1) Апат?а ?арсы жатты?улардан ?ту кезінде апатты жою операцияларын орындау барысында ?азанды? машинисі ?ауіпті ?ателер жіберіп отыр. Б?л жа?дайда ?ндірісті? жылу шаруашылы?ына жауапты ?ызметкер ?андай шара ?олданады?
Ж: Бункерде отын ?оры бар кезде отын беруді? ж?мыс режимі ?р ?азанды?та ?алыпты ж?ктеме бойынша бір ауысымда ж?мыс жасайды.
3) Еріксіз ауа беру ар?ылы жанар?ыны т?тандыру кезіндегі сізді? ?рекеті?із ж?не ол кезде ?андай ?ауіп т?рлері болуы м?мкін?
Ж: Жанар?ы?а жалын кешіккен кезде алдымен газды?, сосын ауаны? берілуін к?бейтеді. Жану процесіні? т?ра?тылы?ын ж?не жалынны? орналасуын бай?ау керек. Егер осы іс-?рекеттен кейін бол?ан жа?дай жойылмаса, жанар?ыны с?ндіріп, цех басты?ына немесе оны? орынбасарына хабарлау керек. Жалын жанр?ы?а созыл?ан кезде газ жина?ышы ?ызып, оны? ?алпы б?зылады немесе ?ирайды.
Техникалы? ?ауіпсіздік ережелерін еске т?сіру;
Жа?а саба?
Бу немесе су?ыздырушы ?ндірістік ?азанды?тарда ?р т?рлі ?ызмет ат?аратын ??быр?ткізгіштер ж?йесі болады. Олар?а бу?ткізгіштер, ?оректендіретін жолдар, ысты? су ?ткізетін ??бырлар, дренажды ж?не бір?атар ??быр?ткізгіштерге ?ызмет ететін ?осымша жабды?тар ж?не т.б. бір?атар ??быр?ткізгіштер жатады. ?ндірістік ?азанды?тар ??быр?ткізгіштеріні? ??рылымы мен пайдалануы Мемлекеттік техникалы? ба?ылауы бекіткен «Бу ж?не ысты? су ??быр?ткізгіштерді? ??рылымын пайдалану ?ауіпсіздік ережелеріне» с?йкес ж?ргізіледі.
Осы ережелер ?азанды? ма?ында?ы (негізгі ажырат?ыш ысырма?а дейінгі) ??быр?ткізгіштерге, сырт?ы диаметрі 51ммден кем емес бірінші категориялы ??быр?ткізгіштерге, сонымен ?атар а?ызып жіберетін, ?рлеуіш ж?не пайдаланыл?ан арты? ла?тыратын (выхлопные) ??быр?ткізгіштерге ?атысты таратылмайды.
??быр?ткізгіштерге ?ойылатын негізгі талаптар – оларды? беріктігі ж?не ты?ызды?ы. Осыдан бас?а, ??быр?ткізгіштер ж?йесі жабды?тарды? жылдам ажыратып-?осылуын ж?не оларды? ?арапайымдылы?ын, ?ысым мен жылужы аз жо?алтуын, ?ыз?ан кездегі беріктігі мен ны?ызды?ы ж?не ?зартуына н??сан келтірілмеуін ?амтамасыз етуге тиісті.
??быр?ткізгіштер ?ысымы сырт?ы ба?ылау?а байланысты ж?мыс ?ысымына дейін т?мендетіледі. ??быр?ткізгіштер сына??а т?зімді болып есептелінеді. Егер манометр к?рсеткіштері т?мен т?спесе ж?не жарылу белгісі болмаса, д?некерлеу жіктерінен тамшыламаса, ыл?алданбаса, арматура корпустарында ??бырларда а?аулар болмаса, онда ??быр?ткізгіштер сына??а т?зімді болып есептелінеді. ??быр?ткізгіштер ж?не оларды? элементтері сырт?ы жо?ар?ы бетіні? температурасы 45ºC –тан аспай, сонымен ?атар ?ызметкерлерді? ?олжетімді жерлері о?шаулан?ан болуы тиіс. ??быр?ткізгіштерді пайдаланар алдында, оларды? толы? о?шаулан?анын тексеріп, уа?ытында ж?ндеу ж?мыстарын ж?ргізіп орыту ?ажет.
Жылуды жо?алту кезінде бу а?ырындап су?а айналады. ??быр?ткізгіштерді? е? ма?ызды элементтеріні? бірі арматура болып табылады. Ж?мыс барысында о?ан м?хият к??іл аудару ?ажет. Арматура пайдалану кезінде к?бінесе кездесетін а?аулары оларды? ты?ызды?ы ережелерге с?йкес са?талмауынан (бу жо?алу, тамшылау), сонымен ?атар ашу ж?не жабу кезіндегі ?иынды?тарынан болады. Арматураны? ты?ызды?ыгн ??деу мен ыс??ылау?а ж?не жо?ар?ы бетіні? ны?ыздалуына байланысты болады.
