Сабақтың мақсаты: «Елтану» тақырыбына бойынша оқушылардың білімін байқау.
Білімділік: Сурет, тест, жеке тапсырмалар бойынша алған білімдеріне қорытынды жасау, жеке жұмыс жасау қабілеттерін байқау.
Дамытушылық: Оқушының ақыл-ойын, білімге ынтасын дамыту үшін бірнеше әдіс-тәсіл, ойын түрлерін қолдану.
Тәрбиелік: Оқушыларды туған жерін, Отанын, елін сүюге, ел дәстүрлерін құрметтеп жалғастыруға баулу.
Көрнекіліктер: Сызба, карточкалар, тест тапсырмалары, кестелер, суреттер.
Сабақтың түрі: қорытынды (нәтиже).
Сабақтың барысы:
1. ҰЙЫМДАСТЫРУ КЕЗЕҢІ:
1.Мұғалімнің сөзі.
- Сәлеметсіздер ме?
- Қайырлы күн!
- Отырыңдар. Кім кезекші?
- Бүгін кім сыныпты жоқ?
- Бүгін нешесі?
- Аптаның қай күні?
- Жақсы, рақмет, отыр.
2. Нәтиже сабағына кірісу:
- Бүгін, балалар, сабағымыз қайталау түрінде өткізіледі.Сабақтың мақсаты бойынша біз өткен тараудағы тақырып «Елтану» жөнінде тапсырмаларды орындап, өз-өзімізді бағалаймыз, Отанымыз туралы, халықтың өмірі жайында,оның ерекшілігі туралы қандай жаңа білімдерді алғанымызды анықтаймыз.
- Балалар, бірнеше сабақ бойы біздер еліміздің тағамдар, сусындар, дастарқан, ұлттық ойындар, халқының қонақжайлылық туралы, олардың ерекшілігі жөнінде әңгімеледік. Ал, енді еске салайық, қайталайық.
2. ҚАЙТАЛАУ:
1-ші тақырып: Ұлттық тағамдар.
- Қазақтың басты ұлттық тағамы не?( ет ).
- Жылқы етінің қандай ерекшелігі бар?(ол өте сіңімді болады).
- Жылқы етінен қандай ұлттық тағамдар жасалады?(қазы, қарта, жал, жая, шұжық, бесбармақ, қуырдақ).
- Қандай ұлттық сусындарды білесіндер?(қымыз, айран, шұбат).
- Қазақстанда қымызбен емдейтін санаторий бар ма? Ол қайда орналасқан?(Иә, Көкшетау аймақтағы Бурабайда орналасқан).
- Қымыздың денсаулыққа қандай пайдасы бар?(қымыз қандағы гемоглобинді көбейтеді).
Міне, балалар, қымыз туралы қанатты сөзді тыңдаңдар:
Ауруға – ем, сауға – қуат, дәрі қымыз.
- Шұбат деген сусынды қазақтар неден жасайды?(түйенің сүтінен).
Қазақтың дастарқаны. Ал, енді екінші тақырыпқа көшейік. Балалар, дастарқан туралы қандай мақалдарды білесіндер?
Мақалдар: Нан – тамақтың атасы.
Мол дастарқан – ел байлығы асқан.
Ас – адамның арқауы.
- Қазақтарда екі ең жоғары нәрсе бар, олар қандай?(дастарқан, дәм).
- Қазақтың ұлттық дастарқанында тамақтардың неше негізгі түрі бар?(ет, сүт, нан тағамдары).
(тақтадағы жұмыс) – тақтада 3тақырып жазылған: мұғалім айтқан тағамды оқушылар әр тақырыптың астына керегін жазады.
Қазақтың ұлттық дастарқанындағы тамақтың негізгі түрлері
Ет тағамдарыСүт тағамдарыНан тағамдары
бесбармақ, ірімшік бауырсақ,
қуырдақ, құрт шелпек
қарта, май тоқаш
қазы,
жал,
жая.
-Балалар, ата-бабаларымыз бұрын алыс, ұзақ жолға шыққыанда тағы бір түрлі тағамдарды жасап алатын, ол қандай тағамдар?(дән тағамдар).
