kopilkaurokov.ru - сайт для учителей

Создайте Ваш сайт учителя Курсы ПК и ППК Видеоуроки Олимпиады Вебинары для учителей

Леп белгісі. С?ра? бергісі.

Нажмите, чтобы узнать подробности

?аза? тілі

 Сыныбы: 9

 К?ні: 04.02.16.

Кабинет: ?аза? тілі

Саба?ты? атауы

Пунктуация.  ?олданылу негіздері мен ?олданылатын

 орындары. С?йлем со?ында ?ойылатын тыныс белгілері.

 Н?кте. С?рау белгісі.Леп белгісі. К?п н?кте.

К?рнекілігі

Ма?саты

Білімділік: О?ушылар?а  тыныс белгілерді на?ты   ?оюды? себептері ж?ніндегі пунктуациялы? да?дыларын ?алыптастыру, жа?а материалды ме?герту.
Дамытушылы?: О?ушыларды? пуктуациядан ал?ан білімдерін ?рі ?арай дамыта отырып, ойлау д?режелерін арттыру, м?нерлі с?йлеп, сауатты жазу?а, ?зіндік  шы?армашылы??а баулу.
Т?рбиелік: О?ушыларды? тіл байлы?ын дамыту,    шешен де шебер, на?ты с?йлеуге т?рбиелеу. 

Топ?а б?лу

Пазл ар?ылы топтар?а б?лу

Кіріспе

Ынтыма?тасты? атмосферасын ?алыптастыру

3 минут

Бір-бірімізге ?арайы?. Мен сендерді? к?здері?нен ?уаныш пен ?ызы?ушылы? к?ріп т?рмын.

Сендерді «Шатты? ше?беріне» ша?ырамын. К?неки, бір-бірімізге жылы лебіз айтып, досты?ымызды ны?айтайы?.

-         К?ндей жары? бол!                                               

-         Судай м?лдір бол!

-         Б?ла?тай таза бол!

-         С?ттей а? бол!

-         ??мырс?адай е?бек?ор бол!

-         Таудай талапты бол!

-         К?н н?рындай мейірімді бол!

-         Жердей ке? пейілді бол!

-         Жаздай жайдарлы бол!

  • Мейірімділік-асыл ?асиетіміз,
  • Ж?ректегі таза а? ниетіміз.
  • Жан д?ние кілті,
  • Шатты? пенен к?лкі.
  • Биік ?стап соны,
  • ?адірлейік біз!
  • ?адірлейік біз!
  • Бірге ?ткізген,
  • ?рбір к?нді!

Саба?ты? барысы

М??алімні? іс-?рекеті

О?ушыны? іс-?рекеті

?й тапсырмасын с?рау. Ой ?оз?ау

   Білу

     6  минут

Пунктуация дегеніміз не?

Тыныс белгілері болмаса немесе д?рыс ?ойылмаса, м?тіндегі ойды д?рыс о?у, т?сіну м?мкін бе?

Ой жеткізудегі бет-ж?з ??былысын, ?ол ?имылдарымен дауыс ыр?а?ын ?а?аз?а т?сіре аламыз ба? Б?ларды ?андай белгілер алмастыра алады?

Хабарлы с?йлем:

 ?ар кетті.?ыр т?сі к?ннен-к?нге ??лпырып келеді.

 Лепті с?йлем: леп белгісі к?тері?кі дауыспен айтыл?ан лепті с?йлемдерден со? ?ойылады. Шіркін, айтушы мен бол?анда, ??тырушым сен болсайшы, Абай!

С?рау белгісі  с?раулы с?йлемдерден кейін ?ойылады

С?рау есімдіктері ?атыс?ан с?йлемдер: ?аза? ?ліпбиіні? атасы кім?

Ма?ынаны тану

Т?сіну

15 минут

С?йлем со?ына ?ойылатын тыныс белгілеріне т?сінік бер (Постер ??ру)  І топ С?рау белгісі

Б?л белгі с?раулы с?йлемдерден кейін ?ойылады.С?раулы с?йлем с?рап білуді,жауап к?туді ма?сат етеді.

Адам баласы бір-біріне,кейде ?з-?зіне с?ра? ?ояды.

С?ра?- адам д?ниетанымыны? ?оз?аушы к?ші.?мірді?  бар ??пиясын білуге ?мтылу-адам?а ?ана т?н ?асиет. Ма,ме, ба, бе,па,пе,ше с?раулы? шылаулары ?атыс?ан с?йлемдер:“Сен “Абай жолы” романын о?ыды? ба?

