Атлыкъланы гелишлеге гёре тюрленивю (Склонение имён существительных по падежам)

6 клас (оьтгерилген 14.11.13й)

Тема: Атлыкъланы гелишлеге гёре тюрлениши.

Мурад: Яшланы тема булан таныш этмек.Тил байлыгъын оьсдюрмек.Ана тилибизни сюймеге чакъырмакъ.

Алатлар: ребуслар, кроссвордлар, карточкалар.

Дарсны барышы.

1)Яшланы дарсгъа къуршав.

-Биз бугюн сизин булан ачыкъ дарс оьтгеражакъбыз.Дарсыбызны темасы: «Атлыкъланы гелишлиге гёре тюрлениши».

Мурадыбыз: Сизин янгы тема булан таныш этмек .Тил байлыгъыгъызны оьсдюрмек.Ана тилге бакъгъан сюювюбюзню артдырмакъ.

-Яшлар,мен бизин дарсыбызны А.Жачаевни шу сёзлери булан башлама сюемен.

Мен къумукъман,шогъар оьктем юрегим,

Мен къумукъман,Къмукъ тюзде тувгъангъа,

Къумукъ ана чайкъагъангъа гьайлегим,

Ёлакъ бетим къмукъ анна жувгъангъа.

2)Уьйге ишин тергев.

-Сизге уьйге не берилген эди?

-Сизге не англашылмады?

3)Бир-нече яшгъа карточкалар бермек.

(Къалгъан яшлар булан гечилген темаланы такрарлав)

4)Фронтальный опрос.

Атлыкъ деген недир?

Ишлик деген недир?

Сыпатлыкъ?

Жумланы баш уьюрлерин айтыгъыз.

Жумланы экинчи даражалы уьюрлерин айтыгъыз.

5)Синтаксис разбор.

Яшлар бавгъа гирдилер.(иеси,ер гьал, хабарлыкъ)

Къызлар арив опуракъларын гийдилер. (иеси, белгилевюч, толумлукъ,хабарлыкъ)

(Гьар жумлагъа бир яшны чыгъарып синтаксис разбор этдирмек,гьар этеген ишин айта туруп разбор этмек)

(атлыкъланы санавун такрарламакъ)

Яшлар,къызлар.

(теклик санавдагъы атлыкълагъа –лар,-лер,къошумчалар къошулуп кёплюк санавгъа айлана масала:яш-яшлар,къыз-къызлар,емиш-емишлер)

6)Фонетический разбор.

Янгур-я-нгур

(Й)-тут,янгырав,къатты.

(а)-соз,эринсиз,къалын.

(нг)-тут,янгырав,къатты.

(у)-соз,эринли,къалын.

(р)-тут,янгырав,къатты.

4 -гьарп,5-аваз.

(Яшланы карточкаларын жыймакъ.)

Къумукъ тилде нече гелиш бар,оланы такрарламакъ.

7)Янгы теманы уьстюнде ишлев.

Баш г.ким?не? ай,ел,тав,кёк.

Еслик г.кимни?нени? айны,елни,тавну,кёкню.(-ны,-ни,-ну,ню)

Багъым г.кимге?негер? айгъа,елге,тавгъа,кёкге.(-гъа,-ге)

Тюшюм г.кимни?нени?не? айны,елни,тавну,кёкню. (-ны,-ни,-ну,ню)

Ер г.кимде?неде? айда,елде,тавда,кёкде. (-да,-де)

Чыгъым г.кимден?неден? айдан,елден,тавдан,кёкден.(-дан,ден)

(Атлыкъланы гелишлеге гёре тюрлендиргенде оланы нечик къошумчалары бола.Яшланы оьзлени доскагъа чыгъарып атлыкъланы гелишлеге гёре тюрлендиртип гьар гелишде атлыкъланы нечик къошумчалары барын айтдырмакъ)

Тапшурув 127.(авуздан)

Охувчуну (охув-тамур,чу-сёз этеген къошумча,ну-сёз тюрлендиреген къошумча)

8)Ребуслар . Кроссвордлар.

(яшлар булан ребуслар,кроссвордлар чечмек)

(яшланы къыйматлав)

9)Натижа чыгъарыв.

-Биз бу дарсда не этдик?

-Къайсы тема булан таныш болдукъ?

-Сизге не англашылмады?

-гьар гелишде атлыкъланы нечик къошумчалары бар?

(яшланы къыйматлав)

-Биз сизин булан аналаны байрамы булан къутлап олагъа савлукъ,узакъ оьмюр ёрайбыз ва олагъа багъышлап шу шиъруланы охуйбуз.

(Эки яш аналаны байрамы булан къутлап ,олагъа багъышлап шиърулар охуй)

10)Уьйге иш.

Тапшурув 128 (тапшурувну нечик этегенин англатмакъ)

Дарсны оьтгерген Гаджимурадова Элнара Маматовна.