9-сынып ?дебиет к?ні:
Саба?ты? та?ырыбы: Махамбет ?теміс?лыны? шы?армашылы?ы
Саба?ты? ма?саты:
1. Білімдік. Махамбет шы?армашылы?ыны? тарихы негіздері туралы о?ушыларды? білімдерін бір ж?йеге келтіру, жина?тап ?орыту.
2. Дамыту. Тарихи деректер бойынша т?жырым жасай білу да?дысына ?йрету, т?сініктерді деректермен, д?йекс?збен д?лелдеуге жатты?тыру, ?з пікірін ?ор?ай білу да?дыларына т?селдіру.
3. Т?рбиелік. Ту?ан жерді са?тау, оны аянбай ?ор?ау сезіміне баулу, балаларды? ерлік рухын сезіндіру ар?ылы азаматты? т?рбие беру, ?лтты? намысты ?алыптастыру.
Саба?ты? т?рі: бекіту саба?ы
Саба?ты? ?дісі: с?ра? – жауап, салыстыру, топтастыру, ой жина?тау, к?рнекілік.
Саба?ты? к?рнекілігі: Махамбетті? портреті, а?ын?а арнал?ан с?здер, б?кпе ?а?аздары, к?рме, т?рлі ?лестірмелі перфокарталар.
Саба?ты? барысы.
І. ?йымдастыру кезе?і.
1. О?ушыларды ?йымдастыру.
2. саба?ты? ??рылымы мен ма?сатын т?сіндіру.
ІІ. Саба?ты? ма?сатын таныстыру.
Ой ?оз?ау. М??алімні? кіріспе с?зі. М?хтар Шахан?лыны? ?ле?ін о?у... Та?дыры?ды тамырсызды? індетінен ?ал?ала.
?р адамда ?з анасынан бас?а Жебеп т?рар, демеп т?рар ар?ада.
Болу керек ??діретті т?рт ана,
Ту?ан жері т?п ?азы?ы айбыны,
Ту?ан тілі – сатылмайтын байлы?ы,
Ту?ан д?ст?р, салт-санасы тірегі.
?адамына шуа? шашар ?немі.
Ж?не ту?ан тарихы, еске алу?а ?аншама.
Ауыр ?рі ?асіретті болса да
Т?рт ана?а ?нін жал?ай алма?ан.
Пенделерді? басы ?айда ?алма?ан?
Т?рт анасын ?ор?ама?ан халы?ты?
Еш?ашанда ба? ж?лдызы жанба?ан.
?асиетті б?л т?рт ана – та?дыры?ны? тынысы.
Т?рт ана ?шін бол?ан к?рес – к?рестерді? ?лысы!
Х?ІІІ –ХІХ ?.-?ы ?аза? хал?ыны? басында?ы ауыр о?и?а жер дауы, жер ?ай?ысы, жер зары болды. Бірі Махамбет елді бостанды??а жеткізу ?шін ?рі а?ын, ?рі батыр бол?ан сия?ты,балалар.Батырды? ?р жыры батылды??а,батырлы??а толы арман ?ле?дер.1 мин
ІІІ. О?ушы білімін тексеру.
О?ушылар?а ба?алау пара?тары таратылады.Оны ?з ішіндегі спикерлері белгілеп отырады.
1. А?ын ?мірінен деректер“?мір - дерек” слайд 5мин
2.Зымыран с?ра?тар 2 мин
.Бортовой журнал.Білемін.?йрендім.О?ушылар білгенін плакат?а жазып шы?ады. Махамбет а?ын туралы біз т?менгі сыныптардан білеміз. ?азір сендер сыз?ан кестені толтыры?дар. Білемін деген ба?ан?а батыр туралы ?здері? білетін м?ліметтерді толтырып жазы?дар. Білдім деген екінші ба?анды саба?ты? со?ында толтырасы?дар. 3мин.
ІV. Ма?ынаны тану Б?гін Махамбет ?теміс?лыны? шы?армашылы?ыны? к?ркемдігі туралы с?з етеміз.Махамбет –?з ойын ?апысыз жеткізу ?шін с?здерді тал?ампазды?пен ?олдан?ан.Біра? а?ын оларды тек ?семдік ?шін емес,?мір шынды?ын тере? бейнелеу ?шін ал?ан.А?ын жырлары хал?ын табандылы??а,жау?а мейірімсіз болу?а,?иыншылы?ты же?етін ?айсарлы??а т?рбиелейді.Ол-асыл с?зді? кені,к?ркем тілді? ?стасы,ерлікке ?ндейтін жалынды ?гітші.
