C?з таптарын ?айталау. ?аза? киносны? атасы Ш?кен Айманов
C?з таптарын ?айталау. ?аза? киносны? атасы Ш?кен Айманов
Саба?ты? та?ырыбы: С?з таптарын ?айталау: Кино ?нері. ?аза? киносыны? атасы – Ш?кен Айманов 100 жаста
Саба?ты? ма?саты:
Білімділік: Студенттерді? б?рын ал?ан білімдерін ?айта жа??ырту, толы?тыру. Кино ?неріні? тарихы туралы м?лімет беру, Ш?кен Аймановты? ?мірі мен ?аза? ?нерінде жаса?ан е?бектерін насихаттау.
(Ж. Молда?алиев)
І. ?йымдастыру кезе?і
ІІ. ?й тапсырмасын с?рау
1.Тапсырмалар орындау
ІІІ. Жа?а та?ырып.
І?. ?йге тапсырма беру
?. Саба?ты ?орыту, ба?алау
?йымдастыру кезе?і
- С?леметсіздер ме ! Отыры?ыздар. Б?гін саба?та біз б?рын?ы ?тілген та?ырыптар бойынша білімдері?ді тексеріп, бекітеміз де, ?аза? кино ?неріні? тарихы туралы айтып, Ш. Аймановты? ?мірі туралы танысамыз.
Б?гін бізді? саба?та 2 топ отыр. ?азір топ басшылары ?з топтарын таныстырады.?р топ бірнеше с?ра?тар?а жауап береді.
Достар тобына :?азір ?андай жыл мезгілі? ?ыс мезгіліні? айларын кім атайды? Желто?сан айында ?андай мерекелерді атап ?теміз? Т?уелсіздік к?ні ?ай жылы ?абылданды? Т?уелсідік к?ніне ?андай сыйлы?тары? бар? (?ле? « ?ш ба?ытым»)
Т?лпар тобына:Сендерді? Отандары? ?андай ел? ?.Р. неше облыс бар? ?.Р. неше аудан бар? Елордамыз ?андай ?ала? ?.Р. Мемлекеттік тілі ?андай тіл? Бізді? ел т?уелсіздік ал?алы неше жыл болды? Т?уелсідік к?ніне ?андай сыйлы?тары? бар? (?ле? М. Шаханов «Т?рт ана»)
Саба??а жа?сы ?атысып отыратын студенттер, ба?алау пара?ына ба?аларын ?ойып отырсын, сол ар?ылы ба?алаймын, ендеше іске с?т!
ІІ. ?й тапсырмасын с?рау
?ткен саба?тарда сендер с?з таптарынан Сын есім, Сан есім, Есімдік, ?стеу ?ткен екенсі?дер, ?айталау ?шін 5 минут беретін болам, ?айталап, естері?е т?сіріп алы?дар. Ал, дайын болса?:
«Достар» тобы 1. Сан есім дегеніміз не? С?ра?тары ж?не мысал келтірі?із.
«Т?лпар» 2. Сын есімні? ережесі, с?ра?тары
«Достар» 3. Есімдік деген ?андай с?з табы
«Т?лпар» 4.?стеу деген не?
?стеу ж?не оны? т?рлері
1.тапсырма ма?ал – м?телдерге керекті сын есімдерді ?ою.
1 топ
Жаман достан жа?сы д?шпан арты?.
А?ыма? к?лкіге тоймайды, жал?ау ?й?ы?а тоймайды.
?ай?ысыз адам ?ара су?а семіреді..
Білекті бірді жы?ар, білімді мы?ды жы?ар.
2 топ
Ащы е?бектен т?тті нан.
А?ылды арын ?ор?айды, Сара? малын ?ор?айды.
Ауыр істі? салма?ы білекке т?сер, Ащы с?зді? салма?ы ж?рекке т?сер.
?депті бала – арлы бала.?депсіз бала – сорлы бала.
2.тапсырма С?йлемдерді д?рыс ??рып, ?ткен с?з таптарын тауып сызу.
1 топ
Ме, ж?не, т?зу, Астананы? , ке?, к?шелері?
?алам, ж?не, Щучинск, мені?, ту?ан, с?йікті.
