Жа?а саба?:1. Ой ?оз?ау. Та?та?а ?стеу мен пошта?а ?атысты с?здер іліп ?ою. -Балалар, біз сендермен с?з таптарыны? ішінен зат есім мен етістікті ?ттік. Ал, мына с?здер ?андай с?з табына жатады? (Грамматикалы? та?ырыпты ашу). -Енді мына с?здер ?андай та?ырып?а байланысты? (Лексикалы? та?ырыпты аш?ан со?, саба?ты? ма?сатын о?ушыларды? к?мегімен аны?тау). 2. -?стеу ?андай с?з табы? - ?стеуді? ?андай т?рлері бар? (Білімдерін толы?тыру. ?стеуді? ережесін, т?рлері туралы жазыл?ан пара?тар тарату)
?стеу - затты? ?р ?илы ?имылы мен ісіні? (етістікті?) ?р т?рлі сынды?, бейнелік, мекендік, мезгілдік, шартты?, м?лшерлік к?й - жайларын ж?не сынны? белгісін білдіреді. ?стеу – часть речи, который обозначаеть признак дейстивия, предмета или другого признака. Вопросы: где? когда? куда? с какой целью? с каких пор? как? каким образом? в какой степени?
Мезгіл ?стеуі ?ашан? ?ашаннан? деген с?ра??а жауап беріп, ?имылды?, іс-?рекетті? мезгілін, мерзімін, уа?ытын білдіреді. Б?гін ерте т?рдым. (Сегодня рано встал). ?жем б?гін келді. (Бабушка придет сегодня).
Наречия времени обозначает время, в котрое совершается действия и отвечает на вопросы когда? с каких пор?до каких пор?
Мекен ?стеу
Мекен ?стеуі ?имылды?, іс-?рекетті? орындалатын орнын, мекенін к?рсетіп, ?айда? ?айдан? ?алай ?арай? с?ра?тарына жауап береді. Мектеп бізді? ?йден алыс. (Школа от нашего дома далеко ). Д?кен ?йді? артында. (Магазин находится позади дома).
Наречия места обозначает место, в котором совершается действия или указывает направление движения предметов и отвечает на вопросы где? куда? откуда?
3. Лекискалы? та?ырып бойынша ??гімелесу.
Жа?а материалды бекiту1. Грамматикалы? та?ырып бойынша де?гейлік тапсырмалар беру.
Мақсаты:Үстеу, оның мезгіл, мекен үстеулері туралы оқушылардың білімдерін толықтыру. Лексикалық тақырып бойынша жаңа сөздермен таныстыру.
Міндеттері:
Бiлiмдiлiк: түрлі жұмыстар, жаттығулар, тест орындату арқылы теориялық білімдерін жинақтау.
Дамытушылық: __сөздік қорларын байыта отырып, ауызекі сөйлеу тілін, есте сақтау, шығармашылық қабілеттерін дамыту.
Тәрбиелiк: оқушыларды ұйымшылдыққа, өзіндік көзқарас қалыптастыруға баулу.
Пәнаралық байланыс__орыс тілі_
Оқыту әдістері: миға шабуыл, ой қозғау, INSERT әдісі, тест, деңгейлеп оқыту.
Оқыту құралдары: тапсырмалар жазылған парақтар, мәтін, тест тапсырмасы, сөздік.
САБАҚТЫҢ БАРЫСЫ
Ұйымдастыру кезеңi: Амандасу. Түгендеу. Назарларын сабаққа қарату.
Үй жұмысын сұрау: 1. Өткен сабақта жазған жазба жұмыстардың нәтижесін хабарлау. 2. Миға шабуыл. Етістік шақтарына қатысты сұрақтар қою. 1) Етістіктің неше шағы бар? 2) Осы шақтың неше түрі бар? 3. Жедел өткен шақ, бұрынғы өткен шақ қалай жасалады? 4) Келер шақтың неше түрі бар? 5) Мақсатты келер шақтың жұрнақтары қандай? 6. -ар, -ер, -р жұрнақтары арқылы келер шақтың қандай түрі жасалады?
Жаңа сабақ:1. Ой қозғау. Тақтаға үстеу мен поштаға қатысты сөздер іліп қою. -Балалар, біз сендермен сөз таптарының ішінен зат есім мен етістікті өттік. Ал, мына сөздер қандай сөз табына жатады? (Грамматикалық тақырыпты ашу). -Енді мына сөздер қандай тақырыпқа байланысты? (Лексикалық тақырыпты ашқан соң, сабақтың мақсатын оқушылардың көмегімен анықтау). 2. -Үстеу қандай сөз табы? - Үстеудің қандай түрлері бар? (Білімдерін толықтыру. Үстеудің ережесін, түрлері туралы жазылған парақтар тарату)
Үстеу - заттың әр қилы қимылы мен ісінің (етістіктің) әр түрлі сындық, бейнелік, мекендік, мезгілдік, шарттық, мөлшерлік күй - жайларын және сынның белгісін білдіреді. Үстеу – часть речи, который обозначаеть признак дейстивия, предмета или другого признака. Вопросы: где? когда? куда? с какой целью? с каких пор? как? каким образом? в какой степени?
Үстеу түрлері
1. Мекен үстеу (наречия места) - жоғары (наверху), төмен (внизу), алға (вперед).
4. Сын - бейне үстеу (наречия образа действия) - әрең (еле), тез (быстро).
5. Мөлшер үстеу (наречия меры) - талай (несколько), едәуір (намного).
6. Мақсат үстеу (наречия цели) - әдейі (специально), ерегескенде (назло).
