"Буын ?ндестігіне ба?ынбайтын ?осымшалар"

Пәні: қазақ тілі Сыныбы: 5

Сабақтың тақырыбы: Буын үндестігіне бағынбайтын қосымшалар

Сабақтың мақсаты:

а) білімділік – буын үндестігі туралы түсініктерін, көзқарастарын қалыптастырып, анықтамасын еркін игерту, өз бетінше нақты дәлелдер келтіріп, мысал айтқыза білу, бағынбайтын қосымшаларды даралап айтқызу;

ә) дамытушылық – жауапты тез таптырып, тапқырлыққа дағдыландыру, жаттығу жұмыстары мен тапсырмалар арқылы мағынаны таныту, есте сақтау қабілеттерін дамыту;

б) тәрбиелік – тіл дамыту жұмыстарын жүйелі әрі қызықты етіп ұйымдастырудың тиімділігін сезіндіру, ізденімпаздыққа, ұйымшылдыққа тәрбиелеу.

Түрі: дәстүрлі сабақ Типі: жаңа материалды меңгерту сабағы

Әдісі: топтық жұмыс, СТО стратегиялары (өрмекші торы, конверт-сұрақ, жүгірмелі диктант)

Көрнекілігі: конверттер, үлестірмелі қағаздар, топтық ереже мен бағалау парағы жазылған плакаттар

Пәнаралық байланыс: әдебиет

Сабақтың барысы:

І. Ұйымдастыру кезеңі: сәлемдесу, түгелдеу, оқу құралдарын даярлау, сабаққа назарларын аудару.

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру кезеңі.

«Өрмекші торы» әдісі арқылы оқушылардың алған білімдері тиянақталады әрі тексеріледі.

ІІІ. Қызығушылықты ояту сатысы

• Балалар, қане, кім тапты? Қандай сөйлем шықты?

• Сөздердің буындарынан қандай өзгешелік байқап тұрсыңдар?

Ендеше, бүгінгі сабағымызда «буын үндестігіне бағынбайтын қосымшалармен» танысамыз.

Сабақ басталмас бұрын оқушылар кәмпиттер таңдау арқылы топқа бөлінеді.

IV. Жаңа сабақ.

• Өз беттерімен оқуға оқулықтың136, 137-беттердегі ережелер беріледі.

• «Конверт-сұрақ» әдісі бойынша әр топ 3 сұрақтан дайындап, келесі топтарға ұсынады.

V. Түсінігін тексеру. «Кітап – білім бұлағы».

317-жаттығу.

• Мәтінді рөлге бөліп, мәнерлеп оқыңдар.

• Қарамен жазылған сөйлемдердің ішінен буын үндестігіне бағынбай тұрған сөздерді теріп жазу.

• 2 сөзге математикалық талдау жасау.

Шығармашылық тапсырма. «Сөздер сөйлейді».

Берілген сөздерге буын үндестігіне бағынбайтын қосымшаларды жалғап, сөйлем құрап жазыңдар.

І топқа: сән, бал, саясат.

ІІ топқа: өнер, арба, ем.

ІІІ топқа: жұмыс, әке, зиян.

IV топқа: дала, дін, жұмабай.

Үлестірмелі қағаздармен жұмыс. «Сөзден сөйлем құра».

1. Телескоп, көмегі, жұлдыз, көрін;

2. Ғарыш, ашылма, сыры, қызық;

3. Плутон, «ергежейлі планета», деп, ата;

Мәтінмен жұмыс.

Мәтінді оқып, жуан сөздерді бір бағанға, жіңішке сөздерді екінші бағанға, аралас буынды сөздерді үшінші бағанға жаз.

1. Ғаламшар — өздігінен жарық шығармайтын, жұлдызды айнала қозғалатын, орталық жарық көзімен салыстырғандағы массасы шағын аспан денесі. Күн жүйесінде 9 үлкен планета, 43 планета серіктері, бірнеше ондаған мың кіші планеталар (астероидтар) белгілі.

2. Асыл кездік қап түбінде жата ма! Жеті жылда жер айналып, аман-есен үйірге қосылды. Құр оралған жоқ, құраулап жылқы айдап оралды. Өз малымыз десек те, айдаған жаудың алдында ысқырған боранында кетіп еді. Ең үлкен олжа адамның басы, жанымызға жан, басымызға бас қосылды. Тайдың тұлпар болмағы атбегіден, құстың сұңқар болмағы құсбегіден. Ұлдың ұлан болуы ұлысынан.

«Сергіту сәті».

VI. Сабақты бекіту.

Жүгірмелі диктант: Серікұлы, Мәлікқызы, Мүсіреп, таңертең, зейнеткер, атамекен, әдеп, Ботагөз, дәстүр, Жүсіпбек, Амангелді, Алтын, жезкиік, емхана, Теміртау, егемендік, жеңіс, дәріхана, мектеп.

VIІ. Сабақты қорытындылау.

Бағалау. Оқушылар сабақ барысында орындалған тапсырмаларға жауап берулеріне байланысты өздерін-өзі бағалайды.

Үйге тапсырма.

• 320-жаттығу.

• Буын үндестігіне бағынбайтын қазақ тілі терминдерінің атауын жазып келу.

Құбаева Бұлбұл

Қазақ тілі мен әдебиеті пәні мұғалімі
Батыс Қазақстан облысы

Бөкей Ордасы ауданы

Саралжын ауылы

Қ.Сағырбаев атындағы ОЖББМ-Б