П?ні: Сызу
Саба?ты? та?ырыбы: §5.4 Б?рандалы біріктірулер
Саба?ты? ма?саты:
а) Білімділік: Б?рандалы біріктіру т?рлерімен ж?не оларды? ?олданылатын орындарымен таныстыру. Сызбада ажырата білуге ?йрету.
?) Дамытушылы?: О?ушыларды? ой-?рісін, елестету ?абілеттерін дамыту ар?ылы шы?армашылы? ?абілеттерін шы?дау, п?нге деген
?ызы?ушылы?ын арттыру.
б) Т?рбиелілік: Ма?сатына жетуге ?мтылдыру, ??ыптылы??а,
ізденімпазды??а, ?здігімен ж?мыс істеуге, жауапкершілікке
т?рбиелеу.
Саба?ты? к?рнекілігі: Сызу д?птері, ?арындаштар, сыз?ыш, ?шіргіш, ше?берсызар ж?не та?ы бас?а.
Саба?ты? ?ту барысы:
- ?йымдастыру кезе?і.
- ?йге берілген тапсырманы тексеру.
- Жа?а та?ырыпты т?сіндіру.
- Тапсырмаларды орындау.
- Саба?ты бекіту.
- ?йге тапсырма.
Саба?ты? барысы:
Б?рандалы тетікб?лшектер бекіту тетікб?лшектері деп аталады. Олар?а жататындары - болттар, винттер, шпилькалар, гайкалар ж?не т.с.с. Бекіту б?йымдарыны? ?р т?ріне ?з стандарты с?йкес келеді, біра? о?у сызбаларында оларды к?рсетпеуге де болады.
Б?рандамалы біріктіру тесігі бар тетікб?лшектерді біріктіру ?шін ?олданылады.
а э 5.16-сурет. Б?рандамалы біріктіру (а) ж?не о?ан арнал?ан бекіту тетікб?лшектері (?)
Бурандама (болт) дегеніміз - басы деп аталын жа?ына ?арама-?арсы ?шында б?рандасы бар ?зек т?різді б?рандалы б?йым. Б?рандамаларды басыны? пішініне ?арай алты жа?ты, жартылай д?нгелек басты, жасырын басты ж?не т.б. деп ажыратады. Ен ке? тара?аны - алтыжа?ты басты.
Б?ранда диаметрі 12 мм, ірі адымды, ?зындыгы 60 мм болтты шартты белгілеу ?лгісі: Болт М12х60; егер ?са? адымды болса - Болт М12x1,25x60.
Сомын (гайка) - ортасында б?рандалы тесігі бар, б?рандама мен б?рамас??паны? ?зегіне б?рау ?шін жасал?ан тетікб?лшек. Сомындар пішіндері ?рт?рлі болады, біра? е? к?п ?олданылатыны - алтыжа?ты. Тетікб?лшектерді біріктіру кезінде гайкалар астына шайбалар ?ыстырылады, ал біріктірілген тетікб?лшектер ?здігінен б?ралмау ?шін серіппелі шайбалар, шплинттер (5.16, а, ?-сур.), штифтер ж?не т.б. ?олданылады.
Тыгырь? (шайба) - ортасында д?нгелек тесігі бар са?ина т?різді тетікб?лшек. Б?раманы белгілеу мысалы: Гайка М12, ты?ыры?ты - Шайба 12
Б?рамас??па (шпилька) деп бір ?шында біріктірілетін тетікб?лшектердін біріне б?ралынатын, екінші ?шында б?рама б?ралатын б?рандалары бар цилиндр т?різді ?зекті атайды.
Б?рамас??паны? тетікб?лшекке б?ралатын б?рандалы ?шынын ?зынды?ы ?з диаметріне ж?не б?ралатын тетікб?лшек жасалатын материал?а т?уелді болады, мысалы: болат, кола, жезден жасал?ан тетікб?лшектер ?шін d; шойын тетікб?лшектер ?шін 1,25d; же?іл ?оспалардан, мысалы, пластмассадан жасал?ан тетікб?лшектер ?шін 2d-га те? болады.
5.19-сурет. Б?рамс??палы біріктіру (а) ж?не о?ан арнал?ан бекіту тетікб?лшектері (?)
Б?рамас??паны? тетікб?лшекке б?ралатын б?рандалы ?шыны? ?зынды?ы ?з диаметріне ж?не б?ралатын тетікб?лшек жасалатын материал?а т?уелді болады, мысалы: болат, кола, жезден жасал?ан тетікб?лшектер ?шін d; шойын тетікб?лшектер ?шін l,25d; женіл коспалардан, мысалы, пластмас-садан жасалган тетікб?лшектер ушін 2d-га тен болады.
?зынды?ы 100 мм, б?ранда диаметрі 16 мм, ірі адымды б?рамас??паны? шартты белгіленуі: Шпилька МІбхІОО.
Б?рамалы біріктіру - тетікб?лшектерді бірімен-бірін біріктірілетін тетікб?лшектердін біріне винтті б?рап біріктіру немесе винт, шайба ж?не гайка к?мегімен б?рап біріктіру.
Б?рама (винт) – бір шеті б?рандалы, екінші шетінде тіреуіш басы бар, целиндр т?різдес ?зек. Б?рамалар басыны? ?лшемдері мен пішіндері стандарттал?ан.
Тапсырманы орындау: Б?рандама ж?не б?рамас??паны? сызбасын д?птерге сызу
Саба?ты ?орытындылау: Саба? со?ында о?ушылар?а ?тілген та?ырып бойынша с?ра?тар ?ою ар?ылы саба?ты бекіту.
?й тапсырмасы: А4 пішімге жиек сызы?тары мен негізгі жазуды толтырып графикалы? ж?мыс?а дайындалып келу