Барайы?, жа?а, к?руге,ерте?, фильмді.
Концерті, керек, жетіде, залында, концерт, Рымбаеваны?, са?ат,Роза, болуы.
Болуым, он алтысында, келер,Астанада, керек, желто?санны?, с?уірді?.
2 топ
?йде, керек, уа?ытта, ?ай, болуы, Шолпанны??
Кітаптар, ?андай, ?ызы?, ж?не, кітапханада, бар, жа?а?
?аза? хал?ыны? е? жас ?нері – кино. Ол ?зіні? тарихын 1938 жылы шы??ан «Аманкелді» фильмінен бастайды. Кино – ?нер ?ана емес, ол – к?рделі ?ндіріс. Киностудия – ?уелі т?рлі фильмдер жасайтын фабрика деп атал?ан.?лы Отан со?ысы кезінде Алматыда біріккен Орталы? киностудиясы ж?мыс істеді.
С?рапыл со?ыс жылдары «Жауынгер ?лы», «Алып т?р?ан ?н», «Абай ?ні», «Домбыра ?нін естігенде ?аза? фильмдері шы??ан. ?аза? кинематографиясы карышты ?адам жасап, елеулі е?бектер туындатты.
Белгілі суретші, «?арлы?ашты? ??йры?ы неге айыр?» ж?не «А?са? ??лан» фильмдеріні? авторы – ?. Хайдаров. КСРО халы? ?ртісі, режиссер Ш?кен Аймановты? басшылы?ымен ?аза?ты? ?лтты? ?нерінде комедия жанры ?алыптасты. «Та?иялы періште», «Бізді? с?йікті д?рігер», «Алдар к?се» ?н мен музыка, ?зіл мен ?алжы? толы фильмдері ?мірге келді.
29 слайд
Енді, та?ырыбымыз?а сай берілген с?здерді д?рыс айтып, с?здік д?птерімізге к?шіріп алайы?. Менен кейін ?айталап отыры?дар:
С?здікпен ж?мыс
к?рделі ?ндіріс.- сложное производсво
біріккен Орталы? киностудиясы – объединенная Центральная киностудия
С?рапыл со?ыс жылдары – суровые военные годы
карышты ?адам жасап – сделав ударный шаг
елеулі – знаменательный, достойный внимания
туындатты - произвели
басшылы?ымен - под руководством
?зіл мен ?алжы? толы – полны стиры и юмора
30 слайд Шакен Айманов туралы фильм.
31-43 слайд
Айманов Ш?кен (Ша?керім) — актер, режиссер, КСРО халы? артисі (1964). Болаша? актер 1914 ж. 15 а?панда ?азіргі Павлодар облысыны? Баянауыл ауданында ту?ан. Ол кішкентай кезінен жездесі ?али Байжановты? ?ндерін ты?дап ?скен. Ауыл мектебін бітіріп, (1928), Семейдегі педагогикалы? техникум?а о?у?а т?скен. Семей м??алімдер техникумында о?ып 1932 ж. Алматыда?ы ?аза? драма театрына ша?ырылады.
Айманов 1932 – 33 жыл?ы маусымнан театр?а ж?мыс?а ?абылданды. Ол ал?ашында бір?атар р?лдерді ойнады. К?п ?замай классикалы? пьесалар бойынша ?ойыл?ан спектакльдерде басты р?лдерді шебер орындауымен к?пшілік к?зіне т?седі. ?сіресе оны? орындауында?ы А?ан сері, ?обыланды, Сатин, Петруччо, Отелло р?лдері ?лтты? театр тарихында ?шпес із ?алдырды. Айманов актерлік ?нерімен ?атар режиссерлік шы?армашылы?пен де айналысып, спектакльдер ?ояды. 1947 – 51 ж. ?азіргі ?аза?ты? академиялы? драма театрыны? бас режиссері болды. «Абай ?ндері» (1945), «Жамбыл» (1947) к?ркем фильмдерінде к?рделі экранды? бейнелерді сомдады. 1953 – 70 ж. «?аза?фильм» студиясыны? к?ркемдік жа?ын бас?арып, ?аза? кино ?неріні? ?ркендеуіне ?лкен ?лес ?осты. Оны? ?ой?ан к?ркем фильмдері: «Махаббат туралы а?ыз» (1953), «Алдар к?се» (1965), «Атамекен» (1966), «Найзатас баурайында» (1968). К?рермен ?ауымны? ой-тал?амынан шы??ан «Бізді? с?йікті д?рігер» (1958) мен «Та?иялы періште» (1969) фильмдері ?лтты? кино ?нерінде комедиялы? жанрды дамытуда?ы соны ізденістерімен ерекшеленді. Оны? со??ы ?ой?ан «Атаманны? а?ыры» (1970) фильмі режиссер Айманов шы?армашылы?ыны? биік шы?ына айналды.
