байқадыңдар?
- Тұрлаусыз мүшелердің өздері сөйлем бола алмайды. Сөйлемдегі ой әр уақытта тұрлаулы мүшелер, яғни бастауыш пен баяндауыш арқылы білінеді.

2 - жаттығу.
Жұмбақты көшіріп жазу. Тұрлаусыз мүшелерді тауып, сұрақ қою.

Мейіріммен сүйеді ол бар адамды,
Өзіне жаратпайды қарағанды. (күн)

Көкшіл айна үйдегі
Көрсетеді киноны. (теледидар)

Топпен жұмыс
3 - жаттығу
І – топ
Сурет бойынша әңгіме құрастырып жазу. Сөйлемдерден тұрлаулы мүшелерді белгілеу.
ІІ - топ
Сурет бойынша өлең құрастырып жазу. Сөйлемдерден тұрлаулы мүшелерді белгілеу.

5 - жаттығу.
Өлеңді мәнерлеп оқыту.
Қандай? деген сұраққа жауап беретін сөздерді атату.
- Ол сөздер сөйлемнің қандай мүшесі болады?

4. Рефлексия. Стикерлерге –не бүгін үйрендім? Деген сұраққа жауап жазу

5. Үй тапсырмасы. Бес сөйлем құрап, сөйлем мүшелері ретінде әр сөздің астын сызып келу

Сабақтың тақырыбы: "Біз тілді білеміз бе?" сайысы.
Сабақтың мақсаты:
Оқушылардың ойлау, еске сақтау, қайта жаңғырту қабілеттерін дамытумен қатар, қазақ тілі мен әдебиет пәніне деген қызығушылықтарын арттыру.
Сабақтың түрі: сайыс сабағы.
Көрнекілігі: интерактивті тақта.
Сабақтың ұраны:
Көп тіл білсең көкжиегің кең болар,
Құрметтейді кісі екен деп төрге озар.
Қай елде жүрсең де бұл дұрысы -
Мемлекеттік тілді білген жөн болар.

Мұғалімнің кіріспе сөзі:
- Құрметті әріптестер, оқушылар! Бүгінгі ": "Біз тілді білеміз бе? і" сайыс сабағымызды қазақ тілі мен әдебиеті апталығына арнаймыз. Тіл сайысын өткізудегі мақсатымыз - басқа ұлт өкілдерінің мемлекеттік тілге құрметпен қарауын, сонымен бірге мемлекеттік тілге қызығушылығын арттыру.

Бүгінгі сайысымыз 9 кезеңнен тұрады, олар:
1. Таныстыру, сәлемдесу.
2. "Өлең - сөздің патшасы, сөз сарасы" (мәнерлеп оқу)
3. "Зымыран сұрақтар" (қазақ тілі пәні бойынша)
4. "Жеті жұрттың тілін біл"
5. "Ойлы болсаң, озып көр"(әдебиет пәні бойынша)
6. Жұмбақ сандық
7. "Жүйрік болсаң, шауып көр"
8. "Тапқыр болсаң, тауып көр"
9. "Мықты болсаң, тауып көр"
Сайысқа 5 сыныптар арасынан 10 оқушы қатысады.
"Сайысымыздың бет ашарын бастайық,
Көрерменді бір серпілтіп тастайық.
Таныстырсын сайыскерлер өздерін,
Өнеріне ду қол соғып қостайық",- деп, кезекті сайысқа қатысушы оқушыларға берейік.

I кезең. Таныстыру, сәлемдесу.
II кезең: "Өлең - сөздің патшасы, сөз сарасы" мәнерлеп оқу сайысы.
Оқушылар Үш бәйтерек иелері: Сәкен, Ілияс, Бейімбет өлеңдерін мәнерлеп оқиды.
III кезең: "Зымыран сұрақтар" кезеңі (қазақ тілі пәні бойынша)
Мықты болсаң - алдағыны басып оз.
Мықты болсаң - арттағыны жеткізбе!
Мықты болсаң - тайғанама көк мұзда!
Мықты болсаң - бөгеттерді бұзып өт – деп сайысымыздың үшінші кезеңіне өтейік.

