Билгеле ?тк?н заман хик?я фигыль

 Татар теле, 5 сыйныф.

Тема: Билгеле ?тк?н заман хик?я фигы                                                        

   Д?рес тибы: ЯБА (ОНЗ)

Максатлар: 1) Билгеле ?тк?н заман хик?я фигыль турында белемн?рне формалаштыру;

2) Телд?н ??м язмача с?йл?м к?некм?л?рен булдыру, с?з байлыгын арттыру;

3) Укучыларда татар телен ?йр?н?г? кызыксыну уяту, табигатьк? м?х?бб?т, сакчыл караш т?рбиял??.

Чыганаклар: Р.З.Х?йд?рова “Татар теле” 5 нче сыйныфлар ?чен д?реслек,

 эш , с?злек, кагыйд? д?фт?рл?ре, карточкалар , с?злекл?р.

Техник чаралар: компьютер, проектор, презентация.

Д?рес барышы .

1. Психологик у?ай хал?т тудыру (оештыру моменты).

1. Ис?нл?ш? 

- Ис?нмесез, укучылар!

- Ис?нмесез, укытучы апа!

- Х?ерле ирт?!

- Х?ерле ирт?! Яхшы к?ефл?р сезг?!

2) Атна к?нн?рен билгел?? (1 слайд)

-Б?ген нич?нче число?

-Б?ген 16 нчы октябрь.

- Б?ген атнаны? нинди к?не?

- Б?ген ?омга.

- Атна к?нн?рен д?рес т?ртипт? ?йтегез.

- Д?ш?мбе, ...

3) К?з турында с?йл?ш? (2 слайд)

-Х?зер елны? нинди фасылы?

- К?з

- К?з к?не табигатьт? нинди ?зг?решн?р була?

- К?з к?не я?гыр ява, салкын ?ил ис?, агачлардан яфраклар коела, кошлар ?ылы якка оча...

- Б?ген к?н нинди?

- Б?ген к?н салкын, болытлы, я?гыр ява.

1. Актуальл?штер?

1. -Укучылар б?генге д?ресне? темасын белер ?чен кроссворд чиш?рг? кир?к. (3 слайд)

1.Язын д?ньяга кил?,

К?зен саргаеп  ?л?. (яфрак)

2.?ир астында алтын казык.(кишер)

3.Тышы кызгылт, эче ак

Елата да к?лдер?.(суган)

4.?зе кып-кызыл,

К?лм?ге яшел.(карбыз)

5.?ир астында картыгыз,

Сакалыннан тартыгыз.(шалкан)

6.Ак ялан,

Ак яланда эз калган,

Эз ?стенд? к?з калган.(к?газъ)

 (Экранда фигыль с?зе чыга)

1. –Дим?к,  без б?ген н?рс? турында с?йл?ш?без?

-Без б?ген фигыльл?р  турында с?йл?ш?без. (4 слайд)

-  Н?рс? ул фигыль?

-    Фигыль  н?рс?не  белдер??

-    Фигыль   нинди сорауларга  ?авап бир??

-  Нинди фигыльл?рне ?йр?ндек ?(боерык фигыль, хик?я фигыль)

1. Гомумил?штер?.  Я?а уку м?сь?л?сен кую.

Экранда текст чыга.(5 слайд)

К?з ?итте. К?нн?р салкынайды. Салкын ?ил исте. Кошлар ?ылы якка китте. Агачлар яфракларын койды. К?нн?р кыскарды, т?нн?р озынайды.

1. Текстны укыгыз ??м т?р?ем? итегез
2. Тексттан фигыльл?рне табыгыз, т?р?ем?л?ре бел?н ?йтегез,сораулар куегыз, кушымчаларын  билгел?гез.

   - Эш кайчан башкарыла?

-Дим?к, фигыльл?р кайсы заманда килг?н?

-?йд?гез б?генге д?ресне?  темасын чыгарыйк ?ле.

-Билгеле ?тк?н заман хик?я фигыль (6 слайд)

(Прошедшее определенное время глагола  изъявительного наклонения.)

-Д?фт?рл?рне ачыгыз, числоны ??м теманы язып куегыз.

1.  Уку м?сь?л?сен чиш?

1. Х?зер бирелг?н фигыльл?рне билгеле ?тк?н заманда ?йтегез, т?р?ем? итегез, сораулар куегыз.(7 слайд)

яз – ды – написал

утыр – ды - сел

кил – де - пришел

эшл? – де - сделал

уйна – ды -сыграл

кит – те - ушел

кайт – ты - вернулся

• Билгеле ?тк?н заман хик?я фигыль нинди кушымчалар ярд?менд? ясала?