Дән тағамдары
тары,
қуырған бидай,
жент,
талқан.
Қазақтарда ежелден келе жатқан дәстүр бар: дастарқандағы дәм, тағамнан ауыз тимей кетуге болмайды. Неліктен сондай дәстүр пайда болды?(себебі, қазақтарда дастарқаннан, дәмнен ең жоғары нәрсе жоқ, сондықтан халықта былай дейді: «Нан ауыз тиіңдер!», что означало: «Преломите с нами хлеб, попробуйте угощения!»
Балалар, дастарқанмен байланысты тағы қандай дәстүрлерді білесіңдер?(тамақ ішуге шақырғанда, тамақты көп күттіруге болмайды). О чем в этом правиле для гостей говорится?(о том, что приглашенные не должны опаздывать к столу и должны уважать старания хозяев).
3-тақырып: Қазақтың қонақжайлылығы.
- Қазақтың қонақжайлылығы туралы естігендеріңіз бар ма?(Ие, қазақ халқы қонақтарға өте қуанышты, өйткені қонақжайлылығы көшпелі тұрмыстарының ерекшелігімен байланысты.)
Осы пікірлерін орыс тілінде де айтуға болады.
Мақалдар: Шақырған жерден қалмайды.
Құдайға жағымпаз жасайын десен – молла бол,
Халыққа жағымпаз жасайын десен – қонақжай бол.
Мақалдар: Если не пойдешь на приглашение, то сам будешь нуждаться в нем.
Если желаешь угодить Богу – будь богомольным,
Если желаешь угодить людям – будь гостеприимным.
Ал, енді біз тамақ жасап, қонаққа шақырайық.
( Сынып екі топқа болініп, әр түрлі тапсырмаларды орындайды, тапсырмалар орындалганнан кейін әр топтың жұмысы бағаланады):
1- тапсырма: 1-ші топ.
керек тағамдарды пайдаланып, дастарқанды дайындап, қонақтарды шақыру.
2- тапсырма: 2-ші топ.
Шығармашылық жұмыс:
берілген сұрақ-жауаптпрдан әр тақырып бойынша диалог құрастыру:
- Катя, сәлем! Мен сені туған күнімен құттықтаймын! Саған зор денсаулық, бақыт тілеймін.
- Рақмет, Лена! Бүгін кешкі сағат 5-те маған қонаққа кел, мен сені күтемін.
- Шақыруына рақмет, мен келемін. Сен тағы кімдерді шақырдың?
- Балалар, қазақ халқының қандай ұлттық ойындарды білесіңдер?(«Тауық күрес», «Асық ойнау», «Айгөлек», «Қыз қуу», «Бәйге», «Көкпар», тағы басқа да ойындар).
- Ал, енді біз мынандай ойынды өткізейік: қазір біреулерін бір ойынның шартын сендерге оқып, оны қалай ойнайтынын көрсетсін, сендер болса қандай ойын екенін анықтаңдар:
1. Осы ойын үшін көп асық жинау керек. («Асық ойыны»).
2. Ақсаңдай ( бір аяқпен ) жүріп, иықтармен қағысып күресу. («Тауық күрес»).
- Жақсы, балалр, барлық тақырыптарды қайталадық, еске салдық.
1. Әр оқушыға парақта жазылған тапсырмалар таратылады. Сол парақтар бойынша жазбаша жұмысы өткізіледі (жұмыс дәптерлерінде жазады).
2. Суретпен жұмыс. Көрген тағамдарды атайды.
3. Сызбаларды жасау. Қайталап, еске салған білімдер арқылы «Ұлттық тағамдар», «Дастарқанның тамағы» және қорытынды сызба «Елтану» тақырыптар бойынша тақтада және дәптерлерде сызбаларды орындау.
Қазақтарда ежелден келе жатқан дәстүр бар: дастарқандағы дәм, тағамнан ауыз тимей кетуге болмайды. Неліктен сондай дәстүр пайда болды?(себебі, қазақтарда дастарқаннан, дәмнен ең жоғары нәрсе жоқ, сондықтан халықта былай дейді: «Нан ауыз тиіңдер!», что означало: «Преломите с нами хлеб, попробуйте угощения!»
