П?н ?аза? тілі ж?не ?дебиет
Саба?ты? та?ырыбы Ас – адамны? ар?ауы
Саба?ты? ма?саты:
?рт?рлі жатты?улар орындату ар?ылы ?аза?ты? ?лтты? та?амдарымен таныстыру. Жа?а с?здерді ме?герте отырып, ойлау, есте са?тау ?абілеттерін дамыту?а т?сінік беру.
Асты? т?рлерін ?йрете отырып, с?здік ?орларын дамыту.
М?тінмен ?атар ?осымша м?ліметтер бере отырып эстетикалы? тал?амдарын дамыту, т?рбиелеу.
Саба?ты? типі, т?рі Жа?а саба?
Саба?ты? ?дісі С?ра?-жауап, т?сіндіру, аударма, ??гіме, диспут, жарыс, т.б.
Саба?ты? к?рнекілігі Сурет, таратпа к?ртішкелер, о?улы?, с?здік, суреттер
Саба?ты? барысы:
?йымдастыру кезе?і С?лемдесу, т?гендеу, ой ша?ыру, саба?ты? ма?сатын айту
Жа?а саба??а кіріспе
«Ой ша?ыру»:
Сізді? с?йікті та?амы?ыз?
Сіз бос уа?ыты?ызда ?аза?ты? ?андай ?ллты? та?амдарын дайында?анды ?натасыз?
?лтты? та?амдарымызды? адам ?міріне ма?ызы ?андай деп ойлайсыз?
?лтты? та?ам ?ажет деп ойлайсыз ба?
?асиетті та?ам (нан)
Б?гінгі бізді? та?ырып «Ас – адамны? ар?ауы» деп аталады. Б?гін біз жа?а с?здермен танысып, м?тінмен ж?мыс жасаймыз, т?рлі тапсырмалар орындаймыз.
Жа?а саба? кезе?і
Жа?а с?здермен ж?мыс:С?з тіркесін немесе с?йлем ??растыр. Естері?де ?ал?ан с?здерді пара? бетіне жазып бер.
Сусын
??рт
Ірімшік
Ш?бат
?азы-?арта
Жал-жая
Бесбарма? - бешбармак
Бата – пожелание
М?зір
Жайма
М?тінді м??ият о?ы?ыз.
Тама?тану
Аурулы т?нні? ?лі жо?, ал ?лі жо? адам ж?мыс?а жарамайды. Ашты?тан т?н ?андай азса, аурудан да солай азба?. Не??рлым ауру к?шті болса, со??рлым т?н к?п азба?. Т?н ?андай азса, а?ыл да соншалы?ты азады. Т?н ауырып т?р?анда жан жай таппайды, іске к??іл шаппайды, жігер жо?алады, а?ыл ?алыбында болмайды. Ес д?рыс емес кезде к??ілсіз, жігерсіз іс о?ды болып шы?пайды. Б?л айтыл?анны? б?рінен егер т?н азса, к?ш кетеді, а?ыл азып, іске де, еске де кемшілік келетіні бай?алады. Т?н азуы ойды алып, есті кетіріп, іске кемшілік келтіреді. Ал е?бексіз еш н?рсе табылмайды.
Т?н с?лулы?ына керек н?рселер не?
Т?нге керек н?рселерді мезгілімен тиісті к?йінде, керек м?лшерде алып т?ру (ауа, тама?, сусын сия?ты н?рселер).
А?замызды? ?рт?рлі ?ызметін мезгілімен д?рыс бас?арып, д?рыс ат?арып т?ру, м?селен ас басу, оны бой?а сі?іру, ?ан тарату т.б. ?ызметтер.
Т?нге зиян келтіретін н?рселерден ?ор?ану.
Б?л ?ш шартты орындау ?шін ?уелі ДЕМ АЛАТЫН АУА, ЖЕЙТІН ТАМА?, ІШЕТІН СУСЫНДАРДЫ? м?н-жайын БІЛУ керек. Екінші, Т?РАТЫН ?Й, КИЕТІН КИІМ, Т?ТЫНАТЫН Н?РСЕ, ІСТЕЙТІН Ж?МЫС, Т?Н Т?РБИЕСІНЕ керек н?рселерді? м?н-жайын БІЛУ керек. ?шінші, Т?НГЕ ЗИЯН КЕЛТІРЕТІН Н?РСЕЛЕРДІ БІЛУ керек. Т?н с?лулы?ына керек н?рселерді? ішінде тегіні к?нні? жары?ы мен ауа, арзаны - су. Бас?аны? б?рі о?ай ?ол?а т?спейтін н?рселер. А?ылды айту о?ай, алу да ауыр емес, орнына келтіру ?иын, ?иын болатын себебі тегін н?рсені? ?зін пайдаланар кезде ?ымбат?а айналып кетеді. Е? тегіні ауа мен жары?.
(А.Байт?рсын?лы).
М?тін ішінде асты сызыл?ан с?здерді? ма?ынасын ашы?ыз.
Мына с?ра?тар?а жауап беріп к?рі?із.
