Билгеле ?тк?н заман хик?я фигыльл?рне? зат-сан бел?н т?рл?неше

МБОУ «Гимназия №3»

Чистопольского муниципального района РТ

Конспект урока татарского языка на тему :

«Спряжение глаголов прошедшего определённого времени» ( “Билгеле үткән заман хикәя фигыльләрнең зат-сан белән төрләнеше”), 5 класс.

Учитель татарского языка и литературы: Вагизова Л.Р.

2015 год

Дәрес төре: яңа материалны аңлату.

Тема: Билгеле үткән заман хикәя фигыльләрнең зат-сан белән төрләнеше.

Максат:

1. Лексик тема буенча укучыларның белемнәрен ныгыту; грамматик материалны сөйләмдә куллануга ирешү, билгеле үткән заман хикәя фигыльне төрләндергәндә кушымчаларны дөрес ялгау күнекмәләрен камилләштерү.

2. Укучыларның логик фикер йөртү күнекмәләрен, танып белү активлыгын үстерү.

3. Өйдәге хезмәттә үз өлешеңне кертү, әниләргә ярдәм итү теләге тудыру.

Җиһазлау: карточкалар, рәсемнәр, презентация.

Дәрестә кулланылган сингапур структуралары: МИКС ПЭА ШЭА, СИНГЛ РАУНД РОБИН,ПЕРЕКРЁСТНАЯ НАМЁТКА ИДЕЙ

Белем бирү процессында түбәндәге УУГ формалаштырам.

Шәхси УУГ:

-укуга карата кызыксыну хисе;

-үз мөмкинлекләреңне бәяләү;

-нәтиҗәләргә үзанализ һәм үзконтроль.

Метапредмет нәтиҗәләр.

Регулятив УУГ:

-кагыйдәләрне,күрсәтмәләрне истә тотып эшләү;

-укытучы ярдәме белән эшне планлаштырырга өйрәнү;

-эшләрне (биремнәрне)таләп ителгән вакытта башлау һәм тәмамлау;

-биремнәрне үтәүнең дөреслеген тикшерү (укытучы ярдәмендә).

Коммуникатив УУГ:

-тормыш тәҗрибәсен куллану;

-башкаларның сөйләмен тыңлый һәм аңлый белү;

- төркемнәрдә, парларда аралашу күнекмәләре булдыру;

Танып-белү УУГ

- сораулар кую, дөрес җавап бирә белү,үз фикереңне аңлату;

- билгеле үткән заман хикәя фигыль формасын кулланып җөмләләр төзү;

-төрле структураларга нигезләнгән мәгълүматлар белән эшли белү.

Дәрес барышы.

Оештыру:

Максат.Укучыларны актив уку эшчәнлегенә көйләү(мотивация).

1Исәнләшү.

2. Шигырь сөйләү.

-Хәреле иртә, агачлар.

-Хәреле иртә , кошлар

-Хәреле иртә, табигать

-Хәреле иртә,дуслар.

3. Укчыларның хәлләрен сорашу.

4.Дежур укучы белән әңгәмә.

5.Теләкләр әйтү.

6. Татар теле дәресенә нинди максат белән килүе турында сорашылды, дәреснең девизы әйтелде.

Актуальләштерү.

Максат.Үз фикерләрен әйтә, дәлилли белергә өйрәтү.

1.Өй эшен тикшерү.

• Балалар сезгә өй эше 43 нче биттәге, 6 нчы күнегү бирелгән иде. Анда нишләргә иде ? (Әйтик рәсемдәге малайныә исеме Костя . Ул нишләде?)

(Тузан суыртты,тузан сөртте, кер үтүкләде,чүп чыгарды,идән себерде,ашарга пешерде, урын җыйды,идән юды.)

2.- Укучылар , Костя нинди малай?( Ул акыллы, яхшы, тәрбияле малай)

3. Укучылар шушы сүзләрне бергәләп укыйк.( Тузан суыртты,тузан сөртте, кер үтүкләде,чүп чыгарды,идән себерде,ашарга пешерде, урын җыйды,идән юды.)

Сораулар системасы:

-Бу төр фигыльләр нигез фигыльгә нинди кушымчалар ярдәмендә ялганалар?

( -ды, -де, -ты, -те кушымчалар ярдәмендә )

- Бу фигыльләр нинди сорауларга җавап бирә?( нишләде? Соравына)

- Димәк бу фиг-р нинди эш хәлне белдерә? ( человек лично сам свидетель этих действий)

-Бу фиг-р нинди заманда?( билгеле үткән заманда)

Яңа теманы аңлату.

