«?кем,шешем ж?не мен –отбасымыз о?ырман»

Т.Рысқұлов ауданы . Б.Момышұлы атындағы шағын орталықты орта мектеп кітапханасы

Мектеп кітапханашысы : Ауелева Жанат Бектұрғанқызы

Тақырыбы: «Әкем,шешем және мен –отбасымыз оқырман»

Өтуілу түрі: сайыс

Сайыстың мақсаты:туған тілімізді сүюге,туған жерін құрметтеуге,жан-жақты білімділікке,кітап құмарлыққа баулу.Оқырмандардың әдеби кітапқа құштарлығын арттыру.

Дамытушылығы:оқушылардың сөздік қорларын молайту,дүниетанымын кеңейту,тіл байлығын,шығармашылық қиялын,логикалық ойлау қабілетін дамыту.

Тәрбиелігі:болашаққа өз үлесін қоса білетін ізденімпаз ұрпақ,оқыған кітаптарын талдай отырып,рухани-тәлім тәрбиелеу, кітап оқуға баулу.

Көрнекілігі:ұлағатты сөздер,суреттер салынған плакат,топ аттары,шарлар,слайд.

Кітапханашы:-Құрметті кітапсүйер қауым және бүгінгі сайысымызға қатысушы балалар мен олардың ата –аналары.Бүгінгі мектеп кітапханасының ұйымдастыруымен өткелі отырған «Әкем,шешем және мен –отбасымыз оқырман»тақырыбында оқырмандар сайысын ашық деп жариялаймыз. Әрине, бұл оқырмандарымызбен қатар олардың ата-аналарына да сынақ болмақ. Өйткені оқушылар сайыс барысында өздерінің білімдерін, тапқырлықтарын, жылдамдықтарын, өнерлерін толығымен ашып көрсете алады.

І. Ұйымдастыру кезеңі:

1-айнылым. «Сұрасаң менің тегім» .Таныстыру.

1 – топ «Қыран » 3 «а» сынып жетекшісі Омарбекова Балжан

Ұраны: «Біз бақытты ұланбыз,

Асқақтаған жыр-әнбіз.

Намысты қолдап бермейтін

Біз жеңімпаз «қыран» »

Қатысатын оқушылар: Оқушылардың ата-аналары:

1. Ашимхан Аяулым 1. Нұғманов Асқар

2. Дүйсенқұл Алима 2. Дүйсенқұл Алима

3.Рахымбаева Диана 3. Малибаева Сәуле

4.Адилхан Ақерке 4. Әшимбекова Мерует

2 – топ « Ұлан » 4 «ә» сынып жетекшісі Қораласбаева Жәмила

Ұраны: «Біз өсер елдің ұланымыз»

Қатысқан оқушылар: Оқушылардың ата-аналары:

1.Бекқұлы Сәбина 1.Жанабіл Нұргүл

2.Сметова Асылжан 2.Сметова Айша

3.АманАлуа 3.Тілеубаева Гүлжазира

4.Дайрабаева Алина 4.Жапабаева Лаура

2.Негізгі бөлім.

2-айналым.Ұшқыр ой.Сұрақ- жауап (оқушылармен жұмыс)

3-айналым.Портреттер сөйлейді. (балмен)

4-айналым.Ертегілерден үзінді. Мәтін оқылады .Қай ертегіден үзінді екенін табу.

5-айналым.Мақал –мәтел

1.Оқу-білімге байланысты

2.Отбасы тақырыбына арналған

6-айналым.Постер мен жұмыс

Тапсырма: Жыл мезгілі. 1-топ - «Қыран»-« Қыс»

2-топ - «Ұлан» -« Күз »

7-айналым . Мәтінді суретте

1-топ «Қыран» Спандияр Көбеев «Атасы мен немересі» әңгімесі

2-топ «Ұлан» Б.Момышұлы «Ұшқан ұя »шығармасынан үзінді

8-айналым.Ата –аналармен жұмыс. (сұрақ-жауап)

9-айналым. Сөзжұмбақ шешу.

ІІІ. Қорытынды.

2-айналым. «Ұшқыр-ой» сұрақ-жауап.

Бұл айналымда әр топ 20 сұраққа жауап берулері керек.Мұнда сіздер ұшқырлықтарыңыз бен сұраққа тез және дәл жауап бергендеріңіз есептеледі.Әр дұрыс жауапқа бір ұпай беріледі,яғни неше дұрыс жауап болса,сонша ұпай, жиналады.Сұрақтар қазақ тілі,матеметика,дүниетанудан қойылады.