Айманов ?аза?стан Кинематографистер ода?ын ?йымдастыру?а ?атысып, ода? бас?армасыны? 1-хатшысы (1958 – 70) ?ызметін ат?арды. КСРО Мемлекеттік сыйлы?ыны? (1952) ж?не ?аза? КСР-і Мемлекеттік сыйлы?ыны? (1968) лауреаты.1970 ж. 24 желто?санда М?скеу ?аласында жол апатынан ?ай?ылы ?аза?а ?шырады; Алматы ?аласында жерленді. Алматы ?аласыны? к?шесі (1972) ж?не «?аза?фильм» студиясы (1984) Айманов есімімен аталады. Ол т?р?ан ?й мен киностудия ?имаратына мемориалды? та?та орнатыл?ан.
Просмотр содержимого документа
«C?з таптарын ?айталау. ?аза? киносны? атасы Ш?кен Айманов »
Ақмола облысы білім басқармасы жанындағы
«Щучье қаласы, педагогикалық колледжі» МКҚК
ГККП «Педагогический колледж, г. Щучинск»
при управлении образования Акмолинской области
Әдістемелік әзірлеме
«Сөз таптарын қайталау: Кино өнері.
Қазақ киносының атасы – Шәкен Айманов 100 жаста» - атты
қазақ тілі пәнінен ашық сабағы
Құрастырылған: қазақ тілі пәнінен оқытушысы
Жусупова Айсулу Гайсановна
2014 ж/г
А- 21
Сабақтың тақырыбы: Сөз таптарын қайталау: Кино өнері. Қазақ киносының атасы – Шәкен Айманов 100 жаста
Сабақтың мақсаты:
Білімділік: Студенттердің бұрын алған білімдерін қайта жаңғырту, толықтыру. Кино өнерінің тарихы туралы мәлімет беру, Шәкен Аймановтың өмірі мен қазақ өнерінде жасаған еңбектерін насихаттау.
Дамытушылық: Студенттердің сөздік қорларын байыту, тіл байлығын кеңейту. Ес қабілетін (еске түсіру, қайта жаңғырту процестері) дамыту, бойындағы табиғи таланттарын ұштау.
Тәрбиелік:. Ұжымшылдыққа,кішіпейілділікке, сөз саптауға тәрбиелеу. киноның тәлім – тәрбиесін, маңызын түсіндіру, ой-өрістерін дамыту, ойларын еркін жеткізуге дағдыландыру, отандық киноға деген көзқарастарын байқап, оған деген сүйіспеншілікке баулу.
Сабақтың типі: Бұрынғы өтілген тақырыптар бойынша білімдерін тексеру және бекіту.
Көрнекілігі: тірек-сызба, карточкалар,слайдтан актер, режиссердің портреттері, қазақ киносынан үзінді көрсетіледі.
Қорға біздің азат күнді,
Ал жауынгер қаруыңды балдырған.
Ол- қаруым қазақ тілі,
Байлық та сол ата-бабам қалдырған.
(Ж. Молдағалиев) І. Ұйымдастыру кезеңі ІІ. Үй тапсырмасын сұрау
1.Тапсырмалар орындау ІІІ. Жаңа тақырып.
ІҮ. Үйге тапсырма беру
Ү. Сабақты қорыту, бағалау
Ұйымдастыру кезеңі
- Сәлеметсіздер ме ! Отырыңыздар. Бүгін сабақта біз бұрынғы өтілген тақырыптар бойынша білімдеріңді тексеріп, бекітеміз де, қазақ кино өнерінің тарихы туралы айтып, Ш. Аймановтың өмірі туралы танысамыз.
