?йге берілген тапсырманы с?раймын. О?ушылар?а бірнеше с?ра?тар ?оямын
1. Т?ркілерді? тау?аштар?а елу жыл ісін-к?шін беру себебі не?
2. Т?рік ?а?анаты ?алай ??рыл?ан еді?
3. Орхон жырларыны? ?аза? эпостарымен ??састы?ы неде?
4. Айтар ойы ?андай?
б) Жа?а саба?ты т?сіндіру.
?ор?ыт ата ?ІІІ – ІХ ?асырларда Сыр бойында?ы Жанкент ?аласында ?мір с?рген. Ол кісіні? мазары ?арма?шы стансасынан 18 ша?ырымдай жерде т?р.
?ор?ыт – т?ркілерді? о?ыз ?лысынан шы??ан ас?ан с?уегей, ба?сы, к?йшілік, жыраулы? ?нерді? атасы. ?обыз аспабын ал?аш жасап, тарт?ан адам дейді. Жиырма жас?а жеткенде, т?с к?ріп, т?сіндегі а? киімді кісі: «?ыры?тан арты? ?мір с?рмейсін», - деген со?, на?ышылары сыйла?ан желмая?а мініп алып, ?лмейтін жер іздейді. ?айда барса да алдынан жер ?азып жат?ан адамдар шы?ады. «Б?л не?» - деп с?раса, олар: «Б?л ?ор?ытты? к?рі», - деп жауап береді. Жан са?тау?а жер ?алма?ан со?, Сыр суыны? ?стіне кілемін т?сеп, а?ыратып ?обыз тартады. Оны? жанын алу?а келген ажал к?йді? ?серінен неге келгенін ?мытып, т?рып ?алады. ?ор?ыт ?ал?ып кеткен кезде ?ана ?айра? жылан болып келіп шы?ады.
?ор?ыт бабаны? «?шарды? ?луы», «А??у», «Кілем жай?ан», «Желмая», «?упбай», «Башпай», т.б. он ша?ты к?йін ?обызшылар са?тап ?ал?ан. ?ор?ытты ажалдан ??т?ар?ан ?обызы бол?анды?тан, кейінгі ба?сылар ауруды ?обызбен емдейтін бол?ан.
?ор?ыт айт?ан жырлар Х? ?асырда ?ара с?збен хат?а т?скен. Кітапта он екі жыр бар: «Дерсехан?лы Б??аш туралы жыр», «Байб?рі баласы Алып Бамсы», «То?а баласы Ерж?рек Темір?л», «Т?бек?з д?уді ?лтірген Бисат батыр», «Хан Т?р?лі», «?азан Саларбекті? ауылын жау шап?аны», т.б.
Кітаппен ж?мыс: ?ор?ыт ата туралы а?ыздарды м?нерлеп о?иды.
Топтастыру стратегиясы:
?шарды? ?луы Кілем жай?ан
Желмая ?упбай
Башпай А??у
Білімді бекіту : ?тілген та?ырып?а байланысты бірнеше с?ра?тар ?оямын. Т?сінбеген с?ра?тарына жауап беремін.
Оқушылармен амандасу,түгелдеу,оқу құралдарын тексеру.Сыныптың тазалығына көңіл бөлу.Оқушылардың зейінін сабаққа аудару.
ә) Үй тапсырмасын пысықтау :
Үйге берілген тапсырманы сұраймын. Оқушыларға бірнеше сұрақтар қоямын
1. Түркілердің тауғаштарға елу жыл ісін-күшін беру себебі не?
2. Түрік қағанаты қалай құрылған еді?
3. Орхон жырларының қазақ эпостарымен ұқсастығы неде?
4. Айтар ойы қандай?
б) Жаңа сабақты түсіндіру.
Қорқыт ата ҮІІІ – ІХ ғасырларда Сыр бойындағы Жанкент қаласында өмір сүрген. Ол кісінің мазары қармақшы стансасынан 18 шақырымдай жерде тұр.
Қорқыт – түркілердің оғыз ұлысынан шыққан асқан сәуегей, бақсы, күйшілік, жыраулық өнердің атасы. Қобыз аспабын алғаш жасап, тартқан адам дейді. Жиырма жасқа жеткенде, түс көріп, түсіндегі ақ киімді кісі: «Қырықтан артық өмір сүрмейсін», - деген соң, нағышылары сыйлаған желмаяға мініп алып, өлмейтін жер іздейді. Қайда барса да алдынан жер қазып жатқан адамдар шығады. «Бұл не?» - деп сұраса, олар: «Бұл Қорқыттың көрі», - деп жауап береді. Жан сақтауға жер қалмаған соң, Сыр суының үстіне кілемін төсеп, аңыратып қобыз тартады. Оның жанын алуға келген ажал күйдің әсерінен неге келгенін ұмытып, тұрып қалады. Қорқыт қалғып кеткен кезде ғана қайрақ жылан болып келіп шығады.
Қорқыт бабаның «Ұшардың ұлуы», «Аққу», «Кілем жайған», «Желмая», «Әупбай», «Башпай», т.б. он шақты күйін қобызшылар сақтап қалған. Қорқытты ажалдан құтқарған қобызы болғандықтан, кейінгі бақсылар ауруды қобызбен емдейтін болған.
Қорқыт айтқан жырлар ХҮ ғасырда қара сөзбен хатқа түскен. Кітапта он екі жыр бар: «Дерсеханұлы Бұқаш туралы жыр», «Байбөрі баласы Алып Бамсы», «Тоқа баласы Ержүрек Темірұл», «Төбекөз дәуді өлтірген Бисат батыр», «Хан Төрәлі», «Қазан Саларбектің ауылын жау шапқаны», т.б.
Кітаппен жұмыс: Қорқыт ата туралы аңыздарды мәнерлеп оқиды.
Топтастыру стратегиясы:
Ұшардың ұлуы Кілем жайған
Желмая Әупбай
Башпай Аққу
Білімді бекіту : Өтілген тақырыпқа байланысты бірнеше сұрақтар қоямын. Түсінбеген сұрақтарына жауап беремін.
Бағалау : Сабаққа қатысып отырғандарына қарай білімдері бағаланады.