1-топ сұрақтары:

1.Қазақстан Республикасының Президенті кім?( Н.Ә.Назарбаев)

2.Қойдың иесін ата ?( Шопан ата)

3.Адамның ішкі мүшелерін ата ? (Ми,өкпе,жүрек,бауыр,бүйрек,қарын,ішек,қуық )

4.Қараша жылдың қай мезгіліне жатады ? (Күз)

5.Жыл басы не ? (Тышқан)

6.Есту мүшесі ( Құлақ)

7.Орман дәрігері ( Тоқылдақ)

8.Спорттық ойын түрлерін атаңдар, ( Футбол,баскетбол,волейбол,хоккей,шаңғы тебу )

9.Күн мен түн қандай әріптен аяқталады? ( Н )

10.Үш биді ата? (Қазыбек би,Төле би,Әйтеке би )

11.Әр адамның шағын отбасы (Отбасы )

13.Мемлекеттік рәміздер (Ту,Елтаңба,Әнұран )

14. «В»қандай дыбыс? (Дауыссыз,ұяң дыбыс )

15.Зат есімнің сұрақтарын атаңдар? (Кім?Не?Кімдер?Нелер? )

16. «Суретші,гүлдер,оқушылар,үйдің»деген сөздерді сөз құрамына талдаңдар.

17.1 сағатта неше минут бар? (60 минут)

18.Бөлудің компоненттерін атаңдар? ( Бөлгіш,бөлінді,бөліндінің мәні)

19.60 пен 50-дің көбейтіндісін атаңдар? (3000)

20.23 пен 5-тің бөліндісі нешеге тең? (4 қалдығы 3)

2-топ сұрақтары

1.ҚР астанасы? (Астана)

2.Жылқының иесі ( Қамбар ата)

3.ҚР Тәуелсіздік алған күні ( 16-желтоқсан)

4.Желтоқсан жылдың қай мезгіліне жатады? (Қыс)

5.ҚР Мемлекеттік тілі қандай тіл? ( Қазақ тілі )

6.Желтоқсан оқиғасы қай жылы болды? (1986 жылы )

7.Ел басқару саласындағы басты тұлға кім? (Президент )

8.Абылайхан тұсындағы жырау (Бұқар жырау)

9.Жылдан құр қалған жануар(түйе)

10.Адамға қажетті бес қажеттілікті ата(Ауа, су,жылу,жарық,тағам)

11. «Көлшік »сөзін сөз құрамынар талда (Көл-түбірі,шік-жұрнағы)

12.«Ж»қандай дыбыс?( Дауыссыз,ұяң дыбыс)

13.Сөз таптарын ата ( Зат есім,сын есім,сан есім,етістік )

14. ...хана жұрнағына аяқталатын 5 түбірін сөз ойлап айтыңдар (Кітапхана, шеберхана,

асхана, емхана, аурухана)

15.Көбейтудің компененттерін атаңдар (Көбейткіш,көбейтіндінің мәні)

16.Елу мен қырықтың көбейтіндісі нешеге тең?( 2000)

17.1дм неше см бар?(10 см)

18.Қабырғасының ұзындығы 10 см,ал ені 5 см болатын тіктөртбұрыштың переметрі неше см?( 30 см)

19.22 мен 5-тің бөліндісі нешеге тең?(4,қалдығы 2)

1-топ сұрақтары

1.ҚР оңтүстік астанасы.( Алматы)

2.Қазақстан жер көлемі бойынша нешінші орында?( 9-орында)

3.Ешкінің иесі( Сексеката)

4.ҚР Елтаңбасыныңавторларыкімдер( ЖандарбекМәлібековШотаманУәлиханов)

5.Ақпан жылдыңқаймезгілінежатады(Қыс)

6.16-шы қандаймереке?( ҚР Тәуелсіздіккүні)

7.Тыныс алумүшелеріната ( Мұрынқуысы,кеңірдек,өкпе)

8.Етістіктің сұрақтарыната? (Не істеді?Неқылды?Қайтті?)

9. «Л»дыбысықандайдыбыс?(Дауыссз,үндідыбыс)

10.Сұраулы сөйлемгемысалкелтіріңдер(Сеніңатаңкім?)