Жан с?лулы?ы не?
Т?н с?лулы?ы не?
Басында ЖАН мен ДЕНЕ екі бас?а,
Жан шыдап т?ра алмайды ?оз?алмас?а.
ДЕНЕ САУЫТ сы?ылды жанны? орны,
О?ан да К?ТУ КЕРЕК б?зылмас?а. (Ш?к?рім)
Ас?а байланысты ?андай ма?ал білесіндер?
Зат есім мен сын есімнен т?ратын с?з тіркестерін жаса?ыз.
?аза?ты? ?лтты? та?амы ет асу жолын рет ретімен жазы?ыз.
1 1 Нан жазылады
2 2 Т?зды? ??йылады
3 3 Ет туралады
4 4 Ет таба??а салынады
5 5 Су?а ет ?айнатылады
6 6 К?бігі алынады
7 7 Нан салынады
8 8 Ет пен нан ?айнатылады
9 9 Нан таба??а салынады
10 10 «Бесбарма?» дайын
Біліп ж?рі?із, ?алымдар не айт?ан?
Ертедегі грек философтары Эпикур, Сократ, Платон т.б. философтар ?здеріні? ш?кірттеріні? тама? м?зірін бірінші орын?а ?ой?ан екен. Лас - денеден лас ойлар ж?не керісінше таза, аурусыз денеден м?лдір ойлартуындайды. Дене ?алай улардан тазаланады, адам?а л?ззат ?келетін ой-?рісті? де?гейі де жо?арылай береді.
«Дене жатты?уларымен ?алыпты ж?не ?з уа?ытында ш??ылданып отыр?ан адам ауруды ??рту?а ба?ыттал?ан еш?андай емдеуді ?ажет етпейді» екен. (Ибн Сина)
«Д?рыс тама?танбауды? салдарынан бастау алатын, адамды сорлы ?ылатын б?л - к??ілді? ??лазуы, ынжы?ты? пен топасты? ж?не жігерсізідк» екен. (Джеймс Маклейстр)
Мына ас м?зіріне ?арап т?мендегі кестені толтыры?ыз.
?а?тал?ан сиыр еті, бу?а пісірілген картофель, ?айнатыл?ан б?рша? т??ымдастар, бал ?ос?ан алма ?ойыртпа?ы, ш?птен ?айнатыл?ан шай. ?уырылма?ан ет, балы? не ??с еті, 1 не 2 б??тырыл?ан жеміс. Ш?птен ?айнатыл?ан шай. Шикі жеміс салаты немесе жа?а ж?лын?ан жемістер. Етті? ?андай дайындал?ан т?рлері болмасын, балы?, ??с еттері буландарып, б??тырып, асып пісіргендері, екі ?айнатыл?ан жеміс, т?ттіге - жа?а ?зіп алын?ан алма, т.б. ш?птен ?айнатыл?ан шай. Жас ж?не кептірілген жемістер, 1 ?атты ?айнатыл?ан ж?мырт?а, ?ара нанны? кептірілген 2 тілімі, ш?птен ?айнатыл?ан шай. Жа?а немесе ?айнатыл?ан жеміс, жары?ша? бидайдан пісірілген бал ?осыл?ан то?аш, ш?птен ?айнат?ан шай. Шикі жеміс салаты, собы?ымен асыл?ан ж?гері, ысты? картоп, т?ттіге - алма, ш?птен ?айнатыл?ан шай. Шикі жеміс салаты.
Жа?адан ж?лын?ан к?к?ністен дайындал?ан тама?, бал жа?ыл?ан ?ара нан, ш?птен ?айнатыл?ан бал ?осыл?ан шай. Шикі жеміс салаты. Авакадодан, помидордан, ?иярдан жасал?ан жеміс салаты, ?ызылша салаты (майонез, ?сімдік май не лимон ?осса болады), к?ріш араластырыл?ан к?к б?рыш, ?алауы?ша ?айнатыл?ан жеміс, ??рма, ш?птен ?айнатыл?ан шай. Жа?а жеміс не жидек салаты, еттен, балы?тан, ??с етінен дайындал?ан та?ам, пісірілген ж?мырт?а, баклажан, к?к горчица, б??тырыл?ан помидор, т?ттіге - жа?а ж?лын?ан алма, т.б. жидектер, ш?птен ?айнатыл?ан шай.
Та??ы ас Т?скі ас Кешкі ас
?орытынды кезе?
? Б?гінгі саба?та ?ткен тама?тарды? т?рлерін білдік, к?рдік, талдады?. ?ай уа?ытта не жеу керек туралы да білдік. Енді бізге бір н?рсе жетіспейді. Ол не?
Ол бата.
Батаны кім береді?
.....
Бата
Асы? асы? асы?а,
Береке берсін басы?а.
Б?денедей жор?алап,
?ыр?ауылдай ?ор?алап,
?ыдыр келсін ?асы?а.
Ба?ыт сені? басы?нан,
Тепкілесе кетпесін.
Ба?алау
?йге тапсырма беру