Бүгін біздің сабақта 2 топ отыр. Қазір топ басшылары өз топтарын таныстырады.Әр топ бірнеше сұрақтарға жауап береді.
Достар тобына :Қазір қандай жыл мезгілі? Қыс мезгілінің айларын кім атайды? Желтоқсан айында қандай мерекелерді атап өтеміз? Тәуелсіздік күні қай жылы қабылданды? Тәуелсідік күніне қандай сыйлықтарың бар? (өлең « Үш бақытым»)
Тұлпар тобына:Сендердің Отандарың қандай ел? Қ.Р. неше облыс бар? Қ.Р. неше аудан бар? Елордамыз қандай қала? Қ.Р. Мемлекеттік тілі қандай тіл? Біздің ел тәуелсіздік алғалы неше жыл болды? Тәуелсідік күніне қандай сыйлықтарың бар? (өлең М. Шаханов «Төрт ана»)
Сабаққа жақсы қатысып отыратын студенттер, бағалау парағына бағаларын қойып отырсын, сол арқылы бағалаймын, ендеше іске сәт!
2 слайд
Қазір фонетикалық ойын өткіземіз
1 топ 2 топ
сын
Кто
Гнездо
Осень
Национальность
Сила
Снег
Человек
Рука
Надо
Черный
Младший
ворона
Глаз
короткий
Пора,период
Зима
Мука
Белый
Букет
Спасибо
Радость
Наука
Посуда
дерево
волосы
ІІ. Үй тапсырмасын сұрау
Өткен сабақтарда сендер сөз таптарынан Сын есім, Сан есім, Есімдік, Үстеу өткен екенсіңдер, қайталау үшін 5 минут беретін болам, қайталап, естеріңе түсіріп алыңдар. Ал, дайын болсақ:
«Достар» тобы 1. Сан есім дегеніміз не? Сұрақтары және мысал келтіріңіз.
«Тұлпар» 2. Сын есімнің ережесі, сұрақтары
«Достар» 3. Есімдік деген қандай сөз табы
«Тұлпар» 4.Үстеу деген не?
3 слайд
Сан есім және оның түрлері
4 слайд
Сын есім және оның түрлері
5 слайд
Есімдік
6 слайд
Үстеу және оның түрлері
7-24 слайд
1.тапсырма мақал – мәтелдерге керекті сын есімдерді қою.
1 топ
Жаман достан жақсы дұшпан артық.
Ақымақ күлкіге тоймайды, жалқау ұйқыға тоймайды.
Қайғысыз адам қара суға семіреді..
Білекті бірді жығар, білімді мыңды жығар.
2 топ
Ащы еңбектен тәтті нан.
Ақылды арын қорғайды, Сараң малын қорғайды.
Ауыр істің салмағы білекке түсер, Ащы сөздің салмағы жүрекке түсер.
Әдепті бала – арлы бала.Әдепсіз бала – сорлы бала.
25 слайд
2.тапсырма Сөйлемдерді дұрыс құрып, өткен сөз таптарын тауып сызу.
1 топ
Ме, және, түзу, Астананың , кең, көшелері?
Қалам, және, Щучинск, менің, туған, сүйікті.
Барайық, жаңа, көруге,ертең, фильмді.
Концерті, керек, жетіде, залында, концерт, Рымбаеваның, сағат,Роза, болуы.
Болуым, он алтысында, келер,Астанада, керек, желтоқсанның, сәуірдің.
2 топ
Үйде, керек, уақытта, қай, болуы, Шолпанның?
Кітаптар, қандай, қызық, және, кітапханада, бар, жаңа?
Қазақ халқының ең жас өнері – кино. Ол өзінің тарихын 1938 жылы шыққан «Аманкелді» фильмінен бастайды. Кино – өнер ғана емес, ол – күрделі өндіріс. Киностудия – әуелі түрлі фильмдер жасайтын фабрика деп аталған.Ұлы Отан соғысы кезінде Алматыда біріккен Орталық киностудиясы жұмыс істеді.