11.Айдос жүгірді-сөйлеміндегібастауыш пен баяндауыштытабыңдар. (Айдос-бастауыш,жүгірді-баяндауыш)

12.Биші сөзін сөз құрамына талда. (Би-түбірі, ші –жұрнағы)

13.Берілген сөздерден сөйлем құра. (Аққала,балалар,қардан,жасады)

14. 1м неше см бар? (100)

15. 2 тәуліктенешесағат бар? (48 сағат)

16 20 мен 30 –дыңкөбейтіндісінешегетең? (600)

17.Қабырғасының ұзындығы 8 см,алені 4 см болатынтіктөртбұрыштыңпериметрінеше см?(24 см )

18.Бірлимонныңбағасы 70 теңге,ал 3 лимон нешетеңгетұрады? (210 тг)

19.26 мен 5-тің бөліндісінешегетең? (5 қалдығы 1)

2-топ сұрақтары

1.Тұңғыш қазақ ғарышкері кім? (Тоқтар Әубәкіров )

2.Сиыр иесі кім? (Зеңгі баба)

3.Мамыр айы жылдың қай мезгіліне жатады? (Көктем)

4.ҚР Туының авторы кім ? (Шәкен Ниязбеков)

5.ҚР тұңғыш Президенті қашан сайланды? (1-ші желтоқсан 1991 жылы)

6.Жер шарында неше мұхит бар? (4)

7.Ас қорыту мүшелерін ата (ауыз қуысы,жұтқыншақ,өңеш,қарын, ішек)

8.Сезім мүшелерін ата (Көз,құлақ,мұрын,тіл, тері )

9.Сан есімнің сұрақтарын ата (Қанаш? неше? нешінші?)

10.«Қ»қандай дыбыс? (Дауыссыз,қатаң дыбыс )

11.Лепті сөйлемге мысал келтіріңдер ( Алақай қар жауды)

12.Сөйлемнің тұрлаулы мүшелерін атаңдар( Бастауыш,баяндауыш)

13. «Суретші»сөзін сөз құрамына талда( Сурет-түбірі,ші-жұрнағы)

14.1 км неше метр бар? ( 1000 м)

15.Геометриялық фигураларды атаңдар (Үшбұрыш,төртбұрыш,шаршы,тік төртбұрыш)

16.20 мен 80-нің көбейтіндісі нешеге тең? (1600)

17.Қабырғасының ұзындығы 10 см ,ал ені 4 см болатын тік төртбұрыштың периметрі неше см? (28 см )

18.Бір литр сүттің бағасы 90 теңге,ал 3 литр сүт неше теңге тұрады?

19.28 бен 5-тің бөліндісі нешеге тең? ) (5,қалдығы 3)

3-айналым.Портреттер сөйлейді.Екі қатар танымал ақын-жазушылардың , батырлардың портреттері ілініп тұрады.Олардың әр қайсысының беті жабық болады.Жабық қағаздарға балл жазылған .Оқушы таңдаған ұяшықты ашып ,кім екенін табу керек.Ақын болған жағдайда оның бір шумақ өлеңін оқып беруге тиіс.Егер батыр болса оның ерлігі туралы айтуға тиіс. Әділқазылар алқасы тиісті баллдарын береді.

4-айналым.Ертегілерден үзінді. Мәтін оқылады .Қай ертегіден үзінді екенін табу.

1.Сол кезде ол тышқанды бас салып жеп қояды.Осылай ол айласын асырып, сиқыршының көзін құртады. Енді ол патша күймесі келгенше қонақтарды дұрыстап күтіп алу үшін сарайды дайындайды. (Етік киген мысық)

2.Сөйтіп уақыт зымырап өтіп жатады. Өгей шеше мен екі қызы тағы да әзірленеді. «Ханзада бізге назар аударып қалар»,- деп үміттенген екі әпкесі жанталасып балға дайындалады. (Күл қыз)

3.Көктем келіп, күн жылынған кезде ол қарлығашпен бірге жарыққа, жер үстіне шығады.Іннің аузында турып, қолын көкке көтеріп, жарық күнмен амандасады. (Түймеқыз)

4.-Иә,өте жақсы қыз,бірақ ағаларының жоғалуына себепкер болды.Ол қатты мұңайып,ойланып қалады.Сосын ол ата-анасына барып: -Менің ағаларым бар ма еді?Оларға не болды?-деп сұрайды.(Жеті қарға)

5.Жақындап келсе жерде бір сәби жылап жатыр екен.Ұрғашы қасқыр кішкетай нәрестені апанына алып келіп,өзінің бөлтіріктерінің арасына қосып жібереді.Сәби жаңа ортаға тез бейімделе бастайды.(Маугли)

6.-Ой.қайда болмадым десейші,тышқанның інінде,сиырдың асқазанында,қасқырдың құрсағында болдым.Енді сендердің қастарыңда боламын.Ешқайда кетпеймін,-дейді.(Шынашақ)

5-айналым. Мақал –мәтел сайысы

1-топ.Оқу-білімге байланысты

2-топ.Отбасы тақырыбына арналған

6-айналым. Постермен жұмыс

Тапсырма: Жыл мезгілі. «Қыран» тобына -« Қыс» тақырыбы

«Ұлан» тобына -« Күз » тақырыбы

7-айналым. Мәтінді суретте .

