Назар Наджми. Зима.

Тема=  Назар Н2жми. «?ыш» ши4ыры

Грамматик тема=  №1р2тл21 саралары (й2нл2ндере1, са4ыштырыу)

Ма7сат=

• Баш7ортостанды8 халы7 ша4иры Н. Н2жми6е8 ши4ыры мен2н танышыу, й0км2тке3ен 16л2штере1+ 31р2тл21 саралары тура3ында т0ш0нс2  бире1+
• у7ыусылар6ы8 телм2рен байытыу, логик фекерл21 32л2тен, тасуири у7ыу к1некм2л2рен 19тере1+
• т2би42т матурлы4ына 3о7ланыу той4о3о уятыу, баш7орт телен2 30й01, ши4ыр жанрына, халы7 ижадына, хе6м2т кеше3ен2 ихтирам той4олары т2рби2л21+

Д2рес барышы.

Ойоштороу м2ле.

- №аумы3ы4ы6, у7ыусылар\ Х2йерле к0н\ Таныш булайы7, мин - Ф2ри62  Хабрахман 7ы6ы. Б0г0н 3е662 д2ресте мин алып бараса7мын.

- Психологик у8ыш. 2й62ге6, бер-беребе6г2, 7уна7тар4а 7арап йылмайып алайы7  2ле. Бе66е8 к2йефебе6 ш2п, к18елебе6 к0р.  Бер-беребе66е а8лап, д2рест2 к1п фай6алы эшт2р баш7арырбы6, тип уйлайым. Ултыры4ы6.

Фонетик к1неге1.

- "й62ге6 2ле, баш7ортса та6а, д0р09 30йл2ше1 0с0н тын юлдарына гимнастика эшл2п, телебе66е шымартып, д0р09 итеп, хата3ы6 2йтерг2 к1нектереп алайы7.

Слайд 1.  А7 7ына,

               Семтеп ала са7 7ына,

               Ята шым 4ына.

                Китер са4ы етте и32,

                Илап ала тын 4ына.

Тексты у7ыйым. !6 аллы у7ый6ар. Хор мен2н у7ыу. Бер бала у7ый.

 -Бе6 ним2 у7ыны7/   Яуап= йома7.

- Йома7 бул4ас, уны8 яуабы ла булыр4а тейеш. Ним2 тура3ында 316 бара ик2н, уйлап 7арайы7 2ле. Яуап= 7ар, 7ыш.

Слайд 2.     ?ыш 31р2те.

- Д2рест2 ним2 тура3ында 30йл2шербе6 ик2н/ Яуаптар.

Т0п 0л0ш.

  У7ыусылар, урам4а к16 3алы4ы6 2ле. К0н нинд2й/  Ошондай 3ыуы7, матур 7ыш ми6геле тура3ында баш7орт халы7 ша4иры Н.Н2жми6е8 ши4ыры бар. Бе6 б0г0н д2рест2 шул ши4ыр мен2н танышырбы6.

Б0г0нг0 числоны, теманы я6ып 7уяйы7.

Слайд  3.   Назар Н2жми. «?ыш» ши4ыры.

               №1р2тл21 саралары – й2нл2ндере1, са4ыштырыу.

У7ытыусы. Н.Н2жми – Баш7ортостанды8 халы7 ша4иры. Д1рт0йл0 районында тыу4ан. Б0й0к Ватан 3у4ышында 7атнаш7ан. С. Юлаев исеменд2ге д21л2т премия3ы лауреаты.

Ма7сатты 2йте1- бе6 ши4ыр6ы8 й0км2тке3е мен2н танышырбы6, тасуири у7ыу к1некм2л2рен ны4ытырбы6, я8ы 31662р 16л2штереп, телм2ребе66е байытырбы6, 31р2тл21 саралары тура3ында белем алырбы6.

Я*Ы ТЕМА.

Ши4ыр мен2н танышыу.

-Х26ер мин ши4ыр6ы у7ыйым, 2 3е6 и4тибар мен2н ты8лап, а8лашылма4ан 31662р6е8 а9тына 3ы6а бары4ы6.

У7ытыусы у7ый.

/- Ши4ыр6а нинд2й 31662р а8лашылманы/ №2р куплетты т2ржем2 итеп, 316лек эше баш7арыу.

- Бер нис2 3166е я6ып алайы7.

№16лек эше.

Слайд 4 .  7ыр6ар - поля, нивы                       х2л йыя - отдыхает

               ялан – поле                                       ма3айып – зазнаваясь

               ба9ыу - поле, пашня                       7абат - снова

               юр4ан - одеяло 

  Эш. №1662р6е я6ыу, у7ыу

.  

Ши4ыр 09т0нд2 эш.

1- се куплет – шым  4ына 16 аллы у7ый6ар

2- се куплет – я84ырауы7лы у7ыу й2ки у7ытыусы артынан 7абатлап

3- с0 куплет – буксирлап й2ки мин башлап, улар дауам ит2

4-се куплет – хор мен2н

5-се куплет – ике у7ыусы у7ый

6-сы куплет – бер ген2 у7ыусы

7-се куплет – ти62йткес ке1ек у7ыу

Ши4ыр4а анализ. Т!, логик фекерл21 32л2тен 19тере1.

