№ 61 орта мектебіні? ?зін-?зі тану п?ніні? м??алімі
Битенова Инабат Та?ыберген?ызы
Сыныбы 10
Т?рбие са?атыны? та?ырыбы: ?ылым таппай ма?танба
Саба?ты? ма?саты: 1) ?ылым таппай ма?танба ?ле?ін о?ытып, ?ле?ні? мазм?нын, ма?ынасын т?сіндіру. А?ынны? б?л ?ле?інде адам бойында?ы е? ?лкен ?азына - ?ылым, білім, ?нер екендігін, кейінгі ?рпа?ына ?сиет ретінде жазыл?анды?ын айтып, а?ын шеберлігін ашу.
2) О?ушыларды? с?йлеу, м?нерлеп о?у да?дыларын ?алыптастыру, ой - ?рістерін дамыту.
С?здік ?орларын арттыру.
3) О?ушы ж?регіне Абай?а деген с?йіспеншілікті ояту. ?ылым білімге ша?ыру.
Саба?ты? т?рі: Аралас саба?
Саба?ты? ?дісі: ??гімелесу, о?у, т?сіндіру, талдау, с?ра? - жауап, тіл дамыту
К?рнекіліктер: Абай портреті, шы?армалары жина?тал?ан кітап к?рмесі
Саба?ты? барысы:
І ?йымдастыру кезе?і:
Жоспары:
І.Кіріспе “?ылым таппай ма?танба”
ІІ. “Абайды? ?ара с?зі”сахналау
ІІІ. Абай ?ле?дерін жат?а білеміз бе
ІV.Лездеме с?ра?тар /Ойын/
V.Фостер ?ор?ау «Дана даналы?ы»
VІ.?орытынды
І.Кіріспе “?ылым таппай ма?танба”
М??алімні? ал?ы с?зі. ?лы а?ын Абай 1845 жылы Семей облысы, Шы??ыс болысында д?ниеге келді. Шын есімі Ибрагим. ?жесі еркелетіп Абай деп ата?ан. Болаша? а?ын жас кезінен ?ле?ге, ??гімеге ?уес бол?ан деседі. Ауыл молдасынан сауат аш?ан Абайды ?кесі 12 жасында Семейге о?у?а жібереді. 4 жылды? медресе 3 айлы? орыс мектебін о?иды. Медреседе араб, парсы тілдерін жа?сы ме?герді. 15 жасында би етіп сайланады. ?лы а?ын Абай ?зіні? бір?атар ?ле?дерін жастар?а арна?ан. Б?гінгі ?сынылып отыр?ан «?ылым таппай ма?танба» ?ле?і ?рпа?ына ?сиет ретінде жазыл?ан. А?ын б?л ?ле?інде адам бойында?ы е? ?лкен ?азына ?ылым, білім, ?нер екендігін атап айтады.Сонымен бірге артында ?шпестей із ?алдыр?ан ірі т?л?а дарын иесі деп білеміз.
«?ылым таппай ма?танба» ?зиза. ?ле?ні? ма?ынасын ашып кету.
- А?ын жастарды неге ша?ырады? / ?ылым, білімге, ?нерге /
- Абай ?андай н?рселерден ?ашы? бол дейді?
/ ?сек, ?тірік, ма?танша?, еріншек/
- Абайды? бес асыл іс деп отыр?аны нелер? /Талап, е?бек, тере? ой, ?ана?ат, ра?ым/
Ж?регін шыра? етіп жандыр?ан кім ?
Жырымен жан сусынын ?андыр?ан кім ?
?зіне – ?зі орнатып ескерткішті ?
М?ра ?ып кейінгіге ?алдыр?ан кім ?
Ерте оянып, оянып ержеткен кім ?
Талабын тас ?иял?а ?рлеткен кім ?
??бажан ??рба?ан ??м ??ла ?ырды,
?ле?ні? бесігінде тербеткен кім ?
Со?ты?палы со?па?сыз жерде ?скен кім ?
?нінен ?ділдікті? лебі ескен кім ?
Арманын аттандрып келешекке,
Біздермен осы к?нге тілдескен кім ?
Тайсалмай мы?мен жал?ыз алыс?ан кім ?
Жауына найза с?зін шаныш?ан кім?
?зендей ??й?ан барын к?к те?ізге.
Лермонтов Пушкиндермен табыс?ан кім ?– ?рине б?л Абай. Абай – философ, за?гер, а?ын, аудармашы, сазгер, дара, ойшыл, кеме?гер, гуманист, ?о?ам ?айраткері,?діл би, а?артушы ?стаз, ?дебиетті? негізін салушы . Енді ?аза? хал?ыны? а?ындары Абай атамыз жайында не дейді соны ты?дайы? :
Ш?к?рім:– Ибра?им мырзаны? т?ра?ы ?аза? іші бол?анды?тан ?адірі азыра? білінді. Олай болма?анда данышпан хакма философ кісі еді. ?ор елде туды да, ?орлы?пен ?тті.