1«Қыран»тобына тапсырма Спандияр Көбеевтың «Атасы мен немересі» атты әңгімесінен үзінді:

Ата қартайып, күші кеміді: нашар көретін, нашар еститін болды, ішкен тамағын алдына төгетін болды. Не үшін десеңіз, оның аяқ-қолы кәріліктен қалтыраушы еді. Шалдың бұл ісі баласы мен келініне ұнамады. Олар шалға алдына жаман дастарқан жайып, тамақты жаман ыдысқа құйып , бөлек беретін болды. Немересі өзінің әкесіне атамды бөлек отырғызба деуге бата алмайды. Бір күні ол ағаш жонып отырды. Әкесі көріп:«Шырағым,не ғып жатырсың?»-дейд .Сонда баласы: «Аяқ істеп жатырмын, шешем мен екеуіңе атам құсап қартайғанда ,сендерге тамақты осы аяққа құйып беремін»-, дейді. Бұл сөзді естіп «шалдың баласы ұялып әкесін бөлек отырғызып тамақ беруді қояды».

2.«Ұлан» тобына тапсырма:Б.Момышұлы «Ұшқан ұя » атты шығармасынан үзінді:

...Киіз үйдің төрінде бір топ ауыл ақсақалдары жамбастай жайғасып, баппен қымыз ішіп отыр екен...Әкем дастарқан шетінде қымыз құйып отыр.Ол мені ымдап шақырды да, құлағыма: «Аталарыңа сәлем беруді ұмытпа дегенім қайда?»-деп сыбырлады. Мен қатты қызарақтап, үйден шыға жөнелдім. Сыртта біраз тұрдым да, нық басып үйге қайта кірдім. Көпшілікке қол қусырып тұрып:

-Ассалаумағалайқүм, аталар!-деп, әр сөзді қадап-қадап айттым. Бұған, әрине, бәрі күлісіп жатыр. Өйткені мені араз етіп алмау үшін бәрі де бірауыздан «Алейкүмсалам !» десті. Содан соң әрқайсысы маңдайымнан сипап мақтайды . Жақсы сөзге мәз болып, мен әкемнің тізесін ала жайғасамын. Ол басымнан сипап отырып: «Жарайсың, балам !Үйге кіргенде әрқашан үлкендерге сәлем беруді ұмытпа. Әдепті бала сөйтеді» дейтін. Әкем маған ататегіміздің аты-жөнін үйретуші еді.

-Мен Момыштың ұлымын.

-Момыш кімнің баласы?

-Момыш-Имаштың баласы.

Осылайша жеті атаға дейін жетелеп отырып санатады. Ал келген қонақ ең алдымен атымды сұрайтын. Содан соң менің жеті ата жөніндегі білімімді тексеретін. Ел танудың басы ең алдымен осылай басталатынын ол кезде кім білген.

8-айналым.Ата –аналармен жұмыс. (сұрақ-жауап)

«Қыран»тобының ата-аналарына

-Балаңыздың өнері , қандай да бір іске қызығушылығы, бейімділігі байқалса не істер едіңіз?

- Үйде баланың сабақ дайындалуына өз бөлмесін ұйымдастыра аласыздар ма?

-Үйде кітап сөресі болса, онда баланың танымдық қабілеттерін арттыратын қандай әдеби кітаптар , ертегілер , журналдар түрлерін атай аласыз ?

-Балаңызға оқуға қандай кітапты ұсынар едіңіз?

«Ұлан» тобының ата-аналарына

-Балаңыздың әдеби кітап оқуына мүмкіндік бересіз ба?

-Балаңыз қандай баспадан журналға жазылады?Жазылған жағдайда оларды жинақтап қоясыз ба?

-Балаңыздың кітап оқуға деген қызығушылығы байқалса не істер едіңіз ?

-Балаңызға өзіңіз оқыған әңгімені дауыстап оқып бересіз бе немесе сұраған жағдайда оған кітаптың мазмұнын айтып бересіз ба?

9-айналым. Сөзжұмбақ шешу. Тігінен:

1.Ұйқыдағы арудың әкесі кім?

2.Ұйқыдағы аруды 100 жылдан кейін кім іздеп табады?

3.Патша қандай үйде тұрада?

Көлденеңінен:

1.Тойға арнайы шақырылған жеті қонақ кімдер?

2.Патша ханшайым мен ханзада не жасап береді?

Екітоптыңата-аналарынасұрақ

Осы сайыстан кейін сізде қандай ой туындады?

Қорытынды. Марапаттау, кітапханашы іс-шараны қорытындылап, сайысқа қатысқан отбасыларға алғыс айтты, сыйлықтар таратылды.