Арнайы ??быр?ткізгіштерде оларды? н?мірі рим санымен ж?не ортада жылжу ба?ыты к?рсетіледі. Аналы? ??быр?ткізгіштерде арнаны? н?мірі, агрегаттарды? ?ріппен белгіленуі, оларды? н?мірлдері, оларды? жылжу ба?ыты к?рсетіледі.
??быр?ткізгіштерді? барлы? арматурасы ж?не оларды? ?олдану н?с?ау?а с?йкес н?мірленеді. Арматураны? д??гелек б?рау т?т?аларын ашу ж?не жабу ба?ыттары белгіленеді.
Цехта орнатыл?ан ??быр?ткізгіштер ?шін негізгі техникалы? к?рсеткіштерімен ?оса, ?ткізілген ж?ндеу ж?мыстары ж?не оларды ку?ландыру н?тижелері туралы к?рсетілген м?ліметтері сипаттал?ан т?л??жатты міндетті т?рде болу?а тиіс
К?кіртті мазуттарды жа?у кезінде пайдалану ?шін мазут?а ?ажеттілігіне с?йкес ?р т?рлі ?оспалар ?осылады. ?р т?рлі ?оспалар таза ыдыстарда са?талуы керек. ?алды?тарды, ластарды ыдыстан шы?аруда ж?мыс аса са?ты?тан істелуге тиіс.Оларды ?ауіпсіз жерлерде ?ртеу керек.
Мамандығы: «Қазандық жабдықтары жөніндегі аралаушы машинист»
Сабақтың мақсаты: Таңдаған мамандықтарымен техникаға сүйіспеншілікпен, жауапкершілікпен, еңбекке құрметпен қарауға тәрбиелеу;оқушылардың дұрыс дағды қалыптастыруын көздеу, теориялық білімін практикада қолдану қабілеттерін дамыту;
Оқу өндірістік жұмыстарға қажетті құрал-жабдықтар: қазандық қондырғылары құрлысының плакаттары, сызбалары
Сабақ барысы:
І. Ұйымдастыру бөлімі
- Оқушылардың сабаққа қатысуы мен құралдарын тексеру;
- Лабораториялық сабаққа сай киімдерін тексеру;
- Топқа бөліп сабаққа зейін аудару;
ІІ. Кіріспе нұсқау
Сабақтың тақырыбы және мақсатын таныстыру;
Теориядан өткен сабақты оқушылардың есіне салу,сұрақтар кою;
1) Апатқа қарсы жаттығулардан өту кезінде апатты жою операцияларын орындау барысында қазандық машинисі қауіпті қателер жіберіп отыр. Бұл жағдайда өндірістің жылу шаруашылығына жауапты қызметкер қандай шара қолданады?
Ж: Қазандық машинисін ауыстыруға құқығы бар
2) Бункерлерде артық көмір қорлары болғанда, әрбір қазандық 8сағаттан жұмыс жасағанда және оның ұзақтығы 12-20сағат аралығында болғанда жылу беруде қандай жұмыс кестесін пайдаланады?
Ж: Бункерде отын қоры бар кезде отын берудің жұмыс режимі әр қазандықта қалыпты жүктеме бойынша бір ауысымда жұмыс жасайды.
3) Еріксіз ауа беру арқылы жанарғыны тұтандыру кезіндегі сіздің әрекетіңіз және ол кезде қандай қауіп түрлері болуы мүмкін?
Ж: Жанарғыға жалын кешіккен кезде алдымен газдың, сосын ауаның берілуін көбейтеді. Жану процесінің тұрақтылығын және жалынның орналасуын байқау керек. Егер осы іс-әрекеттен кейін болған жағдай жойылмаса, жанарғыны сөндіріп, цех бастығына немесе оның орынбасарына хабарлау керек. Жалын жанрғыға созылған кезде газ жинағышы қызып, оның қалпы бұзылады немесе қирайды.
Техникалық қауіпсіздік ережелерін еске түсіру;
Жаңа сабақ
Бу немесе суқыздырушы өндірістік қазандықтарда әр түрлі қызмет атқаратын құбырөткізгіштер жүйесі болады. Оларға буөткізгіштер, қоректендіретін жолдар, ыстық су өткізетін құбырлар, дренажды және бірқатар құбырөткізгіштерге қызмет ететін қосымша жабдықтар және т.б. бірқатар құбырөткізгіштер жатады. Өндірістік қазандықтар құбырөткізгіштерінің құрылымы мен пайдалануы Мемлекеттік техникалық бақылауы бекіткен «Бу және ыстық су құбырөткізгіштердің құрылымын пайдалану қауіпсіздік ережелеріне» сәйкес жүргізіледі.
