І ?йымдастыру кезе?і: а) о?ушыларды? саба??а ?атысу санын т?гелдеу
?) о?у ??ралдарын даярлау
ІІ ?й тапсырмасын с?рау: ?йге берілген жатты?уды тексеремін
«К?лімдеген к?н к?зі» мына ?стелді? ?стіндегі шуа?тарды ала отырып, артында жазыл?ан с?ра?тар?а жауап беріп, к?нні? к?зіні? жылуын шашайы?
С?ра?тар:
Етістік нені білдіреді?
Етістікті? неше ша?ы бар, ата?ыз
Осы ша??а мысал ойла?ыз
?ткен ша?ты? т?рлерін ата?ыз
Есімшені? ж?рна?тарын атап бері?із
К?семшені? ж?рна?тарын ата?ыз
Етістікті? райларын ата?ыз
Т?йы? етістікке бірнеше мысал келтірі?із
Т?йы? етістікті? жасалуы
Т?йы? етістікті? септелуіне мысал
Т?йы? етістікті? т?уелденуіне мысал
ІІІ Жа?а саба?: 1.Етістік есімше т?л?асында не болмаса т?йы? етістік ілік септігінде зат есіммен тіркесіп, аны?тауыш болады.
Мысалы:Білетін жан?а айтыл?ан с?з алтынмен те?.
2.Етістік есімше ж?не т?йы? етістік т?л?аларында атау септікте келіп, заттанып, с?йлемде бастауыш ?ызметін ат?арады. Мысалы: Жол ?у?ан ?азына?а жолы?ар.
3.Етістік есімше не т?йы? етістік т?л?аларында септеліп келіп, атау мен ?зге септіктерде т?рып, толы?тауыш ?ызметін ат?арады.Мысалы:Білгенге маржан, білмеске арзан.
4. Етістік к?семше т?л?асында бол?анда, ?имылды? ?асиеттерин білдіріппысы?тауыш болады. Мысалы:?о?ыр ?нмен а?ырындап ?н бастады.
Сабақтың әдіс-тәсілдері: «Күлімдеген күн көзі» әдісі, сұрақ-жауап
Сабақтың барысы:
І Ұйымдастыру кезеңі: а) оқушылардың сабаққа қатысу санын түгелдеу
ә) оқу құралдарын даярлау
ІІ Үй тапсырмасын сұрау: Үйге берілген жаттығуды тексеремін
«Күлімдеген күн көзі» мына үстелдің үстіндегі шуақтарды ала отырып, артында жазылған сұрақтарға жауап беріп, күннің көзінің жылуын шашайық
Сұрақтар:
Етістік нені білдіреді?
Етістіктің неше шағы бар, атаңыз
Осы шаққа мысал ойлаңыз
Өткен шақтың түрлерін атаңыз
Есімшенің жұрнақтарын атап беріңіз
Көсемшенің жұрнақтарын атаңыз
Етістіктің райларын атаңыз
Тұйық етістікке бірнеше мысал келтіріңіз
Тұйық етістіктің жасалуы
Тұйық етістіктің септелуіне мысал
Тұйық етістіктің тәуелденуіне мысал
ІІІ Жаңа сабақ: 1.Етістік есімше тұлғасында не болмаса тұйық етістік ілік септігінде зат есіммен тіркесіп, анықтауыш болады.
Мысалы:Білетін жанға айтылған сөз алтынмен тең.
2.Етістік есімше және тұйық етістік тұлғаларында атау септікте келіп, заттанып, сөйлемде бастауыш қызметін атқарады. Мысалы: Жол қуған қазынаға жолығар.
3.Етістік есімше не тұйық етістік тұлғаларында септеліп келіп , атау мен өзге септіктерде тұрып , толықтауыш қызметін атқарады.Мысалы:Білгенге маржан, білмеске арзан.
4. Етістік көсемше тұлғасында болғанда , қимылдың қасиеттерин білдіріппысықтауыш болады. Мысалы:Қоңыр үнмен ақырындап ән бастады.
5. Етістік рай, шақ тұлғаларында жіктеліп келіп, сөйлемде баяндауыш қызметін атқарады.
Мысалы:Бірлігі күшті ел озады, бірлігі жоқ ел тозады.
Сабақты бекіту:
Топпен жұмыс. Мына төмендегі мақал-мәтелдердің ішінен етістікті тауып, қай сөйлем мүшесінің қызметін атқарып тұрғанын айтыңдар.
1-топ.
1.Еңбексіз тапқан мал есепсіз кетер.
2.Жалқаулық-аздырады, еңбек оздырады.
3.Ұстаздық қылған жалықпас үйретуден балаға .
4.Білген адам тауып айтады, білмеген адам қауып айтады.
5.Мал баққанға бітеді.
2-топ.
1.Шақырғанға бармасаң , шақыртуға зар боласың.
2.Алыс пен жуықты жортқан біледі, ащы мен тұщыны татқан біледі.
3.Сөз қуған бәлеге жолығады.
4.Өлетін бала молаға жүгіреді.
5.Өзі болған жігіттің ата тегін сұрама.
3-топ.
1.Мың асқанға бір тосқан.
2.Оқи берсең, көзің ашылады.
3.Елінен айырылған ер мұңлық, көлінен айырылған қаз мұңлық.
4.Оқу- білім бұлағы.
5.Оқудың шегі жоқ.
Оқулықпен жұмыс.
214-жаттығу. Сөйлемді сөйлем мүшелеріне талдап, етістіктің қай сөйлем мүшесінің қызметін атқарып тұрғанын анықтаңдар.
215-жаттығу.Етістіктерді тауып морфологиялық талдау жасаңдар
Сабақты қорыту.
Семантикалық картамен жұмыс.
1-топ
Мысал
Бастауыш
Баяндауыш
Толықтауыш
Анықтауыш
Пысықтауыш
1.Өзіңе ұнамаған нәрсені өзгеге мақұл көрме
2.Ашу келгенде абайлап сөйле
3.Күткен күнде жетті
4.Өлгенді тірілту де – өнер иесі
5.Дәурені өткен болар
2-топ
Мысал
Бастауыш
Баяндауыш
Толықтауыш
Анықтауыш
Пысықтауыш
1.Кісі кемшілігін көруге емес, көмектесуге тырыс
2.Күн шыққанда ұйықтама
3.Әділ және кішіпейіл бол
4. Өзіңе ұнамаған нәрсені өзгеге мақұл көрме
5.Ұшқан құс, жүгірген аңнан басқа тіршілік білінбейді
