Дара с?здер ж?не к?рделі с?здер

Сабақтың тақырыбы: Дара сөздер және күрделі сөздер

Сабақтың мақсат-міндеттері:

а) білімділік:

Дара сөздер және күрделі сөздерге тусінік беру

ә) дамытушылық:

Оқушының ой-өрісін жаңа сөз туындайтын күрделі сөздерді үйрету арқылы дамыту,есте сақту қабілеттерін дамыту

б) тәрбиелік:

Жаттығу жұмыстары арқылы сөз мәнін,мағынасын түсінуге,еңбекқорлыққа тәрбиелеу

Сабақта қолданылатын педагогикалық технология:

Сабақтың типі:

аралас

Сабақтың түрі:

дәстүрлі

Сабақтың әдістері:

түсіндірмелі,сұрақ-жауап,талдау,венн диаграммасы

Сабақтың оқыту құралдары және көрнекілігі:

интерактивті тақта

Сабақтың пәнаралық байланысы:

әдебиет

Сабақтың барысы:

Мұғалімнің қызметі

Оқушының қызметі

І. Ұйымдастыру бөлімі

-амандасу;

-түгелдеу;

-оқушының

назарын сабаққа

аудару;

-оқу

құралдарының

дайындығын

тексеру

-амандасу;

-кезекшілік

міндеттерін

атқару;

-сабаққа

дайындалу;

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру

1.Түбір дегеніміз не?

2.Қосымшаның неше түрі бар?

3.Септік,көптік жалғауларын ата

сұрақтарға жауап береді.

ІІІ. Жаңа материалды қабылдауға дайындық

Жаңа сабақ тақырыбымен таныстыру

Қазақ тілі-өте бай,ғажап тіл.Тілімізде әлденеше мыңдаған сөздер бар екен. Сол сөздер құрамы жағынан 2-ге бөлінеді.Олар: дара және күрделі сөздер.Олай болса, бүгінгі сабағымыздың тақырыбы-дара сөздер және күрделі сөздер

Күн ретін,жаңа сабақ тақырыбын жазып,сабақ тыңдауға кіріседі.

ІV. Жаңа материалды түсіндіру

а) жаңа ұғымға байланысты жұмыс

Сөздер құрамы жағынан дара және күрделі болып екіге бөлінеді.Бір ғана түбірден негізгі және туынды түбір сөзді дара сөз дейді. Мысалы: әке, жолдас,ауыл,аялдама сияқты сөздер дара болып есептеледі. Себебі бұл сөздер бір ғана негізгі (әке,ауыл) немесе туынды түбірден (жол-дас: түбірі-жол,дас-жұрнақ; аялда-ма: түбірі-аялда,ма-жұрнақ)тұрады.

Екі немесе одан да көп түбірден құралған сөзді күрделі сөз дейміз. Мысалы, ата-ана,ауыл-аймақ,ашудас, бесжылдық,қара торы,он бес сияқты сөздер күрделі сөздер болып табылады. Себебі бұлар кемінде екі түбірден құралған.

Күрделі сөздер жасалу жолына қарай төрт түрлі болады:біріккен сөздер(бүгін,жаздыгүні),қос сөздер(улкен-кіші),қысқарған сөздер(АҚШ,БҰҰ),тіркесті сөздер(жиырма бес).

Сабақты бар ынтасымен тыңдап,өзіне қажетті маңызды тұстарды дәптер бетіне түсіріп отырады.

ә) Танымдық қабілеттерін арттыруға арналған жұмыс түрлері мен тапсырма

Жаттығу жұмыстары

а)75-жаттығу Төмендегі сөздердің қайсысы дара,қайсысы күрделі сөздер екенін ажыратыңдар.

ә)76-жаттығу

Күрделі сөз түрлеріне мысалдар тауып жазыңдар

Сергіту сәті «Кім тапқыр?»

Бір оқушы қағазға жазылған сөзді ыммен,іс-қимылмен оқушыларға жасырады.Оқушылар сөзді тауып,дара сөз не күрделі сөз екенін айтады. Сөздер: мұғалім,тасбақа,дәрі-дәрмек т.б

«Сөйлем құра » ойыны Берілген сөздерге сөйлем құрау тәлім-тәрбие,қонақжай, ана тілі,медпункт,кітап

Талдау –табыс кілті Берілген сөздерге фонетикалық талдау жасау

Жанқожа батыр,мектеп,дос-жаран,баспасөз

«Кім көп біледі?»Оқушыларға сөз,тіл туралы мақал-мәтелдер айтқызу

Жаттығу жұмыстарын орындайды.

Сөзді,сөздін дара не күрделі сөз екенін анықтайды

Сөйлем құрайды

Фонетикалық талдау жасайды.

Мақал-мәтелдер айтады

V.Жаңа білімді бекіту

Венн диаграммасы

Дара сөздер мен күрделі сөздердің ұқсастығы мен ерекшелігін анықтау.

Венн диаграммасын толтырады

VІ. Үйге тапсырма

77-жаттығу

Үй тапсырмасын күнделікке жазып алады.

VІІ.Бағалау

Сабақ барысында белсенділік танытқан оқушыларды білім деңгейіне қарай бағалаймын.

Қойылған баға күнделікке түседі.