Сабақтың тақырыбы: Жер асты құбырларын жалғау
Сабақтың мақсаты: Таңдаған мамандықтарымен техникаға сүйіспеншілікпен, жауапкершілікпен, еңбекке құрметпен қарауға тәрбиелеу; оқушылардың дұрыс дағды қалыптастыруын көздеу, теориялық білімін практикада қолдану қабілеттерін дамыту;
Оқу өндірістік жұмыстарға қажетті құрал-жабдықтар:
Сабақ барысы:
І. Ұйымдастыру бөлімі 9.00-9.05
- Оқушылардың сабаққа қатысуы мен құралдарын тексеру;
- Лабораториялық сабаққа сай киімдерін тексеру;
- Топқа бөліп сабаққа зейін аудару;
ІІ. Кіріспе нұсқау 9.05-9.50
- Сабақтың тақырыбы және мақсатын таныстыру;
- Теориядан өткен сабақты оқушылардың есіне салу,сұрақтар кою;
- Техникалық қауіпсіздік ережелерін еске түсіру;
Ернемек - бұл құбыржол құрылымының байланыстырғыш элементі, ол бұрандамаларға арналған саңылаулары бар дискті немесе сақинаны (кейде төртбұрышты жиектеме) білдіреді. Ернемектер арматураны құбыржолына берік және саңылаусыз байланыстыру үшін арналған, құбырлар мен олардың бөлшектерін өзара байланыстыру үшін, оларды әртүрі жабдықтарға, басқа аппараттарға, ысдыстарға және басқаларына бекіту үшін арналған.
Негізгі стандарттарға сәйкес Ресейде ернемектердің үш түрі шығарылады: пісірілетін тегіс болат, пісірілетін болат түйіспе ("жағалық") және пісірілген сақина кигізілген еркін болат ернемек.
Пісірілетін тегіс ернемектер МЕМСТ 12820-80 талаптарына сәйкес пайдаланылады және -70-тен 450°С-ге дейінгі пайдаланылады.
"Жағалық" ернемекті элементтер (пісірілетін түйіспе) МЕМСТ 12821-80 сәйкес шығарылады және -253-тен 600°С-ге дейінгі температуралық тәртіпте қолданылады.
Пісірілетін сақина кигізілген еркін болат ернемектер МЕМСТ 12822-80 сәйкес келеді, монтаждау ыңғайлығымен ерекшеленеді, сондықтан қиын қолжетімді жерлерде және жиі жөндеу жүргізілген кезде қолданылады.
Сонымен қатар, тегіс пісірілетін және еркін ернемектер 25 кгс/см2-ге дейінгі қысымға, ал пісірілетін болат ернемек түіспесі қысымның 200 кгс/см2-ге дейінгі жоғары көрсеткіштері кезінде қолданылады. Құбыржолдарға арналған бөлшектердің отандық нарығында басқа стандарттар бойынша дайындалған, бұрандалы болат ернемектер, ыдыстар мен аппараттарға арналған, су асты құбыржолдарына арналған ернемектер үлкен сұранысқа ие.
МЕМСТ 12815-80 сәйкес ернемектердің 9 түрі (орындалуы), пішіні мен өлшемдері бойынша олар түйісетін беткі қабаттардан өзгеше болады.
Бірінші орындалатын ернемектер анағұрлым көп таралған, басқалары әртүрлі экстремалдық жағдайларда, мысалы, жоғары қысым болғанда, агрессиялық орталарда және т.б. арматурамен бірге пайдалану үшін арналған.
Үлкен саңылаусыздықты қамтамасыз ету үшін әртүрлі орындалған ернемектер өзара әртүрлі тәсілмен байланысады: байланыстырғыш қуыс бұрғының, тиектің, ойықтың, ойыстың көмегімен байланысады.
Ернемектерді пайдалану үшін материал ретінде әдетте көміртекті, қосындалған және тоттанбайтын болатты пайдаланады.
Ернемектердің екі типі бар:
- Тегіс болат ернемектер МЕМСТ 12820-80
- Пісірілген тегіс болат ернемектер МЕМСТ 12821-80
Жер асты газ құбырлар аймағын ауыстыру
Болат газ құбыры бөлігін ауыстыру
Жұмыс мазмұны: Тұтынушыларға газ беру тоқтатылуы туралы хабарлау. Электрқорғауды ажырату. Жөндеу аймағына дейінгі бекіткішті жабу арқылы тұтынушыларға газ беруді тоқтату. Механизмдер көмегімен оржол жасау. Оржолды газдылыққа тексеру. Газ құбырын ауамен үрлеу және құрастырылған тарақшаны штуцерге жалғау. Қажет жағдайда қолданыстағы газ құбырына штуцерді дәнекерлеу. Газ құбырында газ барын тексеру. Кесілетін аймақты белгілеу. Кесу орнын оқшаулау жабуын алу. Шунтталатын ұстатқышты орнату. Газ құбырының ауыстырылатын бөлігін кесу және оржолдан алып тастау. Қосылатын құбырлар кесіндісінің өлшемін алу, газ құбыры шеттерін балқытуға тазалау. Жаңа құбырдан ауыстырылатын газ құбыры бөлігі өлшемін дайындау. Дәнекерлеуге қосылу бөлігінің шеттерін тазарту. Газ құбыры кесілген жерге катушка орнату, газ құбырларын орталықтандыру және қосылу орындарын дәнекерлеу. Сырттай бақылап және радиографикалық әдіспен дәнекерлеу қосылысының сапасын тексеру. Газ құбырының тығыз бекітілгеніне сынақ жүргізу. Үрлеу құрылғысын бөлшектеу, қажет жағдайда саңлауды штуцермен балқытып бекіту. Бекіткішті ашу. Газды жіберу. Тұтынушыларға газ қалпына кегенін хабарлау. Ұстатқышты алу және электрқорғауды қосу. Шунтталған ұстатқыштарды және штуцер орнатылған орынды, түйіскен жерлерді оқшаулау. Оқшаулаудың тегістілігін приборлық әдіспен тексеру және орнатылған формалы хаттама жасау. Механизмдер көмегімен оржолды көму.
ІІІ. Жабдықтарды қолдана отырып жаттығу. 9.55-10.15
ІV. Оқушылардың өндірістік жұмыстары және ағымдағы нұсқау беру. 10.55-14.15
- Жұмыс кезінде қауіпсіздік ережелерін сақтауды ескерту;
- Жұмыстың уақытылы басталуын қадағалау;
- Звенолардың жұмыс орындарына дұрыс орналасуын тексеру, оларға
құрал – саймандарын беру;
- Берілген тапсырманың өз дәрежесінде орындалуын қадағалау;
V. Қорытынды нұсқау.14.45-15.00
- Орындалған жұмыстарды қабылдап алу және бағалау;
- Жіберілген кемшіліктердіне нұсқау беру;
- Жұмыс орнын жинау;
- Үйге тапсырма Б.Дурманов «Жылу техникалары мен жабдықтарын жөндеу және
пайдалану»
Ернемек - бұл құбыржол құрылымының байланыстырғыш элементі, ол бұрандамаларға арналған саңылаулары бар дискті немесе сақинаны (кейде төртбұрышты жиектеме) білдіреді. Ернемектер арматураны құбыржолына берік және саңылаусыз байланыстыру үшін арналған, құбырлар мен олардың бөлшектерін өзара байланыстыру үшін, оларды әртүрі жабдықтарға, басқа аппараттарға, ысдыстарға және басқаларына бекіту үшін арналған.