Қазақ тілі пәні бойынша берілетін сұрақтарға дұрыс және жылдам жауап беру. Әр дұрыс жауапқа 10 ұпайдан беріледі. Сұраққа бірінші болып қол көтерген ойыншы жауап береді. Егер ол ойыншының жауабы дұрыс болмаса, онда қолын екінші болып көтерген ойыншы жауап береді.
Осы кезеңнің қорытындысы бойынша ұпайы аз 3 оқушы ойыннан шығарылады.

1. Батыр сөзінің синонимін ата? (ержүрек, батыл, жаужүрек)
2. «Ақ киізге көтерді» сөз тіркесінің мағынасы қандай? (хан сайлады)
3. Қазақ тілінде қанша әріп бар? (42)
4. Ұзын сөзінің антонимі? (қысқа)
5. Қолданудан шығып, аз айтылатын сөздер (көне сөздер)
6. Фонетика нені зерттейді? (тіл дыбыстарын)
7. Қазақтың алғаш әліппесін жазған кім? (Ыбырай Алтынсарин)
8. «Жаны зәр түбіне жету» сөз тіркесінің мағынасы қандай? (қорқу)
9. Мағыналары бір - біріне қарама - қарсы сөздер (антоним)
10. Айтылуы бірдей, мағынасы басқа сөздер (омоним)
11. Атын тура айтуға болмайтын сөз (табу)
12. Тіліміздегі сөздердің жиынтығы (лексика)
13. Басқа тілден енген сөздер (кірме)
14. Белгілі бір аймақта ғана қолданылатын сөздер (диалект)
15. Дөрекі, әдепсіз сөздер (дисфемизм)
16. Белгілі бір кәсіпке айтылатын сөздердің түрі (кәсіби сөздер)
17. 16 желтоқсан қандай мереке? (Тәуелсіздік алған күн)
18. Мақалды жалғастыр: Тіл тас жарады,....
19. Дулыға, сауыт сөздері қандай сөздер?(көнерген сөздер)
20. Ойды әдепті, сыпайы етіп жеткізу (эвфемизм)

ІV кезең: "Жеті жұрттың тілін біл"
Жеті жұрттың тілін біл, жеті түрлі білім біл – деп кезекті сайысымыздың шарттарымен таныстырайын.
Кезеңіміздің атауын «Жеті жұрттың тілін біл» деп атадық. Мұнда сендерге жұмбақтар
жасырылады, ал сендер сол жұмбақтардың шешуін үш тілде, яғни, қазақ, орыс, ағылшын тілдерінде айтуларың қажет. Бұл кезеңде де әр дұрыс жауап үшін 10 ұпайдан беріледі. Ұпайы аз оқушыдан бастайық. Барлықтарыңа табыс тілеймін!

1. Қабат – қабат қаптама
Ақылың болса аттама. (кітап – книга - book)
2. Көзге көрінбейді, жұтсаң білінбейді. (Ауа – воздух - air)
3. Үнемі ауызда бұлтыңдайды,
Бірақ жұтылмайды. (тіл - язык - language)
4. Әй, керемет бір ит бар
Үй бағады үрмейді.
Аяғы жоқ жүрмейді.
Рұқсатсыз ол иттен
Ешкім үйге кірмейді. (құлып – замок - lock)
5. Бір үйге көзсіз боп кіресің,
Бұл үйден көреген боп шығасың (мектеп – школа - school)
6. Қалқиып ұзын құлағы
Елеңдеп қорқып тұрады
(Қоян - заяц - carrot)
7. Тілден ұшып, құлаққа қонады. (сөз - слова - words)
8. Мұрты бар, иегінде сақалы жок,
Тоны бар, киетін шапаны жок,
Пайдасы үй ішінен табылған соң,
Далаға кіріп шығар сапары жоқ.
(Мысық - кот - cat)
9. Қозғалмастан бір елі, күні бойы жүреді. (сағат - часы - Watch)
10. Таңмен көзін ашады, әлемге нұрын шашады. (күн - солнце - Sun)