Саба?тын та?ырыбы: "Тілді? ?о?амды?-?леуметтік ?ызметтері"

К?ні:                                   П?ні: ?аза? тілі                           Сыныбы:  10

Саба?ты?  та?ырыбы :        Тілді? ?о?амды?-?леуметтік ?ызметтері

Саба?ты? ма?саты :  а)Тілді?  ?о?амда?ы м?ні мен ?ызметі туралы т?сінік бере отырып, ?аза? тіліні? м?ртебесін  ая??а баспай   ?ашанда биік  ?стау?а   ?йрету;

                                            ?) О?ушыларды? бойына ?дептілік,инабаттылы?,?арапайымдыл? ?асиеттерін ?алыптастыру;

                                            б)   Саба? барысында о?ушыларды сауаттылы??а баулу,                                 

Саба?ты? т?рі :                                аралас саба?

Саба?ты? ?дісі :                               с?ра?-жауап,шы?армашылы? іздену

Саба?ты? к?рнекілігі :                   кеспе ?а?аздар,?осымша материалдар т.б.

П?наралы? байланыс :                   ?дебиет,тарих

Саба?ты? барысы : 

                                    а)  ?йымдастыру кезе?і :

             О?ушылармен амандасу,т?гелдеу,о?у ??ралдарын тексеру.Сыныпты? тазалы?ына к??іл б?лу.О?ушыларды? зейінін саба??а аудару.

                                    ?)  ?й тапсырмасын пысы?тау :

                   ?йге берілген тапсырманы с?раймын. О?ушылар?а ?ткен тапсырма бойынша бірнеше с?ра?тар ?оямын.

                                б)  Жа?а саба?ты т?сіндіру.

          Тіл        адамзат   ?о?амында?ы   ортаны   біріктіруші ?йымдастырушы. Ендеше тілді? негізгі ?ызметі – ?о?ам м?шелеріні?   бір-бірімен   с?йлесу,   пікір   алысу,   арасын

жал?астырушы   ?ызметін,   я?ни   ?азіргі,   б?гінгі,   келешек арасына д?некер болатынын да еске алатынымыз с?зсіз.

           Тілді?,   с?зді?   осындай   ?ызметтерімен   бірге   халы? жанында с?з киесін, с?з дауасын, с?з ??діретін, ?асиетін ??рмет т?тар тыйым с?здер, ма?ал-м?тел, даналы? ойлар с?з тіркестеріні? де ?олданар орнына ?арай ?з ерекшеліктері са?тал?ан.

               ?аза? хал?ы «Жа?сы с?з - жарым ырыс» дейді. Жа?сы тілек, игі ой адамды ба?ыт?а жеткізеді деген т?сінікті ашады. Жа?сы с?з естіп, білгір жанмен ??гіме ??рса, «бір жасап ?алдым» деген.

          ?аза? хал?ы бір-біріні? ?уаныш пен ?ай?ысына, шатты? пен м??ына орта?тасып отыруды парыз сана?ан. ?уаныш?а ??тты болсын айтып, ?ай?ы-м??ды с?збен, тіл к?шімен сейілтуді д?ст?р еткен.

        Халы?та барлы? ?ызы? пен ?уаныш, ?ай?ы мен зар с?збен ?рнектелсе, дау-дамай, ?рыс «то?сан ауыз с?зді? тобы?тай т?йінімен» шешілген.

          ?аза? тіліндегі ?лтты? д?ст?р, та?лым, таным сипатында?ы с?здер ?о?амны? т?рлі сатысында алуан жа?дай, жай?а ?арай ?лкен ?ызметтер ат?ар?ан. «Айтыл?ан с?з - атыл?ан о?» деген халы? ?а?аз?а т?спесе де, хат?а жазылып басылмаса да, кесімді у?жді, ?орытыл?ан т?жырымды за? деп ?абылда?ан. Тілдегі с?зді? осындай ерекшеліктерін ескеріп, ?о?амды? ?ызметін шартты т?рде т?мендегідей негізгі топтар?а б?луге болады:

-дау-дамай, ?рыс, ?а?ты?ысты шешетін с?здер (шешендік с?здер, билер дауы);

-сенім,   к?ш,   айбын   болатын   с?здер   (сыйыну,   табыну с?здері);

-ем, дауа, т?н жарасын жазар с?здер (аластау, б?дік т.б. т?рлі ауруларды емдеу кезінде айтылатын с?здер);

-?ткенді   екшеп,   болаша?ты   болжар   с?здер   (бал   ашу, ??мала? салу, ?обыз ойнау, т.б.);

-тілек, жа?сылы??а арнал?ан с?здер (бата, тілек, ал?ыс);

-тыйым с?здер, ?ар?ыс с?здер;

-жан  жадыратып,   к??іл  ?сірер,   ?уаныш  ?келер  с?здер (?ошемет, ?оштау);

-есе   ?айырып,   кек   ?уып,   намыс   оятар   с?здер   (аруа? ша?ыру, ата-баба аруа?ына сыйыну);

-?уаныш,  ?ай?ы?а орта?тасар с?здер  (??тты?тау,   к??іл айту).

 Жатты?умен ж?мыс:  10-жатты?у. С?йлемдерді топ-топ?а б?ліп жазы?дар

Тыйым с?здер Тілек с?здер     бата      Болжау,жол ашу            ?ошемет, с?йсіну

Білімді бекіту :  ?ткен та?ырыптар бойынша бірнеше с?ра?тар ?оя отырып, т?сінбеген с?ра?тарына жауап беремін.

Ба?алау :  Саба??а ?атысып отыр?андарына ?арай білімдері ба?аланады.

?йге тапсырма :   11-жатты?у.