Сұрапыл соғыс жылдары «Жауынгер ұлы», «Алып тұрған ән», «Абай әні», «Домбыра үнін естігенде қазақ фильмдері шыққан. Қазақ кинематографиясы карышты қадам жасап, елеулі еңбектер туындатты.
Белгілі суретші, «Қарлығаштың құйрығы неге айыр?» және «Ақсақ құлан» фильмдерінің авторы – Ә. Хайдаров. КСРО халық әртісі, режиссер Шәкен Аймановтың басшылығымен қазақтың ұлттық өнерінде комедия жанры қалыптасты. «Тақиялы періште», «Біздің сүйікті дәрігер», «Алдар көсе» ән мен музыка, әзіл мен қалжың толы фильмдері өмірге келді.
29 слайд
Енді, тақырыбымызға сай берілген сөздерді дұрыс айтып, сөздік дәптерімізге көшіріп алайық. Менен кейін қайталап отырыңдар:
Сөздікпен жұмыс
күрделі өндіріс.- сложное производсво
біріккен Орталық киностудиясы – объединенная Центральная киностудия
Сұрапыл соғыс жылдары – суровые военные годы
карышты қадам жасап – сделав ударный шаг
елеулі – знаменательный, достойный внимания
туындатты - произвели
басшылығымен - под руководством
әзіл мен қалжың толы – полны стиры и юмора
30 слайд Шакен Айманов туралы фильм.
31-43 слайд
Айманов Шәкен (Шаһкерім) — актер, режиссер, КСРО халық артисі (1964). Болашақ актер 1914 ж. 15 ақпанда қазіргі Павлодар облысының Баянауыл ауданында туған. Ол кішкентай кезінен жездесі Қали Байжановтың әндерін тыңдап өскен. Ауыл мектебін бітіріп, (1928), Семейдегі педагогикалық техникумға оқуға түскен. Семей мұғалімдер техникумында оқып 1932 ж. Алматыдағы Қазақ драма театрына шақырылады.
Айманов 1932 – 33 жылғы маусымнан театрға жұмысқа қабылданды. Ол алғашында бірқатар рөлдерді ойнады. Көп ұзамай классикалық пьесалар бойынша қойылған спектакльдерде басты рөлдерді шебер орындауымен көпшілік көзіне түседі. Әсіресе оның орындауындағы Ақан сері, Қобыланды, Сатин, Петруччо, Отелло рөлдері ұлттық театр тарихында өшпес із қалдырды. Айманов актерлік өнерімен қатар режиссерлік шығармашылықпен де айналысып, спектакльдер қояды. 1947 – 51 ж. қазіргі Қазақтың академиялық драма театрының бас режиссері болды. «Абай әндері» (1945), «Жамбыл» (1947) көркем фильмдерінде күрделі экрандық бейнелерді сомдады. 1953 – 70 ж. «Қазақфильм» студиясының көркемдік жағын басқарып, қазақ кино өнерінің өркендеуіне үлкен үлес қосты. Оның қойған көркем фильмдері: «Махаббат туралы аңыз» (1953), «Алдар көсе» (1965), «Атамекен» (1966), «Найзатас баурайында» (1968). Көрермен қауымның ой-талғамынан шыққан «Біздің сүйікті дәрігер» (1958) мен «Тақиялы періште» (1969) фильмдері ұлттық кино өнерінде комедиялық жанрды дамытудағы соны ізденістерімен ерекшеленді. Оның соңғы қойған «Атаманның ақыры» (1970) фильмі режиссер Айманов шығармашылығының биік шыңына айналды.
Айманов Қазақстан Кинематографистер одағын ұйымдастыруға қатысып, одақ басқармасының 1-хатшысы (1958 – 70) қызметін атқарды. КСРО Мемлекеттік сыйлығының (1952) және Қазақ КСР-і Мемлекеттік сыйлығының (1968) лауреаты.1970 ж. 24 желтоқсанда Мәскеу қаласында жол апатынан қайғылы қазаға ұшырады; Алматы қаласында жерленді. Алматы қаласының көшесі (1972) және «Қазақфильм» студиясы (1984) Айманов есімімен аталады. Ол тұрған үй мен киностудия ғимаратына мемориалдық тақта орнатылған.