Шы?ар,болар,?айтеді с?здері баяндауыш ??рамында келсе:“Азиада алауы” ?сем ?ала Алматы?а жа?ында?ан болар? ?ой,ау демеул. шыл/ы ж/е ? ода?айы баян/ш ??рамында келсе:  -?ділбек, футбол ала?ына келесі? ?ой?

ІІ топ Леп белгісі к?тері?кі дауыспен айтыл?ан лепті с?йлемдерден со? ?ойылады. Ерекше бір к??іл к?йіне байланысты к?тері?кі дауыспен б?йыру, ?тініш ма?ынасында айтыл?ан с?йлемдерден со? ?ойылады. ?ранды с?йлемдерден кейін ?ойылады. Ерекше к?тері?кі дауыспен айтыл?ан ?аратпа, ода?ай с?здер мен “жо?”, “и?” деген с?здерден кейін ?ойылады. Ерекше м?н бере к?тері?кі айтыл?ан атаулы с?йлем сия?ты с?здерден кейін леп белгісі ?ойылуы м?мкін. С?лемдескенде айтылатын, ішінде с?раулы? шылауы бар тіркестерден кейін леп белгісі ?ойылады.
А?ырма?ыз! То?таты?ыз мынау бассызды?ты! Біз, ?аза?, ежелден еркіндік а?са?ан! То?жан! Япырмай; жа?сы айтты?ыз - ау! Ділда! М?ны? жары! – Есенсіз бе! – деді Ас?ар Айбала?а келіп.
?уаныш Реніш ?кініш
Ала?ай, па?, шіркін Ту,ойпырмай,ойбай,?й ?ап,ту - у, ойпырмай
 ІІІ топ(.) н?кте ?арт балапанны? кішісін ма?тады.
К??іл к?й м?ні де, с?рау да жо?, хабар бар, сонды?тан

  (.) н?кте ?ойылады.

Ой тол?аныс

?олдану

6 минут

?ызы?ушылы?ты ояту.

10 минут

Анализ, синтез

2 минут

“Келісу - келіспеу” стратегиясы.
I топ
О?ушылар неге келісетін – келіспейтіндіктерін т?сіндіріп береді.
1. Леп белгісі к?тері?кі дауыспен айтыл?ан лепті с?йлемдерден со? ?ойылады. (Келісемін).
2. С?йлем со?ында тек ?ана н?кте ?ойылады. (Келіспеймін).
3. С?раулы с?йлемдерден кейін с?рау белгісі ?ойылады. (Келісемін).
4. Ая?талма?ан с?йлемні? со?ына к?п н?кте ?ойылады. (Келісемін).
5. С?йлем со?ында тыныс белгілері ?абаттаса ?ойылады. (Келісемін).

II топ
1. Хабарлы с?йлемнен со? н?кте ?ойылмайды. (Келіспеймін).
2. Та?ысын та?ылар, та?ы бас?алар деген с?здер ?ыс?артылып алын?анда н?кте ?ойылады (Келісемін)
3. Жалпылауыш с?здерден кейін н?кте ?ойылады. (Келіспеймін). Мысалы:?ш - а? н?рсе адамны? ?асиеті: Ысты? ?айрат, н?рлы а?ыл, жылы ж?рек.
4. Бастауыш пен баяндауыш атау т?л?алы с?зден бол?анда, бастауыштан кейін сызы?ша ?ойылады. (Келісемін).

Мысалы: Болат – ?стаз.

5. ?ранды с?йлемдерден кейін н?кте ?ойылады. (Келіспеймін).

IIІ топ
1. С?раулы с?йлемдерден кейін н?кте ?ойылады. (Келіспеймін).
2. С?раулы? м?нін к?теру ?шін кейде біры??ай м?шені? ?р?айсысынан кейін с?рау белгісі ?ойылады. (Келісемін).
3. Егер с?раулы с?йлем лептік интонациямен айтылса, с?рау мен леп белгілері ?абат ?ойылады. (Келісемін).
4. Тыныс белгілері туралы ережелер жина?ы лексикология деп аталады. (Келіспеймін - Пунктуация).
5. ?зынды?, к?лем ?лшемдеріні? (км, м, см, га, л, т. б.) ж?не бас?аларыны? ?ыс?артылып ?олданылатын шартты белгілерінен кейін н?кте ?ойылмайды. (Келісемін).