Осы ережелер қазандық маңындағы (негізгі ажыратқыш ысырмаға дейінгі) құбырөткізгіштерге, сыртқы диаметрі 51ммден кем емес бірінші категориялы құбырөткізгіштерге, сонымен қатар ағызып жіберетін, үрлеуіш және пайдаланылған артық лақтыратын (выхлопные) құбырөткізгіштерге қатысты таратылмайды.
Құбырөткізгіштерге қойылатын негізгі талаптар – олардың беріктігі және тығыздығы. Осыдан басқа, құбырөткізгіштер жүйесі жабдықтардың жылдам ажыратып-қосылуын және олардың қарапайымдылығын, қысым мен жылужы аз жоғалтуын, қызған кездегі беріктігі мен нығыздығы және ұзартуына нұқсан келтірілмеуін қамтамасыз етуге тиісті.
Құбырөткізгіштердің гравликалық сынағы 5 минут уақыт аралығында ұстап тұратын қысымы жұмыс қысымының 1,25 көрсеткішіне теңестірілген қысым арқылы өткізіледі.
Құбырөткізгіштер қысымы сыртқы бақылауға байланысты жұмыс қысымына дейін төмендетіледі. Құбырөткізгіштер сынаққа төзімді болып есептелінеді. Егер манометр көрсеткіштері төмен түспесе және жарылу белгісі болмаса, дәнекерлеу жіктерінен тамшыламаса, ылғалданбаса, арматура корпустарында құбырларда ақаулар болмаса, онда құбырөткізгіштер сынаққа төзімді болып есептелінеді.
Құбырөткізгіштер және олардың элементтері сыртқы жоғарғы бетінің температурасы 45ºC –тан аспай, сонымен қатар қызметкерлердің қолжетімді жерлері оқшауланған болуы тиіс. Құбырөткізгіштерді пайдаланар алдында, олардың толық оқшауланғанын тексеріп, уақытында жөндеу жұмыстарын жүргізіп орыту қажет.
Жылуды жоғалту кезінде бу ақырындап суға айналады. Құбырөткізгіштердің ең маңызды элементтерінің бірі арматура болып табылады. Жұмыс барысында оған мұхият көңіл аудару қажет. Арматура пайдалану кезінде көбінесе кездесетін ақаулары олардың тығыздығы ережелерге сәйкес сақталмауынан (бу жоғалу, тамшылау), сонымен қатар ашу және жабу кезіндегі қиындықтарынан болады. Арматураның тығыздығыгн өңдеу мен ысқөылауға және жоғарғы бетінің нығыздалуына байланысты болады.
Арнайы құбырөткізгіштерде олардың нөмірі рим санымен және ортада жылжу бағыты көрсетіледі. Аналық құбырөткізгіштерде арнаның нөмірі, агрегаттардың әріппен белгіленуі, олардың нөмірлдері, олардың жылжу бағыты көрсетіледі.
Құбырөткізгіштердің барлық арматурасы және олардың қолдану нұсқауға сәйкес нөмірленеді. Арматураның дөңгелек бұрау тұтқаларын ашу және жабу бағыттары белгіленеді.
Цехта орнатылған құбырөткізгіштер үшін негізгі техникалық көрсеткіштерімен қоса, өткізілген жөндеу жұмыстары және оларды куәландыру нәтижелері туралы көрсетілген мәліметтері сипатталған төлқұжатты міндетті түрде болуға тиіс
Күкіртті мазуттарды жағу кезінде пайдалану үшін мазутқа қажеттілігіне сәйкес әр түрлі қоспалар қосылады. Әр түрлі қоспалар таза ыдыстарда сақталуы керек. Қалдықтарды , ластарды ыдыстан шығаруда жұмыс аса сақтықтан істелуге тиіс.Оларды қауіпсіз жерлерде өртеу керек.
ІІІ. Жабдықтарды қолдана отырып жаттығу.
ІV. Оқушылардың өндірістік жұмыстары және ағымдағы нұсқау беру.
Жұмыс кезінде қауіпсіздік ережелерін сақтауды ескерту;
Жұмыстың уақытылы басталуын қадағалау;
Звенолардың жұмыс орындарына дұрыс орналасуын тексеру, оларға
құрал – саймандарын беру;
Берілген тапсырманың өз дәрежесінде орындалуын қадағалау;
V. Қорытынды нұсқау.
- Орындалған жұмыстарды қабылдап алу және бағалау;
- Жіберілген кемшіліктердіне нұсқау беру;
- Жұмыс орнын жинау;
- Үйге тапсырма Б.Дүрманов, Ж.Жәнібеков «Жылу техникалары мен жабдықтарын
