Конспект
Укытучы: Ис?нмесез, укучыларым!
Укучы: Ис?нмесез, Лилия Илдаровна!
Укытучы: К?ефл?регез ничек?
Укучы: ?йб?т!
Укытучы: Д?рест? барыгыз да бармы?
Укучы: ?йе (яки кемн?рдер юк).
Укытучы: ?тк?н д?рест? нинди тема ?ттек ?ле?
Укучы: Б?йлек ??м аны? т?ркемч?л?ре.
Укытучы: ?йе, укучыларым, б?йлекл?рг? мисаллар китерегез ?ле.
Укучы: Бел?н, аша, х?тле, со?, ... .
Укучы: Бирле, аркылы, таба, ... .
Укытучы: ?йе, д?рес! Б?йлекл?р нич? т?ркемг? б?лен??
Укучы: 3.
Укытучы: Нинди т?ркемн?р?
Укучы: ... (укучылар т?ркемн?рне санап чыгалар, мисаллар китер?л?р)
Укытучы: Д?рес, ? х?зер ис?, ?й эшен тикшереп ?т?рбез. (?й эше тикшерел?) Б?ген без сезне? бел?н шулай ук я?а темага кер?ч?кбез. Д?фт?рл?рне ачып, б?генге теманы язып куегыз (экранда бирел?): “Б?йлек с?зл?р”.
??мл?д? арт, ал, ара, ас, буй, ?с, тир?, т?п, тыш, урта, чит, эч, як, ян кебек урын-ара т?шенч?л?рен белдер? торган исемн?р б?йлек с?з (послеложные слова) булып кил?л?р. Б?йлек с?зл?р икенче бер с?зг? ияр?л?р, тартымлы юн?леш, чыгыш яки урын-вакыт килешенд? булалар.
Послеложные слова — это имя существительные (арт, ал, ара, ас, буй, ?с, тир?, т?п, тыш, урта, чит, эч, як, ян), которые в предложении обозначают место. Они другому слову, имеют аффикс принадлежности, и имеют форму исходного и место-временного падежа. Послеложные слова: арасында, арада (среди), арасыннан, арасына (между), ?стенн?н, ?стенд? (над, на), ?стен? (над, верх, на, вдобавок), алдыннан (перед, прежде чем), алдына (перед), артыннан (за, из-за), артында (за), эченн?н (из), эченд? (в, на), эчен? (внутрь), астына (вниз), астыннан (под, снизу), уртасына (в середину), уртасында (в середине), тир?сенд? (около, возле, вблизи, вокруг) и т.д. М?с?л?н, ди?гез буена урнашу (располагаться около моря), ?ст?л астыннан алу (взять из под стола), урман эчен? кер? (войти в леса), аны? артыннан бару (идти за ним).
Теманы а?ладыгызмы, укучылар?
Укучы: ?йе.
Укытучы: К?нег?л?р ?стенд? эшл?п, белемн?регезне ныгытырсыз. 102 нче битне ачтык, 1 нче к?нег? карыйбыз. Биреме: ??мл?л?рне к?череп языгыз, б?йлек с?зл?рне табып асларына бер сызык сызыгыз. Аннан со? ??мл?л?рне рус телен? т?р?ем? ит?рсез. (Открыли 102 старницу, 1 упраженение. Задание: переписываем предложения, находим послеложные слова, подчеркиваем одной чертой. А потом переведите предложения на русский язык.) (укучылар эшли, тикшерел?)
Аннан со?гы эш — 2 нче к?нег?, монысын телд?н ген? эшлибез. ??мл?л?рне чират буенча укыйбыз, б?йлек ??м б?йлек с?зл?рне табабыз. (Дальше устно делаем 2 упражнение, читаем по одному предложению, находим послелоги и послеложные слова.)
Алдагы эш карточкалар бел?н булачак. Мин сезг? карточкалар таратам, биреме: бирелг?н б?йлек с?зл?р бел?н сезг? ??мл?л?р т?зегез. (А теперь раздаю карточки, задание: составьте с данными послеложными словами (эченн?н, т?бенд?, уртасында, тир?сенн?н, астында, янына) предложения.)
Укучылар, инде д?ресебез ахырына якынлашып кил?. Без б?ген сезне? бел?н нинди тема ?ттек?
Укучы: Б?йлек с?зл?р.
Укытучы: Нинди с?зл?р инде алар б?йлек с?зл?р?
Укучы: ... (мисаллар бн ?йтел?)
Укытучы: Молодцы, укучыларым! (?й эше а?латыла, экранда бирел?)
Д?рес т?мам, чыгарга м?мкин.