“Топтастыру стратегиясы”.
Та?та?а о?ушыларды? к?мегімен г?л бейнесіндегі сызбалар орналыстырылады. Е? ?уелі на? ортасына “леп белгісі” деген сызба ілініп, соны? жан - жа?ына леп белгісіне байланысты сызбалар ?ойылады, оларды о?ушылар атап отырады.
Одан со? о?ушылар?а с?ра? ?ойылады:
– Бізді? сызбаларымыз неге г?л т?різді жасалды?
– Та?тада?ы г?л сызбаларыны? саны нешеу?
– Жетеу.
– “Жеті” деген ?аза?тарда ?андай сан?
– ?асиетті сан.
– Ендеше жеті санына байланысты аталарымыздан ?ал?ан ?андай асыл с?здерді білесі?дер?
1. Жеті ш?ріп. (Жеті ?улие).
2. Жеті ?азына.
3. Жеті ата.
4. Жеті к?н.
5. Жеті ж?т.
6. Жеті жо?.
7. Жеті ?ашы?.

НОМ кестесін толтыру

Не ?ызы?тырды?

 Ой?а т?йгенім.

Мен ?шін жа?алы?!  

“леп белгісі”, «с?ра? белгісі», «н?кте» деген сызба ілініп, соны? жан – жа?ына  белгісіне байланысты сызбалар ?ойылады, оларды о?ушылар атайды.
Одан со? о?ушылар ?ойыл?ан с?ра??а ж?йелі жауап береді.
– Бізді? сызбаларымыз неге г?л т?різді жасалды?
– Та?тада?ы г?л сызбаларыны? саны нешеу?
– Жетеу, бесеу, ?шеу
  деген ?аза?тарда ?асиетті сан екені туралы т?сінік береді.
  Жеті, бес, ?ш санына байланысты аталарымыздан ?ал?ан   асыл с?здерді атайды.  
 

  1. Бес арыс
  2. Бе асыл, бес д?шпан
  3. Бес ?атер
  4. Бес жаратылыс
  5. Бес ?ару
  6. Бес намаз
  7. Бес борыш

 

  1. ?ш дана
  2. ?ш б?йтерек
  3. ?ш арсыз
  4. ?ш жа?ын
  5. ?ш асыл
  6. ?ш ?асиет
  7. ?ш кедейлік
  8. ?ш билік
  9. ?ш ?уат
  10. ?ш би
  11. ?ш ж?рт

Ба?алау 1 минут

Ба?алау пара?шаларын толтыру

?йге тапсырма

131-жатты?у.С?раулы с?йлемдерді? ма?ынасын ?згертіп,хабарлы с?йлемдерге айналдыру.

Рефлексия 2минут

Келесі саба??а пікір мен ?сыныстар, талап\тілектер.






 

Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?
Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.
Быстро и объективно проверять знания учащихся.
Сделать изучение нового материала максимально понятным.
Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.
Наладить дисциплину на своих уроках.
Получить возможность работать творчески.

Просмотр содержимого документа
«Леп белгісі. С?ра? бергісі.»

Қазақ тілі

Сыныбы: 9

Күні: 04.02.16.

Кабинет: қазақ тілі

Сабақтың атауы

Пунктуация. Қолданылу негіздері мен қолданылатын

орындары. Сөйлем соңында қойылатын тыныс белгілері.

Нүкте. Сұрау белгісі.Леп белгісі. Көп нүкте.

Көрнекілігі

Мақсаты

Білімділік: Оқушыларға тыныс белгілерді нақты қоюдың себептері жөніндегі пунктуациялық дағдыларын қалыптастыру, жаңа материалды меңгерту.
Дамытушылық: Оқушылардың пуктуациядан алған білімдерін әрі қарай дамыта отырып, ойлау дәрежелерін арттыру, мәнерлі сөйлеп, сауатты жазуға, өзіндік шығармашылыққа баулу.
Тәрбиелік: Оқушылардың тіл байлығын дамыту, шешен де шебер, нақты сөйлеуге тәрбиелеу.

Топқа бөлу

Пазл арқылы топтарға бөлу


Кіріспе


Ынтымақтастық атмосферасын қалыптастыру


3 минут

Бір-бірімізге қарайық. Мен сендердің көздеріңнен қуаныш пен қызығушылық көріп тұрмын.

Сендерді «Шаттық шеңберіне» шақырамын. Кәнеки, бір-бірімізге жылы лебіз айтып, достығымызды нығайтайық.

  • Күндей жарық бол!

  • Судай мөлдір бол!

  • Бұлақтай таза бол!

  • Сүттей ақ бол!

  • Құмырсқадай еңбекқор бол!

  • Таудай талапты бол!

  • Күн нұрындай мейірімді бол!

  • Жердей кең пейілді бол!

  • Жаздай жайдарлы бол!

  • Мейірімділік-асыл қасиетіміз,

  • Жүректегі таза ақ ниетіміз.

  • Жан дүние кілті,

  • Шаттық пенен күлкі.