Ахмет.Байт?рсынов: ?аза?ты? бас а?ыны А.??нанбаев онан бас?а б?рын?ы со??ы заманда ?аза? баласында біз білетін а?ын бол?ан жо?.
М.?уезов:Абай лебі, Абай ?ні, Абай тынысы – заман тынысы, халы? ?ні. Б?гін ол ?н бізді? де ?нге ?осылып жа??ырып жа?а ?ріс алып отыр.
?.М?сірепов: Абай ?з заманынан биік т?р?ан а?ын еді.
?.К?леев: Орыстар ?шін Пушкин, а?ылшындар ?шін- Шекспир ?андай ?лы ??былыс болса, Абай да ?аза?тар ?шін сондай ??былыс.
Ш.Айтматов: Абай ?лемге ашыл?ан терезе еді, оны? жаны жа?арып жат?ан д?ниені? алыста?ы сарынын сезе білді. Гете мен Толстой сынды к?птеген за?гер гуманист т?л?аларды? далалы? бауырласы екенін танытты.
Н.Назарбаев: Абайды таныту ар?ылы біз ?аза?станды ?лемге танытамыз, ?аза? хал?ын танытамыз.Абай ?р?ашан бізді? ?лтты? ?ранымыз болуы тиіс.
ІІ. “Абайды? ?ара с?зі”сахналау
Ал, енді о?ушылар Абай 45 ?ара с?з жазып ?алдыр?анын білесіздер, онда халы?ты? тіршілігінен, тарт?ан тау?ыметінен хабардар еткен. Жастар?а ізгілікті с?здер ?алдыр?ан.
Бос уа?ытымызды ойынмен емес, біліммен, т?зіммен, адамгершілікті істермен ш??ылдануымызды баса айт?ан. Назар аударайы?
Сахналау. Видеоролик
Абай – Еламан
Абайды? ?ара с?здеріні? ма?ынасын ашу
Ануар
< >< >< >< >< >< >К?п адам д?ниеге бой алдыр?ан,
Бой алдырып ая?ын к?п шалдыр?ан.
?лді деуге сия ма айты?даршы,
?лмей т??ын артында с?з ?алдыр?ан.
Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?
Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.
Быстро и объективно проверять знания учащихся.
Сделать изучение нового материала максимально понятным.
Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.
Просмотр содержимого документа
«ашы? т?рбие са?аты "?ылым таппай ма?танба"»
№ 61 орта мектебінің Өзін-өзі тану пәнінің мұғалімі
Битенова Инабат Тағыбергенқызы
Сыныбы 10
Тәрбие сағатының тақырыбы: Ғылым таппай мақтанба
Сабақтың мақсаты: 1) Ғылым таппай мақтанба өлеңін оқытып, өлеңнің мазмұнын, мағынасын түсіндіру. Ақынның бұл өлеңінде адам бойындағы ең үлкен қазына - ғылым, білім, өнер екендігін, кейінгі ұрпағына өсиет ретінде жазылғандығын айтып, ақын шеберлігін ашу. 2) Оқушылардың сөйлеу, мәнерлеп оқу дағдыларын қалыптастыру, ой - өрістерін дамыту. Сөздік қорларын арттыру. 3) Оқушы жүрегіне Абайға деген сүйіспеншілікті ояту. Ғылым білімге шақыру. Сабақтың түрі: Аралас сабақ Сабақтың әдісі: Әңгімелесу, оқу, түсіндіру, талдау, сұрақ - жауап, тіл дамыту Көрнекіліктер: Абай портреті, шығармалары жинақталған кітап көрмесі Сабақтың барысы: І Ұйымдастыру кезеңі: Жоспары:
І.Кіріспе “Ғылым таппай мақтанба”
ІІ. “Абайдың қара сөзі”сахналау
ІІІ. Абай өлеңдерін жатқа білеміз бе
ІV.Лездеме сұрақтар /Ойын/
V.Фостер қорғау «Дана даналығы»
VІ.Қорытынды
І.Кіріспе “Ғылым таппай мақтанба”
Мұғалімнің алғы сөзі. Ұлы ақын Абай 1845 жылы Семей облысы, Шыңғыс болысында дүниеге келді. Шын есімі Ибрагим. Әжесі еркелетіп Абай деп атаған. Болашақ ақын жас кезінен өлеңге, әңгімеге әуес болған деседі. Ауыл молдасынан сауат ашқан Абайды әкесі 12 жасында Семейге оқуға жібереді. 4 жылдық медресе 3 айлық орыс мектебін оқиды. Медреседе араб, парсы тілдерін жақсы меңгерді. 15 жасында би етіп сайланады. Ұлы ақын Абай өзінің бірқатар өлеңдерін жастарға арнаған. Бүгінгі ұсынылып отырған «Ғылым таппай мақтанба» өлеңі ұрпағына өсиет ретінде жазылған. Ақын бұл өлеңінде адам бойындағы ең үлкен қазына ғылым, білім, өнер екендігін атап айтады.Сонымен бірге артында өшпестей із қалдырған ірі тұлға дарын иесі деп білеміз.