Максат. Билгеле үткән заман хикәя фигыльне төрләндергәндә кушымчаларны дөрес ялгау күнекмәләрен камилләштерү.

Сораулар системасы.

1.-Укучылар ,безгә дәрестә уйларга, язарга нинди мәкальләр булыша?

-Җиде кат үлчә,бер кат кис.Аз- сөйлә- күп эшлә.( укучылар мәгънәләрен аңлаталар)

2. Шушы җөмләләр арасыннан фигыльләрне табыгыз әле.

......бүген тузан суырттым.

......өйдә тузан сөрттең.

......кер үтүкләде.

......бергә чүп чыгардык.

......идән себердегез, ашарга пешердегез.

......иртән урын җыйдылар, идән юдылар.

3.Җөмләләргә фигыль янына шушы сүзләрнең кайсын куеп укып була?

( син, без, ул,мин,алар, сез).Укучылар җөмләләрне укыйлар.

4. Укытучы сүзе:- Димәк, хәбәр булып килгән фигыль зат һәм сан белән төрләнә.Ия кайсы затта һәм санда булса, фигыль дә шул затта һәм санда килә.

5. Дәреснең темасын, максатын укучылар тарафыннан әйтерү .

6. Таблица ярдәмендә ике сүзнең төрләнеше белән танышу.

• Мин юдым Мин сөрттем

• Син юдың Син сөрттең

• Ул юды Ул сөртте

• Без юдык Без сөрттек

• Сез юдыгыз Сез сөрттегез

• Алар юдылар Алар сөрттеләр

• Укучылар нәтиҗә ясыйлар : Йомшак әйтелешле сүзләргә нечкә кушымчалар ялгана, калын әйтелешле сүзләргә калын кушымчалар ялгана.

Ныгыту.

Максат. Яңа теманы үзләштерүдә активлыкка һәм мөстәкыйльлеккә юнәлтү. Алган белемнәрне тикшерү. үз фикерләрен әйтә, дәлилли белергә өйрәтү, иҗади сәләтләрен үстерү.

1. Укучылар дәфтәрләргә числоны, теманы язалар.Үрнәк буенча пешерде, булышты сүзләрен төрләндерәләр.

2. Хаталарны табыгыз һәм төзәтегез.

Син бик тәмле итеп ашарга әзерләдем.

Ул күлмәген үтүкләдең.

Алар бүлмәдә тузан суырттыгыз.

Мин чүп түктеләр.

1. Структура- перекрёстная намётка идей.

Укучылар “ Мин өйдә булышчы” дигән темага уз фикерләрен язалар. Командалар эшләре белән алмашыналар, һәм укучылар тагын үз фикерләрен язалар. Укучылар диагональ, горизонталь, вертикаль буенча бирелгән темага текст төзиләр.Сингл- раунд- робин структура ярдәмендә үз командасына текстларын укыйлар. Берничә укучыларның җаваплары тыңланыла.

4. ^{Ситуатив күнегүләрне эшләү.}Как скажешь о том, что:

- ты помыл полы;

- Олег вынес мусор;

- они пропылесосили в комнате.

Йомгаклау.

Максат. Анализ ясарга осталыгын үстерү.Бәяләү осталыгын үстерү.

1Сораулар системасы:

• Укучылар,бүген дәрестә нинди тема өйрәндек?

• Билгеле үткән заман хикәя фигыль нинди сорауга җавап бирш?

• Билгеле үткән заман хикәя фигыль нәрсә белән төрләнә?

• Тема аңлашылдымы?

• Тормышыгызда бу кагыйдә кайда кирәгер?( гадәти сөйләмдә, җөмләләр төзегәндә, текстларны тәрҗемә иткәндә)

2 Рефлексия.

Укчылар, сезгә дәрес ошадымы?Бүгенге дәресне кемнәр бишлегә, кемнәр дүртлегә, кемнәр өчлегә үзләштерде?.Җөмләләрне укып үзегезне бәяләгез.

3.Өй эше бирү.

1 вар “Мин әнигә ял көннәрендә ничек булыштым” 5 җөмләдән торган текст язып сөйләү.

2 вар эшләде, тузан суыртты фигыльләрне зат- санда төрләндерү.

1. вар текст буенча рәсем ясау.

4.Билге кую.

5. Саубуллашу.