О?ушылар?а енді жа?а саба??а к?шпей т?рып Махамбетті? ?ле?ін ты?даймыз.Сол ?ле?нен т?сінгендері?ді бір с?йлеммен жеткізесі?дер. 2 мин
2.Та?ырыпты? теннис.О?ушылар ты?дал?ан ?ле? туралы ?з ойларын бірнеше
с?йлемдер ар?ылы айтып шы?ады. 2 мин
М??алім с?зі. Махамбетті? поэзиясы ереуілге шы??ан халы?ты? ??діретті ?ні болды. «?ара ?азан,сары бала ?амы ?шін ?ылыш сермедік »деп ?ран к?терген Исатай мен Махамбет т??ірегіне жергіілікті халы?тан мол к?ш топталды.Оларды? ойла?аны-?здеріні? ?амы емес,к?пті?,?алы? ?ауымны?,елді? ?амы еді.
3. Топтастыру ?дісі бойынша тапсырмалар.
А) І. топ?а: «?ара ?азан сары бала ?амы ?шін»
?) ІІ. топ?а « Махамбет ?ле?деріні? ерекшеліктері » 10 мин
Сергіту с?ті.К?й ты?дау. «Ж?мыр ?ылыш» 2мин
М??алім с?зі: Махамбет –лирик а?ын.Оны? лирикаларыны? ?зекті ар?ауы –елді к?реске ?ндеу.Енді о?ушылар біз топтасып отырып Махамбетті? ?ле?деріне талдау ж?ргізетін боламыз.махамбет ?ле?деріні? к?ркемдігін,шеберлігін талдаймыз.
4.Махамбет ?ле?деріні? ерекшелігі.
А)І топ. «Тарланым» ?ле?і.
?) ІІ топ. «М?нар к?н» ?ле?і 5мин
Екі топтан бір о?ушыдан шы?ып семанткалы? картаны толтырады.
4. С?йкестендіру тапсырмасы бойынша семантикалы? картаны толтыру
А) І. Топ?а:
1. «Ереуіл ат?а ер салмай»
2.« ?ара ?азан, сары бала ?амы ?шін»
3.« Арыстан одан кім ?ткен ?!»
4.« Махамбетті? Байма?анбет с?лтан?а айт?аны»
5. «М?нар к?н»
?) ІІ. топ?а:
1. Ішкі Б?кей ордасында?ы к?теріліс.
2. Махамбетті? т?рмеге ?амал?ан ж.
3. ?иялымолада бол?ан ?лкен ай?ас.
4. Исатай мен Махамбетті? хан ордасына 2-ші рет аттанды.
5. Ардагер а?ынны? д?ние сал?ан жылы.
1.Ерлікке ?ндейді
2.Отанына деген с?йіспеншілігі
3.Исатайды? батырлы?ы.
4.А?ынны? ішкі сыры.
5.Хан?а наразылы?ы.
1.ХІХ ?асырды? І ж.
2.1829 ж.
3.1836 ж.14 с?уір
4.1837 ж. 2 ?араша
5.1846 ж. 1855 ж. 2 мин
5.Ой жина?тау ?дісі бойынша тапсырмалар ( ой. жин. кер.)
а) І топ: «Т?л?аны танып білейік» а?ынны? портретін жазу. Суреті т?рады та?тада.
?) ІІ топ: «Мені? атым-Махамбет» а?ын?а мінездеме жазу. 2мин
6.Пікірталас. Жуан ж?не жі?ішке с?ра?тар
1.Б?гінгі к?нні? Махамбеті болсам кіммен, немесе немен к?ресер едім?
2.–Махамбеттей болу?а ?абілеті? жете ме? 2 мин.
6. Рефлекция «Кері байланыс»
-Б?гін мен білдім.
-?ызы?ты болды.
-?иын болды.
-Мен тапсырманы орындадым.
-Мен т?сіндім нені.
-Енді мен істей аламын.
-Мен ?йрендім.
-Б?гін ?олымнан келді.
-Мен істей алдым.
-Мені та? ?алдырды.
-Саба? мені? ?міріме берді.
Мен енді істегім келеді.
Бес жолды ?ле?
1 - жол – та?ырыпты? атау
Зат есім –( 1с?з)
2 - жол – та?ырыпты сипаттайтын с?з
Сын есім – (2 с?з)
3 - жол та?ырып туралы ?имылды білдіретін с?з
Етістік (3 с?з)
4 - жол - та?ырып?а ?атысты т?рт с?зден т?ратын с?з орамы
5 - жол - та?ырыпты? м?нін ашатын синоним с?з бір с?з
«Бес жолды ?ле?» - а?ын?а арнап ?ле? ?й?астыру. 3мин.
?І. Саба?ты ?орытындылау, бекіту.
1. О?ушы белсенділігін жина?тап, ?орыту.
2. Та?та?а жазып ілінген а?ын туралы пікірлерді о?ып, т?сіндіру.
3. Ал?ан ?пайлары бойынша ба?алау.
4. ?йге тапсырма: «Аттанып едім к?п ?шін.» та?ырыбында шы?арма жазу.
