Урочы темæ: Дзадтиаты Тотырбег
«Къостайы сабийы бонтæ»
Урочы нысан:сывæллæтты базонгæ кæнын фыссæджы биографиимæ;уацмысы сæйраг хъуыды раргом кæнын ;кæсыны навыктыл ,ныхасы рæзтыл бакусын; Хъомыладон куыст бакæнын :гуырын кæнын сывæллæттæм ахуырмæ,зонындзинæдтæм,литературæмæ тырнындзинад (уацмысы бындурыл).
Урок ифтонг цæуы: кæсыны чиныгæй ,фыссæджы чиныгæй ,фыссæджы портретæй , «Ирон фæндыр » -ай ,Къостайы нывты репродукцитæн.
Фæйнæгыл: урочы темæ ,дзырдуат.
Урочы цыд.
1 Организацион хай.
-Уæ бон хорз .Сбадут.
2.Хæдзармæ куыстæй бафæрсын .Хæдзармæ уын лæвæрд уыдис Дзадтиаты Тотырбеджы цард æмæ сфæлдыстад сахуыр кæнын.
Фæрстытæ:
1.Кæм æмæ кæд райгуырд Дзадтиаты Тотырбег ? (1910 азы ,28 дек.Хуссар Ирыстоны Сабайы хъæуы)
2.Кæмыты ахуыр кодта Дзадтиаты Тотырбег?(Ногираг скъолайы ,1934 азы бацыд Мæскуыйы Журналистикон институтмæ)уый фæстæ та сси Горькийы номыл литературон институты студент).
3. Кæд райдыдта йæ литературон фæндаг?(1932 азы).
4.Цавæр уацмыстæ ныффыста уыцы рæстæг ? («Революцийы хъæбатыр», æмбырдгонд : « Ирон намыс»,Дзенджызы хъайтар » , «Дыууæ хæлары», романтæ « Хæххон стъалы » , «Царды фæндагыл»)
5.Кæд амард ?(1984 азы 10 июлы).
3.Ног æрмæг.
-Дзадтиаты Тотырбеджы фыст уацмыстæй мах базонгæ уыдзыстæм иуимæ.Уый у роман « Хæххон стъалы –«йæ скъуыддзаг .Къостайы сабийы бонтæ".
Къоста уыдис номдзыд поэт ,прозаик ,драматург ,публицист,нывгæнæг…
Къоста йæ цард снывонд кодта ирон адæмæн. Адæм дæр æй уарзтой ,сæ зæрдæ йыл дардтой, сæ маст, сæ тыхст дзырдтой уымæн.Йæ зæрдæйы рыст, сæрибармæ тохы мотивтæ уалахизмæ тырнын равдыста «Ирон фандыры(æвдисын алы азы уагъд чингуытæ).
Къоста уыди профессионалон нывгæнæг(æвдисын нывтæ,комментаритæ).
Йæ дзыллæйæн йæ цард нывонд кæй кодта, уый тыххæй йе сфæлдыстад, йе мдзæвгæтæ адæмæн уарзон сты. Мах сæ кæсæм, ахуыр кæнæм(æвдисын тухгæ чиныг).
Къостайы номыл æрцыди арæзт бирæ алыхуызон мадзæлттæ.
1.Алы аз дæр 15 окт.Ирыстоны арæзт цæуы кадджын бæрæгбон .
2.Ирыстоны горæтты,хъæуты бирæ уынгтæ хæссынц Къостайы ном.
3.Къостайы номы лис музейтæ.Нары хъæуы æмæ Бутыринæйы уынджы.
4.Цыртдзæвæнтæ.
5.Ирыстоны ис Къостайы хъæу.
6.Культурæйы æмæ фæллад уадзæн парк,13-æм астæуккаг скъола.
7.Культурæйы галуан.
Суанг ма фысджытæ æмæ поэттæй ахæм нæй,Къостайы ном мысынæн уацмыс чни сарæзта.
Ныртæккæ бакæсдзыстæм скъуыддзаг «Къостайы сабийы бонтæ».
Кæсыны размæ æз радзурдзынæн цыбырæй уацмысы мидис (…)
4.Дзырдуатон куыст.
-Тексты æмбæлдзыстут ахæм æнæзонгæ дзырдтимæ.
Далыс-афæдздзыд фыс.
Приход-падзахы заман иу цалдæр хъæуæн уыди иу аргъуан ,уыцы хъæутæ та иумæ хуындысты приход.
Гæзæмæтæ-чысылтæ,гыццылтæ.
Ныйичъи- ныффидар ,фидар хæцын .
Фыр- нæл фыс.
Æрчъицын кодта –йæхимæ æрцыди йæхи æмбарын байдыдта.
Кæсын текст.Алы æххæст хъыдыйы фæстæ дæр кæнын хатдзæг.
5. Урочы хатдзæг
Цы базыдтам ногæй ацы урочы?
Цæуыл мæсты кодтой скъоладзаутæ Иуанемæ?
Куыд сфæнд кодта , Къоста Иуанейæ йæ маст, йе мбæлтты маст райсын?
Цæмæн бары фыссæг Къостайы æрыгон цæргæсимæ?
Чи фæцис Иуанемæ фæдис хъæргæнæг?
Лæппутæ Мæхæмæты цæуылнæ уарзтой?
Цавæр стыр маст ракъахта Къостайы сонт ми? Цавæр фыдмитæ йын бакодтой Хъызмыдæ, сауджын æмæ Иуане?
Чи фервæзын кодта Иуанейы?
Чи йæ бауазæг кодта Къостайы?
Цы зæрдæйы уаг дардта Къоста Чендземæ?
6.Хæдзармæ куыст
Бакæсын кæронмæ скъуыддзаг, чиныджы фæрстытæм бацæттæ кæнын дзуæппытæ.