  • Биік ұстап соны,

  • Қадірлейік біз!

  • Қадірлейік біз!

  • Бірге өткізген,

  • Әрбір күнді!

Сабақтың барысы

Мұғалімнің іс-әрекеті

Оқушының іс-әрекеті


Үй тапсырмасын сұрау. Ой қозғау







Білу

6 минут





Пунктуация дегеніміз не?

Тыныс белгілері болмаса немесе дұрыс қойылмаса, мәтіндегі ойды дұрыс оқу, түсіну мүмкін бе?




Ой жеткізудегі бет-жүз құбылысын, қол қимылдарымен дауыс ырғағын қағазға түсіре аламыз ба? Бұларды қандай белгілер алмастыра алады?

Хабарлы сөйлем:

Қар кетті.Қыр төсі күннен-күнге құлпырып келеді.

Лепті сөйлем: леп белгісі көтеріңкі дауыспен айтылған лепті сөйлемдерден соң қойылады. Шіркін, айтушы мен болғанда, ұқтырушым сен болсайшы, Абай!

Сұрау белгісі сұраулы сөйлемдерден кейін қойылады

Сұрау есімдіктері қатысқан сөйлемдер: Қазақ әліпбиінің атасы кім?



Мағынаны тану


Түсіну









15 минут



























Сөйлем соңына қойылатын тыныс белгілеріне түсінік бер (Постер құру) І топ Сұрау белгісі

Бұл белгі сұраулы сөйлемдерден кейін қойылады.Сұраулы сөйлем сұрап білуді,жауап күтуді мақсат етеді.

Адам баласы бір-біріне ,кейде өз-өзіне сұрақ қояды.

Сұрақ- адам дүниетанымының қозғаушы күші.Өмірдің бар құпиясын білуге ұмтылу-адамға ғана тән қасиет. Ма,ме, ба, бе,па,пе,ше сұраулық шылаулары қатысқан сөйлемдер:“Сен “Абай жолы” романын оқыдың ба?

Шығар,болар,қайтеді сөздері баяндауыш құрамында келсе:“Азиада алауы” әсем қала Алматыға жақындаған болар? Ғой,ау демеул. шыл/ы ж/е ә одағайы баян/ш құрамында келсе: -Әділбек, футбол алаңына келесің ғой?

ІІ топ Леп белгісі көтеріңкі дауыспен айтылған лепті сөйлемдерден соң қойылады. Ерекше бір көңіл күйіне байланысты көтеріңкі дауыспен бұйыру, өтініш мағынасында айтылған сөйлемдерден соң қойылады. Ұранды сөйлемдерден кейін қойылады. Ерекше көтеріңкі дауыспен айтылған қаратпа, одағай сөздер мен “жоқ”, “иә” деген сөздерден кейін қойылады. Ерекше мән бере көтеріңкі айтылған атаулы сөйлем сияқты сөздерден кейін леп белгісі қойылуы мүмкін. Сәлемдескенде айтылатын, ішінде сұраулық шылауы бар тіркестерден кейін леп белгісі қойылады.
Ақырмаңыз! Тоқтатыңыз мынау бассыздықты! Біз, қазақ, ежелден еркіндік аңсаған! Тоғжан! Япырмай; жақсы айттыңыз - ау! Ділда! Мұның жары! – Есенсіз бе! – деді Асқар Айбалаға келіп.
Қуаныш Реніш Өкініш
Алақай, паһ, шіркін Ту,ойпырмай,ойбай,әй Қап,ту - у, ойпырмай
ІІІ топ(.) нүкте Қарт балапанның кішісін мақтады.
Көңіл күй мәні де, сұрау да жоқ, хабар бар, сондықтан

(.) нүкте қойылады.


Ой толғаныс


Қолдану


















































6 минут















Қызығушылықты ояту.








10 минут

























Анализ, синтез



2 минут

Келісу - келіспеу” стратегиясы.
I топ
Оқушылар неге келісетін – келіспейтіндіктерін түсіндіріп береді.
1. Леп белгісі көтеріңкі дауыспен айтылған лепті сөйлемдерден соң қойылады. (Келісемін).
2. Сөйлем соңында тек қана нүкте қойылады. (Келіспеймін).
3. Сұраулы сөйлемдерден кейін сұрау белгісі қойылады. (Келісемін).
4. Аяқталмаған сөйлемнің соңына көп нүкте қойылады. (Келісемін).
5. Сөйлем соңында тыныс белгілері қабаттаса қойылады. (Келісемін).