Ши4ыр буйынса у7ыусылар 3орау6ар бир2.

/- ши4ыр ним2 тура3ында/

- 7ышын ер нинд2й т09т2/

-ним2л2р 7ар а9тында 7ал4ан/

-т2би42т 7ышын нинд2й х2лд2/

-т2би42т ни82, нилект2н ары4ан/

-ши4ыр6а тик 7ыш тура3ында 4ына 316 барамы/

-кеше ял итм2й ба9ыу6а нишл2п й0р0й/

-ба9ыу6ы автор кешене8 кеме тип атай/

Ду9ы ке1ек 726ерле, х2лен бел2.

-был кеше кем булып эшл2й ик2н, уны8 30н2ре тура3ында ним2 2йт2 алыр3ы4ы6/

Яуап= игенсе, икм2к 19тере1се.

-бе66е8 я7та шундай 30н2р кешел2ре бармы/

-7ышын бит иген 19м2й, ни 0с0н ул 7ышын ба9ыу4а кил2/

Яуап= Й2йге эшт2рен уйлай, ер 0ш0м23ен, 7ар осоп китм23ен, тип борсола.

Игенсе 32м 7ыш 31662ре ара3ында б2йл2неш бармы/ Яуап= 7ар булма3а иген  19м2й.

Слайд 5.   ?ар тотоу. ?ышын ба9ыу6ы 30р328, 7ар осоп китм2й. ?ар ны7 ят3а,я6 3ыу ерг2 3е82. Дым к1п бул3а, игенд2р бер62м сы4а. Ашлы7 у83а, муллы7 була. 

Зима без снега, лето без хлеба. ?ыш 7ар3ы6 бул3а, й2й ярлы була.

-/- №у84ы ике юл4а нинд2й баш7орт халы7 м272ле тура килер ине ик2н/

 Слайд 6. Сана8ды – й2й, арба8ды 7ыш 26ерл2.

             Готовь сани летом, а телегу – зимой.

         Тыу4ан илем – алтын бишек.

          У7ы4анды8 теле ик21.

 Тим2к, алдан уйлап эш итерг2 к2р2к.

 - У7ыусылар, ши4ыр а8лайышлымы/ Автор 16ене8 2йтерг2 тел2г2н уй-фекерен бе6г2 а8лата, еткер2 алдымы/ Теле баймы/

Эйе, телм2ре бай кеше ген2 16ене8 уй-фекерен ты8лаусы4а асы7, а8лайышлы итеп еткер2, 2йтеп бир2 ала. Телм2р6е байытыусы саралар – 31р2тл21 алымдары.

№1р2тл21 алымдарына ним2л2р ин2 3у8/ Гипербола, эпитет, са4ыштырыу, й2нл2ндере1 3.б. Бе6 б0г0н й2н-1, са4- у тура3ында 30йл2шербе6. Улар6ы нисек таныр4а/  ?а4и62не и9к2 т0ш0р01.

Слайд  7. Й2нл2ндере1 – тере заттар4а хас бул4ан эш-х2р2к2тт2р6е, сифаттар6ы, уй-той4олар6ы т2би42т к1ренешт2рен2, й2н3е6 2йбер62рг2 к1сере1.

          Са4ыштырыу – бер 2йбер6е, кешене й2ки к1ренеште икенсе 2йбер6е8 сифаты мен2н са4ыштырыу.

ЭШ- р2тт2рг2 б1леп бире1. ЯУАП- 7ояш сы4а, 7арай,ята+ ел 3ы64ыра,й0р0й+ яландар, урмандар х2л йыя.

           ?ар – мамы7 юр4ан, ба9ыу – ду9.

  ЯЛ МИНУТЫ. У7ыусылар, 3е6г2 7ыш о7шаймы/  Ни 0с0н/  Са84ы, коньки шыуалар. Музыка а9тында т0рл0 х2р2к2тт2р я3ау.

НЫ;ЫТЫУ.

Слайд  8. Синквейн т0601.   ?ыш.           №16б2йл2неш, 30йл2мд2р- 7ыш, 7ар,  

                                                                         3ыуы7, буран, кеше.

ЙОМ;А?ЛАУ.

- У7ыусылар, б0г0н д2рест2 ним2 тура3ында 30йл2штек/ Нинд2й я8ылы7 белдеге6/ Нинд2й й2ки нис2 я8ы 316 и9еге662 7алды/

Ба3алау – класс нисек эшл2не, кем тырышты/ Ба3алар.

    Слайд 9.           )Й ЭШЕ БИРЕ!. Т0рл0 ким2лд2 – ши4ыр я6ыу, бер куплеты ятлау, ши4ыр буйынса 31р2т т0ш0р01.

 У7ыусылар, 32р ми6гелде8 16 матурлы4ы, шуны к1р2 белеге6, хе6м2тте яраты4ы6, хе6м2т кеше3ен ихтирам итеге6.

Б0г0нг0 осрашыу х0рм2тен2 7ар б0рт0кт2ре б1л2к ит2м. Ошо 7ар б0рт0кт2ре ке1ек к18елеге6 а7, та6а бул3ын, тик я7шы 32м изге эшт2р ген2 баш7ары4ы6. №ау булы4ы6.