(-ды, де, ты, те)

• ды, де кушымчалары кайчан ялгана?
• ты, те кушымчалары кайчан ялгана?
• Нинди сорауга ?авап бир??(нишл?де?)

1. Экранда 8 слайд:

Если основа оканчивается                                  Если основа оканчивается 

на гласную или звонкий согласный,                 на глухой согласный, то

 то ды, де (барды,килде)                                     ты, те (кайтты, китте)

1. Модельл?штер?. (9 слайд)

V. Алган белемн?рне ныгыту.

1) Бирелг?н фигыльл?рне т?р?ем? итеп, ??мл?л?р т?зегез.

Прочитал, рисовал,  дал, полил, помог.

  2) С?злек ?стенд? эш (с?зл?рне транскрипцияд? язарга, т?р?ем? ит?рг?)

Вакыт, азык, бодай, ?имлек, р?х?т.

1. Кушымчалар  куеп  языгыз. (10 слайд)

   Салкын вакытлар ?ит... К?нн?р салкынай...Кошларны? х?ле авырай...

Аларга азык табу кыенлаш...

    Айдар кошларга ?имлек ясап куй... ?имлекк? бодай, ипи сал... Кошлар р?х?тл?неп аша... ??м Айдарга р?хм?т ?йт...

1. Кошлар – безне?  якын дусларыбыз. (11 слайд)

• Ни ?чен шулай дибез?
• Сез нинди кошлар бел?сез?
• Кайсылары ?ылы якка оча?
• Кайсылары безд? кышлыйлар?
• Сез кошларга ничек  булышасыз?

1. Физкультминут.(12 слайд)
2. Ситуатив биремн?р.(13 слайд)
3. щи о том, что:

- прочитал интересную книгу;

- сделал домашнее задание и получил оценку 5;

-дома помогал маме;

-наступила дождливая осень.

 8) Бар – ул бармады (14 слайд)

     Утыр – ул утырмады

     Кил – ул килм?де

     Ал – ул алмады

     Буя – ул буямады

• Фигыльл?рне т?р?ем? итегез, бу нинди фигыльл?р?
• Алар ничек ясалган?
•  Нинди сорауга ?авап бир?л?р?
• Дим?к, бу билгеле ?тк?н заман хик?я фигыльне? нинди формасы?

??мл?л?рне д?вам итегез:

Б?ген дустым м?кт?пк?...

Ул  китапхан?д?н китап...

Оля ??й к?не авылга..

1. Д?реслек бел?н эш.

1. нче к?нег?, 40 бит.

VI.   М?ст?кыйль эш. (15 слайд)

1. Билгеле ?тк?н заман хик?я фигыльне билгел?гез.

а) булыша;б) булышырга; в) булышты.

                2. Кушымча ялгагыз.

                     Б?ген д?рест? Марат бишле ал...

                     а)-рга; б) –ды; в) –ган.

               3. Т?р?ем?сен табыгыз.

                      Не вынес мусор

                     а) ид?н себерде; б) Кибетк? барган; в) ч?п чыгармады.

              4. Т?р?ем?сен табыгыз.

                    Дустым кошларны ашатты.

                     а) Друг  кормил  птиц. б) Птиц нужно кормить.

                     в) Друг кормит птиц.

?зе?не тикшер. (16 слайд)

VII.  Йомгаклау. Рефлексия.

1. Н?ти?? ясау

• Б?ген д?рест? нинди теманы ?йр?ндек?
• Билгеле ?тк?н заман хик?я фигыль нинди сорауларга ?авап бир??
• Нинди кушымчалар ярд?менд? ясала?
• Нинди фигыльл?рне ист? калдырдыгыз? (татарчадан русчага, русчадан татарчага ?йл?ндереп ?йтегез).

2)Билгел?р кую.(тест)

5 ле – 4 д?рес ?авабы булса куела.

4 ле– 3 д?рес ?авабы булса куела

      3 ле– 2 д?рес ?авабы булса куела

1. ле– 1 яки  д?рес ?авабы булмаса куела

VIII. ?й эше:  1) Кагыйд?не ?йр?нерг? (38 бит) -м??б?ри

2)1 нче к?нег?,46 бит (язмача)-?ст?м? эш

3) мини тест т?зерг?-и?ади эш