II топ
1. Хабарлы сөйлемнен соң нүкте қойылмайды. (Келіспеймін).
2. Тағысын тағылар, тағы басқалар деген сөздер қысқартылып алынғанда нүкте қойылады (Келісемін)
3. Жалпылауыш сөздерден кейін нүкте қойылады. (Келіспеймін). Мысалы:Үш - ақ нәрсе адамның қасиеті: Ыстық қайрат, нұрлы ақыл, жылы жүрек.
4. Бастауыш пен баяндауыш атау тұлғалы сөзден болғанда, бастауыштан кейін сызықша қойылады. (Келісемін).

Мысалы: Болат – ұстаз.

5. Ұранды сөйлемдерден кейін нүкте қойылады. (Келіспеймін).

IIІ топ
1. Сұраулы сөйлемдерден кейін нүкте қойылады. (Келіспеймін).
2. Сұраулық мәнін көтеру үшін кейде бірыңғай мүшенің әрқайсысынан кейін сұрау белгісі қойылады. (Келісемін).
3. Егер сұраулы сөйлем лептік интонациямен айтылса, сұрау мен леп белгілері қабат қойылады. (Келісемін).
4. Тыныс белгілері туралы ережелер жинағы лексикология деп аталады. (Келіспеймін - Пунктуация).
5. Ұзындық, көлем өлшемдерінің (км, м, см, га, л, т. б.) және басқаларының қысқартылып қолданылатын шартты белгілерінен кейін нүкте қойылмайды. (Келісемін).


Топтастыру стратегиясы”.
Тақтаға оқушылардың көмегімен гүл бейнесіндегі сызбалар орналыстырылады. Ең әуелі нақ ортасына “леп белгісі” деген сызба ілініп, соның жан - жағына леп белгісіне байланысты сызбалар қойылады, оларды оқушылар атап отырады.
Одан соң оқушыларға сұрақ қойылады:
– Біздің сызбаларымыз неге гүл тәрізді жасалды?
– Тақтадағы гүл сызбаларының саны нешеу?
– Жетеу.
– “Жеті” деген қазақтарда қандай сан?
– Қасиетті сан.
– Ендеше жеті санына байланысты аталарымыздан қалған қандай асыл сөздерді білесіңдер?
1. Жеті шәріп. (Жеті әулие).
2. Жеті қазына.
3. Жеті ата.
4. Жеті күн.
5. Жеті жұт.
6. Жеті жоқ.
7. Жеті ғашық.




НОМ кестесін толтыру

Не қызықтырды?

Ойға тұйгенім.

Мен үшін жаңалық!





































































“леп белгісі”, «сұрақ белгісі», «нүкте» деген сызба ілініп, соның жан – жағына белгісіне байланысты сызбалар қойылады, оларды оқушылар атайды.
Одан соң оқушылар қойылған сұраққа жүйелі жауап береді.
– Біздің сызбаларымыз неге гүл тәрізді жасалды?
– Тақтадағы гүл сызбаларының саны нешеу?
– Жетеу, бесеу, үшеу
деген қазақтарда қасиетті сан екені туралы түсінік береді.
Жеті, бес, үш санына байланысты аталарымыздан қалған асыл сөздерді атайды.

  1. Бес арыс

  2. Бе асыл, бес дұшпан

  3. Бес қатер

  4. Бес жаратылыс

  5. Бес қару

  6. Бес намаз

  7. Бес борыш


  1. Үш дана

  2. Үш бәйтерек

  3. Үш арсыз

  4. Үш жақын

  5. Үш асыл

  6. Үш қасиет

  7. Үш кедейлік

  8. Үш билік

  9. Үш қуат

  10. Үш би

  11. Үш жұрт


Бағалау 1 минут

Бағалау парақшаларын толтыру

Үйге тапсырма

131-жаттығу.Сұраулы сөйлемдердің мағынасын өзгертіп,хабарлы сөйлемдерге айналдыру.

Рефлексия 2минут

Келесі сабаққа пікір мен ұсыныстар, талап\тілектер.


























Получите в подарок сайт учителя

Предмет: Прочее

Категория: Уроки

Целевая аудитория: 9 класс

Скачать
Леп белгісі. С?ра? бергісі.

Автор: Юсупова А.Н.

Дата: 17.02.2016

Номер свидетельства: 294697


Получите в подарок сайт учителя

Видеоуроки для учителей

Курсы для учителей

ПОЛУЧИТЕ СВИДЕТЕЛЬСТВО МГНОВЕННО

Добавить свою работу

* Свидетельство о публикации выдается БЕСПЛАТНО, СРАЗУ же после добавления Вами Вашей работы на сайт

Удобный поиск материалов для учителей

Ваш личный кабинет
Проверка свидетельства