Есімшені? т?рленуі

Сабақтың тақырыбы: Есімшнің түрленуі.

Мақсаты: есімшелердің өзіндік ерекшелігін ұғындыру, теорияны практикамен ұштастыру, талдау қабілеттерін шындау, ойлау белсенділігін дамыту, ұжымдастыққа, өзара сыйластыққа тәрбиелеу.

Сабақтың түрі: білік пен дағдыны қалыптастыру.

Сабақтың әдісі: проектілеп оқыту технологиясы, жоба құру, талдау.

Сабақтың көрнекілігі: интербелсенді тақта, оқулықтар.

Барысы: сәлеметсіздер ме, балалар!

Психологиялық дайындық: әрбір ісім – тиянақтылық, нақтылық, әрбір сөзім - адалдық, бірлік, ынтымақ, әр сабағым – оқу, ұғу, үйрену.

Бүгін біз сіздермен біздің мектепті үлкен ғылым ордасы деп, ал 7-ші сынып оқушыларын осы орданың шағын бөлімшесі деп білейік.

Ал, бүгінгі сабағымызда өзіміз өтіп жатқан тақырыптарымыздың бірі бойынша ғылыми жобасын құрып шығуымыз керек, яғни жоба құру барысында осы тақырып бойынша мәлімет аласыңдар деп ойлаймын. Ол үшін біз сабағымызда екі топ құрып отырмыз.

1-мин

(2 слайд жоба құрылымы: проблема, тақырып, мақсат, міндет, болжам, өзектілік, күтілетін нәтиже)

Қазақ тілі сабағының негізгі қызметі тілді зерттеу, қолдану, тілдік қорды көбейту.

Проблема: есімше арқылы тілдік қорды молайту жолдары. 2- мин

Тақырып: есімше – етістіктің ерекше бір түрі 2- мин

Мақсаты: есімшелер туралы түсінік алу. Есімшенің жасалу жолдарын меңгеру.

Ал енді мақсатты әр топ өзіне - өзі қойып шықсын. ( балалардың мақсаттарын оқыту керек)

Осы мақсатқа жету үшін өздеріңе міндет қою керексіңдер. ( міндеттерін оқыту)

Міндеті: есімшелердің қолданылуын зерттеу, есімшенің сөйлемдегі қызметін анықтау, есімше жасайтын жұрнақтарды тану, есімшелердің түрленуі. 6мин

Мақсат пен міндеттерді тауып жаздық, енді болжамын шығару керек.

Ал жоба құрылымының келесі тарауы – болжамы. Болжамын шығару үшін «Миға шабуыл» деген айдармен төменгі тапсырманы орындап көрейік.

Есімшелерді дұрыс орналастыр:

Мен сабаққа кеше барармын.

Ол адамды көре алмақпын.

Батырлар жорыққа шығар болды.

Осыдан қандай болжам шығаруға болады.

Болжам: егер есімшелерді дұрыс, орынды қолданатын болсақ, онда ана тілінің сөздік сапасы арта түседі. 4мин

Енді өзектілікке шығу керек. Ол үшін мына мысалдарға көңіл бөлсек екен:

• Мен ешқайда звондаған жоқпын.

• Конькимен кататьтаған балалар көп екен.

Енді өзектілік не деп ойлайсыңдар. Айта қойыңдаршы. 3мин

Ал енді бүгінгі жобамыз бізге не береді екен, есімшені үйренгеннен не күтеміз?

Күтілетін нәтиже: сабақ барысында тапсырмалар орындау арқылы тілді шұбарлаудан арыламыз, есімшелерді дұрыс қолдану тілдік қордың артуына әкеледі. 3мин

Іске асыру механизмі.

Ереже шығар, тіркес құр: 1-топ барған, жүрмеген, бермес.

2 -топ – айтқызған, көрсеткен, көрермін. 2мин

Ереже шығар, сөйлем құр: 1-топ – сөйлер, қарайтын, көретінім

2 - айтар, көретін, тындайтын. 2мин

(ережелері мен тіркестерін, сөйлемдерін тындау)

Ортақ тапсырма: мақал-мәтелдегі көп нүктенің орнына есімшенің жұрнақтарын дұрыс орналастыр, есімшенің түрленген түрлерін тап, сөздерді талда:

1. Отанын сүй… отқа жанбайды. Суға батпайды.

2. Ынтымақ жүр… жерде, ырыс бірге жүреді.

3. Еңбек етсең еленерсің, Еңбегіңе кенелерсің. (баяндауыш)

4. Үйіңе келгенге үйдей өкпеңді айтпа. (толықтауыш)

Мақал-мәтелдегі көп нүктенің орнына есімшенің жұрнақтарын дұрыс орналастыр, есімшенің түрленген түрлерін тап, сөздерді талда:

1. Айтқан сөз атылған оқпен тең. (анықтауыш)

2. Көрмес түйені де көрмес. (бастауыш, баяндауыш)

1. Жақсы сөз жан сүйіндір…, жаман сөз жан күйіндір… .

2. Ақсұңқар ұш… жем үшін, ер жігіт ту… ел үшін.

5мин

Қорытынды тапсырма суреттер бойынша 4 мин

(соңғы слайд)

Ал енді осы орындаған тапсырмалар арқылы әр топ өзінің шағын ақпаратын дайындап

ортаға сала қойсын. Ақпаратты ресімдеп қорғауға дайындаласыңдар.

Жобаны ресімдеу тақтада берілген рет бойынша болу керек.

• Қосағаш ЖОББМ

• Топ атауы

• Топ жұмысы

• Проблема

• Тақырып

• Мақсат

• Міндет

• Болжам

• Өзектілік

• Ақпарат: шығарған ережелерді мысалдар арқылы дәлелдеу керек. 8мин

Үйге тапсырма алайық балалар: өздерің шығарған ережелерді оқулықтағы ережелермен салыстыру, кітапханаға барып есімшені зерттеген ғалымдар жайлы, олардың еңбектерін тауып әкелу беріледі. 178-жаттығу

Бағалау, сабақты қорыту. 3 мин

Ортақ тапсырма: мақал-мәтелдегі көп нүктенің орнына есімшенің жұрнақтарын дұрыс орналастыр, есімшенің түрленген түрлерін тап, сөздерді талда:

1. Отанын сүй… отқа жанбайды. Суға батпайды.

2. Ынтымақ жүр… жерде, ырыс бірге жүреді.

3. Еңбек етсең еленерсің, Еңбегіңе кенелерсің.

4. Үйіңе келгенге үйдей өкпеңді айтпа.

Мақал-мәтелдегі көп нүктенің орнына есімшенің жұрнақтарын дұрыс орналастыр, есімшенің түрленген түрлерін тап, сөздерді талда:

1. Айтқан сөз атылған оқпен тең.

2. Көрмес түйені де көрмес.

1. Жақсы сөз жан сүйіндір…, жаман сөз жан күйіндір… .

4. Ақсұңқар ұш… жем үшін, ер жігіт ту… ел үшін.

• Мектеп

• Топ атауы

__________________________________________________________________________

• Проблема_______________________________________________________________

______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

• Тақырып_______________________________________________________________

____________________________________________________________________________________________________________________________________________________

• Мақсат______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

• Міндет______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

• Болжам_____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

• Өзектілік___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Ақпарат: шығарған ережелерді мысалдар арқылы дәлелдеу керек. ________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________