Мезгіл үстеу
Мезгіл үстеуі қашан? қашаннан? деген сұраққа жауапберіп, қимылдың, іс-әрекеттің мезгілін, мерзімін, уақытын білдіреді. Бүгін ерте тұрдым. (Сегодня рано встал). Әжем бүгін келді. (Бабушка придет сегодня).
Наречия времени обозначает время, в котрое совершается действия и отвечает на вопросы когда? с каких пор?до каких пор?
Мекен үстеу
Мекен үстеуі қимылдың, іс-әрекеттің орындалатын орнын, мекенін көрсетіп, қайда? қайдан? қалай қарай? сұрақтарына жауап береді. Мектеп біздің үйден алыс. (Школа от нашего дома далеко ). Дүкен үйдің артында. (Магазин находится позади дома).
Наречия места обозначает место, в котором совершается действия или указывает направление движения предметов и отвечает на вопросы где? куда? откуда?
3. Лекискалық тақырып бойынша әңгімелесу.
Жаңа материалды бекiту1. Грамматикалық тақырып бойынша деңгейлік тапсырмалар беру.
Деңгейлік тапсырма
I Деңгей
1. Берілген сөздерді аударыңыз.
Жаздыгүні сендер Астанаға барасыздар. Ертең жұмысқа кешікпей кел. Көктемде Англияға барып қайтамыз. Бүгін жұмыстан кеш қайтамын.
Кешеден бері күн райы шұғыл бұзылды. Биыл мен Көкшетауға барып, демаламын. Арман мен Гүлнәр бізден артта қалды. Абай басқышпен жоғары мінді.
II Деңгей
Көп нүктенің орнына керек үстеуді қойыңыз.
Айжан ... жүреді. Мира ... қарайды. ... Қазақстан! Жомарт сатымен ... қарай түсті.
(артқа, алға, төмен, кейін)
III Деңгей
Берілген үстеулермен сөйлем құрыңыз.
Кейін, арттан, қыстыгүні, ертең, кешке, алды-артына.
2. Мәтінмен жұмыс.Мәтінді бір оқушыға оқыту. INSERT тәсіллі арқылы оқушыларға таныс емес сөздердің астын сызғызу. Сол сөздердің аудармасын беру. Мәтінді ауызша аударту.
Мәтін
Пошта қызметкерлері
Бүгінгі күні қазақстандық пошта 21 000-ға жуық қызметкер жұмыс істейді. Пошта қызметкерлері хаттарды, газеттерді, журналдарды сұрыптайды, таратады. Зейнеткерлерге зейнетақысын үйлеріне апарып таратады. Жақын арада пошта қаржылық қызметтер көрсетеді. Олар комуналдық төлемдерді қабылдайды, зейнеткерлерге зейнетақысын төлейді, мерзімдік басылымдарға жазылым жүргізіп, оларды жеткізеді. Қазіргі заманда почта интернетке қосылған. Қазіргі пошта ақпараттық коммуникациялық және банктік жабдықтармен қамту арқылы замануи жетілдірген.
Мәтін бойынша тапсырма:
1. INSERT әдісі бойынша таныс емес сөздердің астын сызу.
2. Топпен мәтінді аударту.
3. Мәтіннен үстеулерді тауып, мағыналық түрін анықтау.
- Біздің пошта бөлімшесінде 10 шақты адам жұмыс істейді.
- Поштаның кассаларында адам көп пе?
- Жоқ көп емес. Өйткені пошта қызметкерлері тез адамдарды қабылдайды.
- Сен поштада тағы не істейсің?
- Мен келесі жылға мерзімдік басылымдарға жазыламын.
- Олар газеттерді үйге әкеле ме?
- Иә, пошта жәшікке салып қояды.
- Пошта бөлімшесі қандай?
- Үлкен емес, бірақ жылы.
-Сен поштаға жиі барасың ба?
- Жоқ айына бір рет барамын.
Сабақты қорытындылау.Шағын тест жүргізу. Бір-бірінікін бағалау.
Тест тапсырмасы
1. Үстеу деген не?
а) Заттың әр қилы қимылы мен ісінің (етістіктің) әр түрлі сындық, бейнелік, мекендік, мезгілдік, шарттық, мөлшерлік күй - жайларын және сынның белгісін білдіретін сөз табы.
ә) Заттың атын білдіретін сөз табы.
б) Заттың іс- қимылын, әрекетін білдіретін сөз табы.
в) Заттың түрін, сапасын, түсін, дәмін білдіретін сөз табы.
2. Қашан? қашаннан? деген сұраққа жауапберіп, қимылдың, іс-әрекеттің мезгілін, мерзімін, уақытын білдіретін үстеу түрі.
а) Себеп-салдар
ә) Мезгіл
б) Мекен
в) Мөлшер
3. Қимылдың, іс-әрекеттің орындалатын орнын, мекенін көрсетіп, қайда? қайдан? қалай қарай? сұрақтарына жауап беретін үстеу түрі.
а) Мекен
ә) Себеп-салдар
б) Мөлшер
в) Мезгіл
4. Мекен үстеулерді белгілеңіз.
а) бүгін, ертең
ә) әрең, зорға
б) жоғары, алға
в) талай, қыруар
5. Мезгіл мекен үстеулерді анықтаңыз.
а) бүгін, ертең
ә) әрең, зорға
б) жоғары, алға
в) талай, қыруар
6. Сәйкесті табыңыз.
1) бүгін а) наверху
2) әрең ә) несколько
3) жоғары б)сегодня
4) талай в) еле
Рефлексия.Бүгінгі сабақ ұнады ма? Бүгінгі тақырып бойынша не білдіңдер?
Үй жұмысының мазмұны Электрондық пошта туралы мәлімет беру.