«Ғылым таппай мақтанба» Әзиза . Өлеңнің мағынасын ашып кету.
- Ақын жастарды неге шақырады? / Ғылым, білімге, өнерге / - Абай қандай нәрселерден қашық бол дейді? / Өсек, өтірік, мақтаншақ, еріншек/ - Абайдың бес асыл іс деп отырғаны нелер? /Талап, еңбек, терең ой, қанағат, рақым/
Жүрегін шырақ етіп жандырған кім ?
Жырымен жан сусынын қандырған кім ?
Өзіне – өзі орнатып ескерткішті ?
Мұра ғып кейінгіге қалдырған кім ?
Ерте оянып , оянып ержеткен кім ?
Талабын тас қиялға өрлеткен кім ?
Құбажан құрбақан құм құла қырды,
Өлеңнің бесігінде тербеткен кім ?
Соқтықпалы соқпақсыз жерде өскен кім ?
Үнінен әділдіктің лебі ескен кім ?
Арманын аттандрып келешекке,
Біздермен осы күнге тілдескен кім ?
Тайсалмай мыңмен жалғыз алысқан кім ?
Жауына найза сөзін шанышқан кім?
Өзендей құйған барын көк теңізге.
Лермонтов Пушкиндермен табысқан кім ?– Әрине бұл Абай . Абай – философ, заңгер, ақын, аудармашы, сазгер, дара, ойшыл, кемеңгер, гуманист, қоғам қайраткері,әділ би, ағартушы ұстаз, әдебиеттің негізін салушы . Енді қазақ халқының ақындары Абай атамыз жайында не дейді соны тыңдайық :
Шәкәрім:– Ибраһим мырзаның тұрағы қазақ іші болғандықтан қадірі азырақ білінді. Олай болмағанда данышпан хакма философ кісі еді. Қор елде туды да, қорлықпен өтті.
Ахмет.Байтұрсынов: Қазақтың бас ақыны А.Құнанбаев онан басқа бұрынғы соңғы заманда қазақ баласында біз білетін ақын болған жоқ.
М.Әуезов:Абай лебі , Абай үні, Абай тынысы – заман тынысы, халық үні. Бүгін ол үн біздің де үнге қосылып жаңғырып жаңа өріс алып отыр.
Ғ.Мүсірепов: Абай өз заманынан биік тұрған ақын еді.
Қ.Күлеев: Орыстар үшін Пушкин, ағылшындар үшін- Шекспир қандай ұлы құбылыс болса, Абай да қазақтар үшін сондай құбылыс.
Ш.Айтматов: Абай әлемге ашылған терезе еді, оның жаны жаңарып жатқан дүниенің алыстағы сарынын сезе білді. Гете мен Толстой сынды көптеген заңгер гуманист тұлғалардың далалық бауырласы екенін танытты.
Н.Назарбаев: Абайды таныту арқылы біз Қазақстанды әлемге танытамыз, қазақ халқын танытамыз.Абай әрқашан біздің ұлттық ұранымыз болуы тиіс.
ІІ. “Абайдың қара сөзі”сахналау
Ал, енді оқушылар Абай 45 қара сөз жазып қалдырғанын білесіздер, онда халықтың тіршілігінен, тартқан тауқыметінен хабардар еткен. Жастарға ізгілікті сөздер қалдырған.
Бос уақытымызды ойынмен емес, біліммен, төзіммен, адамгершілікті істермен шұғылдануымызды баса айтқан. Назар аударайық
Сахналау. Видеоролик
Абай – Еламан
Абайдың қара сөздерінің мағынасын ашу
Ануар
Есет
Сәнім
Айдана
Әзия
Альбина
Жұпар
ІІІ. Абай өлеңдерін жатқа білеміз бе
Данышпан ақын атамыздың әрбір өлеңі бір-бір құнды дүние деуге болады.
Абай атамыз сазгер болған. Оның «Көзімнің қарасы», «Желсіз түнде жарық ай», «Сегіз аяк» сиякты өлеңдері бар.Ол-лирик. Жыл мезгілдері туралы өлеңдер жазды. «Жаз», «Күз», «Қыс» , «Жазғытұрым». Абай –аудармашы. Орыс ақын жазушыларының шығамаларын қазақ тіліне аударған.Оқушылар Абайдың өлеңдерін қаншалықты жатқа білетіндеріңді сынап көрелік.
